Jak wprowadzić 4-dniowy tydzień pracy?

Zmiany gospodarcze oraz zmiany na rynku pracy, spowodowane przede wszystkim kryzysem gospodarczym, skłaniają pracodawców do szukania oszczędności. Jednym z takich działań jest wprowadzanie pracy zdalnej, hybrydowej lub skracanie pracy pracowników.

4-dniowym tydzień pracy to nowe rozwiązanie, które jest już praktykowane w wielu krajach – a co z Polską? Czy takie rozwiązanie ma zastosowanie w naszym kraju? Na czym dokładnie polega 4-dniowy system pracy? Czy możemy wprowadzić w naszej firmie takie rozwiązanie? Wszystkiego dowiecie się z naszego artykułu.

Na czym polega 4-dniowy tydzień pracy?

Wprowadzenie 4-dniowego systemu czasu pracy zakłada, że pracownicy będą poświęcać na pracę 80% czasu, zachowując 100% wynagrodzenia, w zamian za 100% wydajność. Innym rozwiązaniem jest skrócenie tygodnia pracy do 4 dni z zachowaniem 100 % wynagrodzenia, ale przy wydłużeniu dnia pracy do 10 godzin lub z zachowaniem 8-godzinnego dnia pracy z obniżeniem wynagrodzenia do 80%.

4 dni pracy a wydajność pracownika

W 2019 roku w japońskim oddziale Microsoftu przeprowadzono eksperyment polegający na tym, że pracownicy firmy przez miesiąc pracowali 4 dni w tygodniu. Z przeprowadzonego badania wynika, że wprowadzone rozwiązanie przełożyło się na zwiększenie przychodu na pracownika o 40% względem analogicznego okresu w ubiegłym roku. Dodatkowo firma odnotowała znaczący spadek zużycia energii elektrycznej o 23% i uzyskała 59% oszczędności na zużytym papierze do drukowania. Projekt pod nazwa Work Life Choice Challange 2019 Summer miał na celu zbadanie tego, jak zmiana modelu pracy wpłynie na balans pomiędzy życiem zawodowym a prywatnym, a także na wydajność pracowników.

Podobne badanie w 2018 roku przeprowadzono w Nowej Zelandii w firmie Perpetual Gar, zajmującej się planowaniem nieruchomości. Firma zdecydowała się na zredukowanie pracy z 40 (5×8h) do 32 (4×8h) godzin. Wyniki eksperymentu opisał profesor Jarrod Haar z Auckland University of Technology na łamach New York Times. Prof. Haar zaznaczył, że pracownicy Perpetual Guardian odnotowali 24% poprawę równowagi między życiem osobistym a zawodowym. Dodatkowo, dłuższa regeneracja wpłynęła także na poziom ich energii podczas pracy.

4-dniowmy system pracy – wady i zalety

Wady

Największą wadą 4-dniowego tygodnia pracy jest fakt, że nie może mieć on zastosowania do wszystkich modeli pracy. Podobnie jest jednak z praca zdalną oraz z praca hybrydową. Patrząc jednak na dynamiczna ewolucję rynku pracy, można zauważyć, że niektóre firmy dostosowują swoją strukturę do stworzenia środowiska z mniejszą ilością roboczogodzin.

Oczywiście to nie jedyna wada 4-dniowego systemu pracy. Wśród wad najczęściej wymienia się: obniżenie wynagrodzenia, pracę po godzinach, większy stres związany z ilością obowiązków i produktywnością, a także pracę w dniach wolnych (co teoretycznie nie powinno mieć miejsca). Inne firmy zwracają uwagę także na problemy z pozyskiwaniem klientów oraz obniżoną konkurencyjność na rynku.

Zalety

Badanie, które zostało przeprowadzone przez HAYS Poland pokazuje, że aż 88% ankietowanych chciałoby pracować w modelu 4-dniowego tygodnia pracy (przy założeniu 32h roboczych w tygodniu). Z przeprowadzonych badań wynikło również, że zmiana modelu pracy miałaby swoje przełożenie na atrakcyjność ofert pracy. Aż 87% ankietowanych (przy zmianie pracodawcy) chętniej wybrałoby ofertę z 4-dniowym systemem pracy.

Wśród zalet jakie możemy wywnioskować z przeprowadzonych badań wymienia się: poprawę Work-Life Balance, więcej wolnego czasu dla bliskich i na swój rozwój osobisty, wzrost wydajności i produktywności, wzrost zaangażowania w pracy oraz poprawę zdrowia psychicznego.

