Poznaj zmiany, które są planowane w programie PPK. Sprawdź, na co się przygotować.
Spis treści:
- Pracownicze Plany Kapitałowe - jaki był harmonogram zmian w PPK?
- Ilu uczestników PPK zarejestrowano?
- Planowane zmiany w PPK
- Częstszy autozapis w programie PPK
- Automatyczne włączenie pracowników 55+
- Polityka inwestycyjna - poszerzenie katalogu inwestycji
- Stabilność zasad składek i dopłat
- Przystąpienie do PPK - konsekwencje dla pracodawców i działów kadr
- Prognozy wpływu zmian
- Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Pracownicze Plany Kapitałowe - jaki był harmonogram zmian w PPK?
Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) zostały powołane do życia na mocy ustawy z dnia 4 października 2018 r. (Dz.U. 2024 poz. 427), a obowiązywać zaczęły od 1 stycznia 2019 roku. Wdrożenie programu odbywało się etapami – w pierwszej kolejności objęto największe przedsiębiorstwa zatrudniające co najmniej 250 osób (od 1 lipca 2019 r.), następnie firmy średniej wielkości – z minimum 50 pracownikami (od 1 stycznia 2020 r.), a później także te zatrudniające przynajmniej 20 osób (od 1 lipca 2020 r.). Ostatecznie, od stycznia 2021 r., PPK objęło również najmniejsze podmioty oraz sektor publiczny.
Ilu uczestników PPK zarejestrowano?
W początkowej fazie funkcjonowania systemu, w trakcie pierwszego automatycznego zapisu w 2020 roku, zaledwie około 30% uprawnionych pracowników zdecydowało się na udział w programie.
Z biegiem czasu, wraz ze wzrostem świadomości społecznej i lepszą informacją o korzyściach płynących z oszczędzania w PPK, liczba uczestników zaczęła wyraźnie rosnąć.
Według danych udostępnionych przez Ministerstwo Finansów oraz Polski Fundusz Rozwoju, na koniec 2023 roku z PPK korzystało już ponad 3,89 mln pracowników, a liczba aktywnych rachunków wyniosła około 4,43 mln. Rok później, czyli na koniec 2024 roku, liczba uczestników wzrosła do 4,34 mln, przy 4,61 mln aktywnych kont.
Najświeższe dane ze stycznia 2025 roku pokazują dalszy wzrost popularności programu – ponad 4,5 miliona osób aktywnie oszczędza w ramach PPK, co przekłada się na partycypację na poziomie około 51%. Program skupia już niemal 5 tysięcy pracodawców, a wartość zgromadzonych aktywów przekroczyła 31,9 miliarda złotych
Planowane zmiany w PPK
Od początku 2025 r. rząd i instytucje nadzorujące PPK sygnalizują konieczność wprowadzenia kilku kluczowych zmian w programie. Planowane przez rząd zmiany w Pracowniczych Planach Kapitałowych wynikają przede wszystkim z chęci dalszego wzmocnienia roli PPK jako narzędzia skutecznego, długoterminowego oszczędzania na emeryturę. Mimo pozytywnej oceny programu przez nowe władze i decyzji o jego kontynuacji, analiza dotychczasowego funkcjonowania PPK wykazała potrzebę wprowadzenia korekt, które zwiększyłyby jego atrakcyjność i dostępność – zwłaszcza dla osób dotychczas nieuczestniczących w systemie. Główne cele reform to zachęcenie większej liczby pracowników do systematycznego oszczędzania oraz ograniczenie zjawiska przedwczesnych wypłat środków. Rząd oraz Polski Fundusz Rozwoju dostrzegają również potencjał w zwiększeniu zaangażowania pracodawców, co w połączeniu z ewentualnymi zmianami legislacyjnymi może jeszcze bardziej wzmocnić pozycję PPK w polskim systemie emerytalnym. Jakie zatem zmiany planuje rząd?
