Zmiany w dokumentowaniu pracowniczego stażu pracy

Prace nad ustawą dotyczącą zaliczania stażu pracy z okresu, w którym osoba prowadziła własną działalność gospodarczą lub świadczyła pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej, są na ukończeniu. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej podkreśla, że proponowane zmiany będą rewolucją dla milionów Polaków. 

Spis treści:

• Cele i założenia ustawy
• Co zyskają osoby na samozatrudnieniu i świadczący pracę na podstawie umowy zlecenie?
• Okresy wliczane do stażu pracy wg nowej planowanej ustawy
• Dwie możliwości zmian w zakresie dokumentowania. Co można zaliczyć do stażu pracy?
• Od kiedy wejdą w życie zmiany dotyczące wliczania w staż pracy i kogo będą dotyczyły?
• Praca na umowach cywilnoprawnych lub prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej przed wejściem w życie ustawy – czy będą wliczały się do stażu pracy? Prawo wstecz?

Cele i założenia ustawy zaliczającej do stażu pracy czas przepracowany na podstawie umów cywilnoprawnych lub na podstawie wykonywania jednoosobowej działalności gospodarczej

Należy podkreślić, że obecnie praca na podstawie umowy agencyjnej czy umowy zlecenie oraz okres prowadzenia działalności gospodarczej nie wlicza się do okresu zatrudnienia. Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa pracy osoby te nie mają prawa do świadczeń pracowniczych takich jak dodatek stażowy czy nagrody jubileuszowe. Obecnie zaliczyć do stażu pracy można okresy prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie.

Cel zmian w dokumentowaniu stażu pracy pracownika

Nowelizacja ustawy, nad którą obecnie pracuje Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej ma na celu dodanie do Kodeksu Pracy art. 302(1). Artykuł ten ma mówić o tym, że do okresu zatrudnienia ma wliczać się również okres prowadzenia działalności gospodarczej w formie jednoosobowej lub spółki cywilnej oraz świadczenia pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej.

Dlaczego to ważne dla rynku pracy w Polsce?

Ministra Agnieszka Dziemianowicz-Bąk podkreśla, że nowelizacja przepisów ma na celu docenienie osób, które wykonują swoją pracę na podstawie umowy zlecenia lub prowadzą własną działalność gospodarczą. Według podanych informacji, po wejściu w życie nowych przepisów, pracodawca będzie zobligowany do tego, aby wliczyć do stażu pracy pracownika poprzednie okresy zatrudnienia. Mowa tutaj o okresach prowadzenia działalności gospodarczej lub świadczenia pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej.

Czas pracy i urlopu wypoczynkowego oraz inne zmiany

Nowelizacja ustawy zakłada, że osoby, które prowadziły jednoosobową działalność gospodarczą, były zatrudnione w formie spółki lub świadczyły pracę w ramach umowy zlecenie, lub umowy agencyjnej, po zmianie przepisów zyskają:

• wyższy wymiar urlopu wypoczynkowego,
• dłuższy okres wypowiedzenia umowy o pracę,
• możliwość otrzymania nagrody jubileuszowej.

W przypadku osób ubiegających się o stanowisko w sektorze publicznym dodatkową korzyścią będzie możliwość zatrudnienia lub zaszeregowania do wyższej grupy płacowej. 

Należy podkreślić, że po wprowadzonych zmianach, okresy zatrudnienia dotyczące umów cywilnoprawnych będą wliczać się do tzw. zakładowego stażu pracy u obecnego pracodawcy. Dzięki wprowadzonym zmianom osoby te zyskają możliwość awansu, podwyżki wynagrodzenia i świadczeń urlopowych. 

Co zyskają osoby na samozatrudnieniu i świadczący pracę na podstawie umowy zlecenie?

• Po wprowadzeniu planowanych zmian osoby te będą mogły udokumentować swój pracowniczy staż pracy.
• Udokumentowany staż pracy zwiększy szanse na zdobycie zatrudnienia w instytucjach państwowych.
• Osoby te zyskają większy wymiar urlopu – w przypadku, gdy pracownik posiada staż pracy powyżej 10 lat, nabywa on prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 26 dni.
• Osoba, która zatrudniona jest u tego samego pracodawcy przez okres 3 lat, nabywa prawo 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia.
• Osoby te będą mogły udokumentować swój staż pracy niezbędny do otrzymania emerytury lub świadczeń przedemerytalnych. Minimalny staż pracy dla kobiet to 20 lat, zaś dla mężczyzn to 25 lat.
• Osoby te zyskają prawo do nagrody jubileuszowej, które przyznawane są pracownikom po przepracowaniu 20, 25, 30, 35, 40 i 45 lat.