Niezależnie od miejsca przeprowadzanych badań, wyróżnia się dwie główne zalety 4-dniowego systemu pracy: poprawa zdrowia psychicznego oraz zwiększenie produktywności w wykonywaniu obowiązków.

Do pozostałych zalet zalicza się również mniejsze oznaki wypalenia zawodowego oraz oszczędności finansowe pracowników związanych z brakiem dojazdu do pracy.

Gdzie wprowadzono 4-dniowy tydzień pracy?

Od pewnego czasu możemy zauważyć pojedyncze informacje o kolejnych krajach, które postanowiły wprowadzić 4-dniowy system pracy. Niestety wydaje nam się, że w Polsce idea wprowadzenia nowego systemu jest bardzo daleka i mało prawdopodobna, w przeciwieństwie do reszty świata, gdzie cieszy się coraz większą popularnością.

We wcześniejszym fragmencie artykułu, wspomnieliśmy o eksperymencie przeprowadzonym przez firmę Microsoft, jednakże pierwsze testy na 4-dniowym systemie czasu pracy, przeprowadzane były już we wcześniejszych latach. W latach 2015-2019 w Reykjavíku, w testach nowego systemu udział wzięło aż 2500 osób, co stanowi ok 1% wszystkich Islandczyków. Badanie (jak w poprzednich przypadkach) zakończyło się ogromnym sukcesem, który przyczynił się do wprowadzenia pilotażowego systemu.

Islandia nie jest jednak jedynym krajem, który wdrożył projekt 4-dniowego tygodnia pracy. Podobne rozwiązania zdecydowali się testować przedsiębiorcy między innymi we wspomnianej wcześniej Japonii, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii czy Nowej Zelandii.

Czy można wprowadzić skrócony tydzień pracy?

Każdy pracodawca ma możliwość odgórnie wprowadzić 4-dniowy tydzień pracy i zależy to wyłącznie od niego. Jednakże, praktyka pokazuje, że jest to żmudny proces. Wpływ na to mają głownie klienci, którzy oczekują, że pracownicy będą dostępni dla nich od poniedziałku do piątku. Jest to największy do tej pory kłopot, który ogranicza upowszechnienie tego systemu pracy.

Czy w Polsce możliwe jest wprowadzenie 4-dniowego tygodnia pracy?

22 września 2022 roku do Sejmu został dostarczony poselski projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ustanowienia 35-godzinnego tygodnia pracy. Celem projektu jest stopniowe skracanie normy tygodniowego czasu pracy z przeciętnie 40 do 35 godzin, przy zachowaniu dotychczasowej wysokości wynagrodzeń.

Twórcy projektu przewidują stopniowe skracanie tygodniowej normy czasu pracy. W dwóch pierwszych latach obowiązywania ustawy przeciętna tygodniowa norma czasu pracy w pięciodniowym tygodniu pracy miałaby nie przekraczać 38 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym. Natomiast dopiero w trzecim roku obowiązywania ustawy przeciętnie tygodniowa norma czasu pracy wyniosłaby 35 godzin.

Bardzo ważnym założeniem przyjętym w projekcje jest to, że skrócenie tygodnia pracy nie będzie mogło skutkować obniżeniem wysokości miesięcznego wynagrodzenia, a składniki wynagrodzenia określone w inny sposób ulegną podwyższeniu w stopniu zapewniającym zachowanie wynagrodzenia nie niższego niż dotychczas otrzymywane. Kontrola w tym zakresie zostanie powierzona Państwowej Inspekcji Pracy.

Jak myślicie, czy planowane zmiany odnośnie 4-dniowego systemu czasu pracy przyjmą się w Polsce?

Daniel Pałyga

Trener

Były Inspektor Pracy w Okręgowym Inspektoracie Pracy w Opolu. Wieloletni trener, wykładowca na uczelni wyższej, który przeprowadził ponad 2000 godzin szkoleń. Specjalista z zakresu prawa pracy, legalności zatrudnienia oraz bezpieczeństwa i higieny pracy. Od 1997 związany z szeroko pojętym zarządzaniem ludźmi. Posiada doświadczenie z zakresu stosowania i interpretacji dokonywanych przez organy państwowe oraz najlepszych praktyk stosowanych przez podmioty prywatne.

Dowiedz się więcej