Premia uznaniowa – czy możesz domagać się jej wypłacenia?

Każdemu pracownikowi, zgodnie z zasadami Kodeksu Pracy, należy się wypłata wynagrodzenia.
Jest ona zależna od rodzaju wykonywanej pracy i oczywiście od posiadanych kwalifikacji na danym stanowisku.
Każdy z pracowników musi mieć zapewnioną gwarancję co najmniej minimalnego wynagrodzenia za wykonywaną pracę.

Spis treści:

• Na jakie dodatkowe wynagrodzenie może liczyć pracownik?
• Na czym polega premia uznaniowa?
• Czy pracownik ma prawo domagać się premii uznaniowej?
• Czym różni się premia uznaniowa od premii wynikowej (roszczeniowej)?
• Premia uznaniowa a wynagrodzenie chorobowe – jakie są zasady?
• Premia uznaniowa – czy należy ją opodatkować i naliczyć od niej składki?

Na jakie dodatkowe wynagrodzenie może liczyć pracownik?

Pracownicy zatrudnieni w danym zakładzie pracy mogą liczyć na dodatkowe wynagrodzenia. Nie jest to jednak obowiązkiem pracodawcy. Tylko od jego decyzji zależy, czy pracownicy będą dostawać tzw. dodatki pieniężne. Jeżeli jednak pracodawca zdecyduje się na dodatkowe wynagrodzenia, tzw. premie, to mogą być to premie wynikowe, premie uznaniowe, dodatki funkcyjne czy dodatki stażowe. Zasady przyznawania większości premii i dodatków mogą zostać uregulowane w regulaminie wynagradzania lub w samej umowie o pracę.

Na czym polega premia uznaniowa?

Premia uznaniowa najczęściej wypłacana jest pracownikom, którzy ponadprzeciętnie wykonywali swoje obowiązki lub ich praca wyróżniła się na tle pracy innych pracowników. Premia uznaniowa jest wypłacana pracownikowi zgodnie z wolą pracodawcy. Oznacza to, że pracodawca ma pełną swobodę co do decyzji, czy taka premia powinna zostać wypłacona czy też nie. Zasady premii uznaniowej nie powinny znaleźć się w żadnych regulaminie wynagradzania, ponieważ nie może ona nabrać charakteru premii wynikowej!

Czy pracownik ma prawo domagać się premii uznaniowej?

Niepocieszający jest dla pracownika fakt, że nie może on domagać się wypłacenia premii uznaniowej. Jeżeli pracodawca zdecyduje, że premia uznaniowa nie należy mu się w danym okresie wykonywania pracy, to pracownik tej decyzji nie może podważyć. Po stronie pracodawcy jest więc konieczne, aby wyraźnie zaznaczyć, że premia ta zależy wyłącznie od jego decyzji i nie podlega żadnym ustalonym z góry kryteriom.

Czym różni się premia uznaniowa od premii wynikowej (roszczeniowej)?

Premia uznaniowa nie podlega ustalonym z góry kryteriom, jej wypłata zależy tylko i wyłącznie od woli pracodawcy. Powinna być wypłacana zgodnie z jego decyzją i nie może być wymuszona przez pracownika. Pracodawca ma pełną swobodę w jej przyznawaniu i co ważne – nie musi tłumaczyć się przed pracownikiem dlaczego w danym okresie pracy taka premia nie została mu przyznana.

Premia uznaniowa różni się więc znacznie od premii wynikowej, której zasady powinny być ustalone w regulaminie wynagradzania lub w umowie zawartej z pracownikiem. W odróżnieniu od premii uznaniowej, premia wynikowa musi określać jakie przesłanki muszą być spełnione, aby pracownik otrzymał taką premię od swojego pracodawcy. Co więcej, jeżeli pracownik spełni wszystkie określone przesłanki do jej otrzymania, pracownik nie może odmówić mu wypłaty tego rodzaju dodatkowego wynagrodzenia. W przypadku premii wynikowej (roszczeniowej) i braku jej wypłaty pracownikowi, w momencie spełnienia wszystkich warunków jej otrzymania, pracownik ma prawo domagać się jej wypłaty lub nawet wstąpić na drogę sądową.

Premia uznaniowa a wynagrodzenie chorobowe – jakie są zasady?

Wielu pracowników zastanawia się, czy premia uznaniowa zostanie wypłacona mu podczas pobierania tzw. zasiłku chorobowego. Zważając na to, że premia uznaniowa nie znajduje zapisów w regulaminie wynagradzania i jest ona zależna od woli i chęci pracodawcy co do jej wypłaty, pracownik powinien uznać, że ten rodzaj dodatku pieniężnego nie zostanie mu wypłacony.

Premia uznaniowa – czy należy ją opodatkować i naliczyć od niej składki?

Pracodawco – pamiętaj, że premie uznaniowe to też przychód ze stosunku pracy. Nie należy więc pomijać ich przy opodatkowaniu i wliczaniu do podstawy wymiaru składek ZUS swoich pracowników. Należy także pamiętać, że od premii uznaniowych należy naliczyć składki.

Podsumowując – każda z premii ma charakter motywacyjny. Bo który pracownik nie chce, aby jego praca została doceniona w ten sposób?
Jednak zarówno pracownik jak i pracodawca muszą nauczyć się rozróżniać typy premii i zasady jej wypłacania. Pracodawca ma swobodę wypłacania premii uznaniowej, a więc pracownik musi dostosować się do decyzji swojego pracodawcy. Najlepszym więc rozwiązaniem, w przypadku chęci jej otrzymania, jest przykładanie się do wykonywanej pracy ponad wyznaczone schematy, kreatywność i wykazywanie się dużą motywacją. Wtedy na pewno pracodawca doceni starania swojego pracownika i przyzna mu premię uznaniową.

Danuta Kosikowska

Trener

Specjalista kadr i płac. Wykładowca Stowarzyszenia Księgowych w Polsce OO w Gdańsku na kursach Kadry i Płace. Opiekun Klubu Księgowo-Kadrowego. Od 2019 roku wykładowca Wyższej Szkoły Bankowej w Gdańsku z zakresu kadr i płac oraz rachunkowości.  Doświadczony trener współpracujący z firmami szkoleniowymi. Od 2009 Kierownik Działu Kadr i Płac w przedsiębiorstwie produkcyjnym.

Dowiedz się więcej