Częstszy autozapis w programie PPK
Skrócenie okresu między automatycznymi zapisami do PPK z 4 do 3 lat. Obecnie autozapis odbywa się co 4 lata (następny dopiero w 2027 r.).
Wśród planowanych zmian w Pracowniczych Planach Kapitałowych kluczową rolę ma odegrać modyfikacja mechanizmu autozapisu. Rząd, jak zapowiedział minister finansów podczas konferencji prasowej, dąży do zwiększenia jego efektywności poprzez skrócenie cyklu zapisów z obecnych czterech lat do trzech. Ma to na celu częstsze przypominanie pracownikom o możliwości przystąpienia do programu, co – zdaniem wiceprezesa PFR Mariusza Jaszczyka – może istotnie zwiększyć liczbę uczestników i tym samym poprawić poziom oszczędzania emerytalnego w Polsce. Według Jaszczyka każde dodatkowe „okno” autozapisu to szansa na szybszy napływ nowych środków do PPK. PFR podkreśla, że planowane zmiany nie będą miały charakteru rewolucyjnego – mają stanowić stopniową ewolucję, a szczegółowe rekomendacje dotyczące zarówno aspektów operacyjnych, jak i inwestycyjnych zostaną ogłoszone w nadchodzących miesiącach.
Automatyczne włączenie pracowników 55+
Obniżenie wieku, od którego obowiązuje autozapis. Obecnie osoby po 55. roku życia przystępują do PPK tylko na wniosek własny. Proponuje się, aby również tę grupę objąć automatycznym zapisem – wszyscy pracownicy danego pracodawcy, którzy ukończyli 55 lat, mieliby być automatycznie zapisywani i mogliby zrezygnować z udziału w PPK na swój wniosek. Wiceprezes PFR wskazuje, że dzięki temu osoby starsze nie musiałyby składać odrębnych deklaracji, co uprości proces ich włączenia do PPK.
Polityka inwestycyjna - poszerzenie katalogu inwestycji
Nowe klasy aktywów – rozważane jest poszerzenie katalogu inwestycji, w które fundusze PPK mogą lokować środki uczestników. Postuluje się m.in. dopuszczenie inwestycji na rynku prywatnym (np. w spółki niepubliczne czy fundusze venture capital). Zmiana ta miałaby na celu zwiększenie potencjału zysków przy długim horyzoncie oszczędzania, choć szczegółowy kształt i zakres nowych aktywów będzie zależeć od ostatecznego brzmienia ustawy.
Stabilność zasad składek i dopłat
Proponowane korekty nie obejmują zmiany dotychczasowych stawek składek (obowiązkowa składka pracodawcy pozostaje 1,5% wynagrodzenia, pracownika 2%) ani kwoty dopłaty rocznej (240 zł).
Wiceprezes PFR Mariusz Jaszczyk poinformował, że konsultacje odbywają się w ścisłym kontakcie z Ministerstwem Finansów i uczestnikami rynku. Według wcześniejszych zapowiedzi rząd zamierza przedstawić projekt nowelizacji na koniec 2025 r.. Jednocześnie MF podkreśla, że ostateczny termin i kształt zmian zależy od wyników analiz i procesu legislacyjnego.
Przystąpienie do PPK - konsekwencje dla pracodawców i działów kadr
Dla pracodawców oraz działów kadr i płac planowane zmiany w Pracowniczych Planach Kapitałowych oznaczają przede wszystkim konieczność dostosowania procedur administracyjnych.
Częstsze procesy autozapisu dla działu kadr oznaczają, że procedura ponownego zapisu (aktualizacja listy uczestników, wysyłanie informacji do instytucji finansowej) będzie realizowana częściej.