Należy podkreślić, że po wprowadzonych zmianach samozatrudnieni i zleceniobiorcy uzyskają uprawnienia pracownicze, jak osoby, które świadczą stosunek pracy na podstawie umowy o pracę.

Okresy wliczane do stażu pracy wg nowej planowanej ustawy

Zmiana przepisów zapowiedziana przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej ma spowodować, że do stażu pracy pracownika zaliczać ma się również okres:

• świadczenia pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej (umów zlecenie lub umów agencyjnych),
• prowadzenie działalności gospodarczej (w formie jednoosobowej działalności gospodarczej lub spółki cywilnej).

Dwie możliwości zmian w zakresie dokumentowania. Co można zaliczyć do stażu pracy?

MRPiPS stale pracuje nad nowelizacją przepisów. Ministerstwo zakłada dwie możliwości zmian w zakresie dokumentowania stażu pracy.

1. Do stażu pracy wliczone mają zostać okresy, w których osoba podlegała ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu. Należy tutaj podkreślić, że osoby, które prowadziły działalność gospodarczą i nie opłacały wskazanych składek, nie będą mogły zaliczyć tego okresu do swojego stażu pracy. Jeżeli okres ten był ustawowo zwolniony z oskładkowania np. w przypadku zastosowania ulgi dla młodych, okres ten (prowadzenia działalności gospodarczej) będzie wliczał się do stażu pracy. Omawiany scenariusz wprowadzenia zmian zakłada wykluczenie osób, które do 2017 roku podejmowały pracę na podstawie umów zlecenie. Należy pamiętać, że przed wskazaną datą nie było obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym od umowy zlecenie.
2. Okres podlegania ubezpieczeniu społecznemu nie będzie wpływał na staż pracy. Należy tutaj podkreślić, że w tym scenariuszu osoby, które posiadały ubezpieczenie społeczne i będą mogły to udokumentować, będą mogły cały ten okres wliczyć do stażu pracy, zaś osoby, które nie będą w stanie przedstawić niezbędnych dokumentów, będą mogły do stażu pracy zaliczyć połowę przepracowanego okresu.

Od kiedy wejdą w życie zmiany dotyczące wliczania w staż pracy i kogo będą dotyczyły?

Należy pamiętać, że prace nad nowelizacją przepisów stale trwają, a ustawa nie trafiła jeszcze do wykazu prac rządu. Planuje się, że zmiany mają wejść w życie od 1 stycznia 2025 roku. 

Zmiany w Kodeksie pracy dotyczyć mają:

• osób prowadzących działalność gospodarczą w formie indywidualnej,
• osób prowadzących działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej,
• osób zatrudnionych na podstawie umowy zlecenie,
• osób posiadających umowy agencyjne,
• osób fizycznych świadczących usługi.

Jak łatwo zauważyć, planowane zmiany mają dotyczyć wszystkich odprowadzających składki ZUS. Po wprowadzeniu planowanych zmian do stażu pracy nie wliczał by się okres pracy na podstawie umowy o dzieło.

Praca na umowach cywilnoprawnych lub prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej przed wejściem w życie ustawy – czy będą wliczały się do stażu pracy? Prawo wstecz?

Proponowane zmiany zakładają wliczanie dotychczasowego prowadzenia działalności gospodarczej oraz świadczenia pracy na podstawie umów cywilnoprawnych do stażu pracy, jednak należy zauważyć, że w tej kwestii nie podano jeszcze wiążących komunikatów. Należy poczekać na to, aż ustawa trafi do Sejmu, gdzie rozpoczną się prace nad jej wdrożeniem.

Maciej Derwisz

Trener

Wykładowca z wieloletnim doświadczeniem. Specjalista z zakresu rachunkowości finansowej, zarządczej i podatkowej.  Ekspert wykorzystania programu Microsoft Excel w pracy działów księgowo-kadrowych.

Dowiedz się więcej