Jak wprowadzić 4-dniowy tydzień pracy?

Przemiany gospodarcze oraz zmieniające się warunki na rynku pracy, głównie spowodowane kryzysem gospodarczym, skłaniają pracodawców do poszukiwania oszczędności. Jednym z podejmowanych działań jest implementacja pracy zdalnej, hybrydowej lub skracanie czasu pracy pracowników.

Czym jest 4-dniowy tydzień pracy i czy to nowe rozwiązanie, które już znalazło zastosowanie w wielu krajach, może być stosowane również w Polsce? Jak dokładnie funkcjonuje ten system pracy? Czy wprowadzenie go do naszej firmy jest możliwe? Na te pytania znajdziecie odpowiedzi w naszym artykule.

Spis treści:

• Na czym polega 4-dniowy tydzień pracy?
• 4 dni pracy a wydajność pracownika
• 4-dniowy system pracy – wady i zalety
• Gdzie wprowadzono 4-dniowy tydzień pracy?
• Czy można wprowadzić skrócony tydzień pracy?
• Czy w Polsce możliwe jest wprowadzenie 4-dniowego tygodnia pracy?

Na czym polega 4-dniowy tydzień pracy?

Implementacja 4-dniowego systemu czasu pracy zakłada, że pracownicy poświęcą 80% czasu na pracę, przy jednoczesnym utrzymaniu pełnego wynagrodzenia, co ma przekładać się na osiągnięcie 100% wydajności. Alternatywnym podejściem jest skrócenie tygodnia pracy do 4 dni, przy pełnym wynagrodzeniu, ale z wydłużeniem czasu trwania każdego dnia pracy do 10 godzin lub zachowaniem 8-godzinnego dnia pracy, ale przy obniżeniu wynagrodzenia do 80%.

4 dni pracy a wydajność pracownika

W roku 2019 japoński oddział firmy Microsoft przeprowadził eksperyment, w ramach którego pracownicy pracowali 4 dni w tygodniu przez miesiąc. Według przeprowadzonego badania, wprowadzenie tego rozwiązania skutkowało wzrostem przychodu na pracownika o 40% w porównaniu z analogicznym okresem poprzedniego roku. Dodatkowo, firma zaobserwowała istotny spadek zużycia energii elektrycznej o 23% i osiągnęła oszczędności na papierze do drukowania na poziomie 59%. Projekt o nazwie "Work Life Choice Challenge 2019 Summer" miał na celu zbadanie wpływu zmiany modelu pracy na równowagę między życiem zawodowym a prywatnym oraz efektywność pracowników.

Podobne badanie przeprowadzono w 2018 roku w Nowej Zelandii w firmie Perpetual Guardian, specjalizującej się w planowaniu nieruchomości. Firma zdecydowała się skrócić czas pracy z 40 godzin (5×8 godzin) do 32 godzin (4×8 godzin). Wyniki eksperymentu zostały opisane przez profesora Jarroda Haara z Auckland University of Technology w New York Times. Profesor Haar podkreślił, że pracownicy Perpetual Guardian zanotowali 24% poprawę równowagi między życiem osobistym a zawodowym. Dodatkowo, dłuższy czas regeneracji wpłynął także pozytywnie na ich energię w miejscu pracy.

4-dniowy system pracy – wady i zalety

Wady i Zalety 4-dniowego Tygodnia Pracy

Wady

Największą wadą 4-dniowego tygodnia pracy jest jego ograniczone zastosowanie w różnych modelach pracy. Jednakże, podobnie jak w przypadku pracy zdalnej czy hybrydowej, obserwuje się, że niektóre firmy dostosowują swoją strukturę w celu stworzenia środowiska pracy z mniejszą ilością godzin roboczych. Oczywiście, to tylko jedna z wad tego systemu. Inne negatywne aspekty obejmują: potencjalne obniżenie wynagrodzenia, możliwość pracy po godzinach, większy stres związany z ilością obowiązków i oczekiwaną produktywnością, a także konieczność pracy w dniach wolnych, co teoretycznie nie powinno mieć miejsca. Niektóre firmy zauważają również problemy z pozyskiwaniem klientów oraz potencjalnie obniżoną konkurencyjność na rynku.

Zalety

Badania przeprowadzone przez HAYS Poland pokazują, że aż 88% respondentów wyraża chęć pracy w modelu 4-dniowego tygodnia pracy (przy zakładanych 32 godzinach roboczych tygodniowo). Wyniki badań sugerują także, że zmiana modelu pracy mogłaby wpłynąć na atrakcyjność ofert pracy. Aż 87% ankietowanych wskazało, że przy zmianie pracodawcy zdecydowałoby się na ofertę z 4-dniowym systemem pracy.

Wśród korzyści płynących z tego modelu pracy wymienia się: poprawę równowagi między życiem zawodowym a prywatnym, więcej czasu dla bliskich i na rozwój osobisty, zwiększoną wydajność i produktywność, większe zaangażowanie w pracę oraz poprawę zdrowia psychicznego.

