Zaległy urlop a wypłata ekwiwalentu

Każdemu pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego i odpłatnego urlopu wypoczynkowego, którego celem jest stworzenie możliwości dłuższego odpoczynku oraz regeneracji sił. Biorąc pod uwagę cel, jakiemu służy urlop wypoczynkowy, zasadą jest udzielanie urlopu w naturze tj. zwolnienie pracownika od obowiązku świadczenia pracy przez określony czas. Nie można jedna wykluczyć sytuacji, w których wykorzystanie urlopu w naturze nie jest możliwe. Dlatego też przepisy Kodeksu Pracy przewidują instytucję ekwiwalentu za niewykorzystanie urlopu jako wyjątek od zasady udzielania urlopu wypoczynkowego w naturze.

1. Ekwiwalent za niewykorzystany urlop - podstawa prawna
2. Obowiązek pracodawcy wypłaty ekwiwalentu za niewykorzystany urlop
3. Ustalanie wysokości ekwiwalentu za zaległy urlop

Ekwiwalent za niewykorzystany urlop - podstawa prawna

Regulacja ekwiwalentu za zaległy urlopu została zawarta w przepisie Art. 171.  ekwiwalent za urlop. Instytucja ta z uwagi na jej wyjątkowy charakter znajduje zastosowanie wyłącznie w okolicznościach wskazanych w tym przepisie. W świetle art. 171§1 KP ekwiwalent pieniężny przysługuje jedynie w razie niewykorzystania przysługującego pracownikowi urlopu w całości lub w części z powodu rozwiązania, lub wygaśnięcia stosunku pracy. Uwaga! Warto podkreślić, że ekwiwalent przysługuje nie tylko za niewykorzystany urlop bieżący, ale również za urlop zaległy.

Obowiązek pracodawcy wypłaty ekwiwalentu za niewykorzystany urlop

Obowiązek pracodawcy wypłaty ekwiwalentu za niewykorzystany urlop nie jest uzależniony od rodzaju umowy o pracę ani od długości zatrudnienia. Rozwiązanie lub wygaśnięcie nawet krótkotrwałej umowy o pracę na okres próbny w sytuacji, gdy pracownik nie wykorzystał przysługującego mu urlopu uzasadnia jego roszczenie o wypłatę ekwiwalentu pieniężnego. Na prawo do ekwiwalentu nie ma wpływu tryb, w jakim następuje rozwiązanie umowy o pracę lub wygaśnięcie umowy o pracę. Uwaga! Warto zaznaczyć, że przyczyna niewykorzystania przez pracownika urlopu wypoczynkowego nie ma wpływu na wypłatę ekwiwalentu. Ekwiwalent przysługuje pracownikowi zarówno w sytuacji, gdy pracodawca nie udzielił mu urlopu, jak i wtedy, gdy pracownik nie chciał wykorzystać urlopu. W innych okolicznościach zastąpienie urlopu wypoczynkowego ekwiwalentem jest niedopuszczalne, choćby wyrażał na to zgodę zainteresowany pracownik. Nie jest zatem możliwe wypłacenie ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy w trakcie trwania stosunku pracy, co można by obrazowo określić jako „wykupienie urlopu przez pracodawcę’’.

Ustalanie wysokości ekwiwalentu za zaległy urlop

Rozwiązanie lub wygaśnięcie stosunku pracy może mieć miejsce w trakcie roku kalendarzowego, co powoduje, że podczas ustalania wysokości ekwiwalentu pieniężnego należy uwzględnić przepisy Kodeksu Pracy dotyczące urlopu proporcjonalnego. Zgodnie z art. 155¹ KP „W przypadku rozwiązania stosunku pracy w ciągu roku kalendarzowego, pracownikowi u dotychczasowego pracodawcy przysługuje urlop w wymiarze proporcjonalnym do okresu u niego przepracowanego. W przypadku niewykorzystania urlopu w wyższym (np. w pełnym) wymiarze pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny odpowiadający urlopowi proporcjonalnemu”. Przysługiwanie prawa do ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy jest zależne od istnienia prawa do urlopu w momencie rozwiązania stosunku pracy, a wysokość ekwiwalentu zależy od wymiaru przysługującego urlopu. Inaczej mówiąc ekwiwalent za niewykorzystany urlop należy się w wymiarze zależnym od wymiaru przysługującego urlopu wypoczynkowego. Rozwiązanie stosunku pracy z jednym pracodawcą może nastąpić jednocześnie z nawiązaniem stosunku pracy z kolejnym. Wówczas zakład pracy nie przejmuje obowiązku udzielenia urlopu wypoczynkowego, do którego pracownik nabył prawo w poprzednim zakładzie pracy. W takiej sytuacji na poprzednim zakładzie pracy spoczywa obowiązek wypłacenia pracownikowi ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.

Zapraszamy do sprawdzenia dostępnych w naszej ofercie - szkolenia online dla firm.

Kalina Kaczmarek

Trener

Ekspert prawa pracy z 20 letnim doświadczeniem; prowadzi działalność konsultingowo - szkoleniową w zakresie "twardego HR". W latach 2001-2018 była pracownikiem Państwowej Inspekcji Pracy - Okręgowego Inspektoratu Pracy w Gdańsku, na stanowiskach inspektora pracy a następnie starszego inspektora pracy. Doświadczony trener współpracujący z firmami szkoleniowymi, specjalizuje się w problematyce prawnej ochronie pracy, doradca i stały współpracownik wielu przedsiębiorstw i instytucji.

Dowiedz się więcej