Niezależnie od lokalizacji badań, można wyróżnić dwie główne korzyści płynące z 4-dniowego systemu pracy: poprawę zdrowia psychicznego pracowników oraz zwiększenie efektywności w wykonywaniu obowiązków. Do innych korzyści zalicza się także mniejsze objawy wypalenia zawodowego oraz oszczędności finansowe pracowników związane z brakiem konieczności dojazdu do pracy.

Gdzie wprowadzono 4-dniowy tydzień pracy?

W ostatnim czasie pojawiły się sporadyczne doniesienia o kolejnych krajach, które zaczęły rozważać lub wprowadziły 4-dniowy system pracy. Niestety, w Polsce ta koncepcja zdaje się być daleka i mało prawdopodobna, w odróżnieniu od reszty świata, gdzie zyskuje coraz większe uznanie.

W poprzednim fragmencie artykułu wspomniano o eksperymencie przeprowadzonym przez firmę Microsoft, jednak pierwsze próby z 4-dniowym systemem czasu pracy miały miejsce już wcześniej. W latach 2015-2019, w Reykjavíku, przetestowano nowy system z udziałem aż 2500 osób, co stanowiło około 1% populacji Islandii. Badanie, jak w poprzednich przypadkach, zakończyło się ogromnym sukcesem, co skłoniło do wprowadzenia pilotażowego systemu.

Islandia nie jest jedynym krajem, który zdecydował się na projekt 4-dniowego tygodnia pracy. Podobne inicjatywy zostały podjęte przez przedsiębiorców m.in. w Japonii, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii i Nowej Zelandii. Owe kroki wskazują na globalny trend zmiany systemów pracy i dążenie do bardziej elastycznych form organizacji czasu pracy.

Czy można wprowadzić skrócony tydzień pracy?

Choć każdy pracodawca ma możliwość autonomicznego wprowadzenia 4-dniowego tygodnia pracy, praktyka pokazuje, że jest to proces wymagający. Głównym czynnikiem wpływającym na to są oczekiwania klientów, którzy oczekują, że pracownicy będą dostępni od poniedziałku do piątku. To dotychczasowe ograniczenie staje się głównym wyzwaniem utrudniającym powszechne wdrożenie tego systemu pracy.

Wprowadzenie 4-dniowego tygodnia pracy wymaga starannej analizy i dostosowania do specyfiki danej firmy. Zmiana ta może naruszyć utrwalone wzorce dostępności pracowników, co może być trudne do zaakceptowania dla niektórych klientów. W rezultacie, choć koncepcja 4-dniowego tygodnia pracy zdobywa popularność, jej pełne wdrożenie napotyka na praktyczne przeszkody, zwłaszcza w kontekście oczekiwań rynkowych.

Czy w Polsce możliwe jest wprowadzenie 4-dniowego tygodnia pracy?

W dniu 22 września 2022 roku został przedstawiony projekt ustawy do Sejmu, mający na celu wprowadzenie 35-godzinnego tygodnia pracy w Polsce. Przedłożony przez posłów dokument zakłada stopniowe redukowanie normy tygodniowego czasu pracy z przeciętnie 40 do 35 godzin, przy jednoczesnym utrzymaniu dotychczasowej wysokości wynagrodzeń.

Autorzy projektu przewidują etapowe skracanie tygodniowej normy czasu pracy. W pierwszych dwóch latach obowiązywania ustawy przeciętna tygodniowa norma czasu pracy w pięciodniowym tygodniu roboczym nie powinna przekraczać 38 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym. Dopiero w trzecim roku obowiązywania ustawy średnia tygodniowa norma czasu pracy miałaby wynosić 35 godzin.

Jednym z kluczowych postanowień projektu jest zagwarantowanie, że skrócenie tygodnia pracy nie wpłynie na obniżenie wysokości miesięcznego wynagrodzenia. Składniki wynagrodzenia określone w inny sposób zostaną dostosowane w stopniu pozwalającym na utrzymanie wynagrodzenia na dotychczasowym poziomie. Nadzór nad tym zagadnieniem zostanie powierzony Państwowej Inspekcji Pracy.

Czy proponowane zmiany, mające na celu wprowadzenie 4-dniowego systemu czasu pracy, zdobędą poparcie w Polsce? To pytanie, które rodzi się w związku z projektem, a odpowiedź zależy od wielu czynników, takich jak opinie społeczne, reakcje przedsiębiorstw oraz ewentualne korekty i modyfikacje, jakie mogą być wprowadzone w trakcie procesu legislacyjnego.

Daniel Pałyga

Trener

Były Inspektor Pracy w Okręgowym Inspektoracie Pracy w Opolu. Wieloletni trener, wykładowca na uczelni wyższej, który przeprowadził ponad 2000 godzin szkoleń. Specjalista z zakresu prawa pracy, legalności zatrudnienia oraz bezpieczeństwa i higieny pracy. Od 1997 związany z szeroko pojętym zarządzaniem ludźmi. Posiada doświadczenie z zakresu stosowania i interpretacji dokonywanych przez organy państwowe oraz najlepszych praktyk stosowanych przez podmioty prywatne.

Dowiedz się więcej