Włączenie osób 55+ do autozapisu również niesie za sobą obowiązki dla działów kadr i pracodawców. Firmy oraz jednostki publiczne, jeśli zmiany wejdą w życie, będą miały obowiązek uwzględnić w procesie autozapisu pracowników w wieku 55–70 lat, tak jak młodszych pracowników. Oznacza to konieczność przygotowania wewnętrznych procedur, informowania tych pracowników o prawie rezygnacji oraz uwzględnienia ich przy naliczaniu składek od odpowiedniego terminu.
Chcesz dowiedzieć się więcej?
Kliknij grafikę poniżej i poznaj program szkolenia: Kompendium wiedzy kadrowego – bieżące kwestie i kluczowe zagadnienia prawa pracy w 2025 r.
Prognozy wpływu zmian
Eksperci i instytucje finansowe prognozują, że proponowane modyfikacje pozytywnie wpłyną na rozwój PPK i rynek kapitałowy w Polsce. Wśród głównych przewidywanych efektów są:
Wzrost partycypacji: Proponowane skrócenie okresu autozapisu oraz objęcie nim pracowników 55+ zwiększą liczbę uczestników PPK. Jak wskazuje wiceprezes PFR, każda dodatkowa osoba w programie to nowe oszczędności na rynku kapitałowym. Skrócenie autozapisu ma przede wszystkim zwiększyć napływ nowych środków do PPK. Obecnie partycypacja wśród pracowników wynosi około 52% i stopniowo rośnie. Włączenie kolejnych grup (np. 55+) może podnieść ten wskaźnik – zgodnie z oceną PFR, nawet o kilka punktów procentowych.
Wzrost środków w programie
Na koniec 2024 r. w PPK zgromadzono ponad 33 mld zł aktywów. PFR szacuje, że przy kontynuacji dotychczasowego tempa wzrostu oraz wprowadzeniu zmian przewidujących wyższą partycypację, wartość zgromadzonych środków może przekroczyć 40 mld zł do końca 2025 r.. Wydłużenie okresu oszczędzania i większa baza uczestników mogą znacząco zwiększyć kapitał kierowany na warszawską giełdę i inne segmenty rynku finansowego.
Obowiązki administracyjne:
Przy częstszych procesach autozapisu firmy będą musiały sprawniej organizować sobie terminy i procedury. Wymagana jest dokładniejsza kontrola upływających terminów (co 3 lata zamiast co 4) i przygotowanie niezbędnych dokumentów (np. list pracowników, oświadczeń o rezygnacji itp.). Jednak w dłuższej perspektywie automatyzacja tych procesów (np. dzięki informatycznym rozwiązaniom kadrowo-płacowym) może zmniejszyć uciążliwość prac administracyjnych. Jednocześnie przybywanie uczestników obliguje instytucję pracodawcy do utrzymywania aktualnych danych w systemie PPK (zgodnie z zasadą trwałej ewidencji).
Partycypacja pracowników:
Ułatwienia w dostępie (np. 55+ w autozapisie) oraz częstsze zachęty administracyjne mogą pozytywnie wpłynąć na skłonność pracowników do pozostawania w programie dłużej. Wyższa świadomość korzyści PPK i korzystniejsze warunki (łatwiejsze przystąpienie, brak potrzeby formalności) prawdopodobnie zwiększą akceptację programu. Zgodnie z wypowiedzią przedstawicieli PFR, udział aktywnych uczestników już rośnie – o ok. 5 pkt proc. w ostatnich 12 miesiącach – a zmiany te powinny ten trend jeszcze przyspieszyć.
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Czy częstszy autozapis oznacza, że firma będzie co trzy lata zapisywać pracowników do PPK zamiast co cztery lata?
Tak. Obowiązujący projekt przewiduje skrócenie cyklu autozapisu z 4 do 3 lat. Oznacza to, że po wdrożeniu zmian kolejny autozapis nastąpiłby rok wcześniej niż przewidziano dotychczas (np. w 2026 r. zamiast 2027 r.). Pracodawca będzie musiał co trzy lata przygotować listę pracowników (w tym osób wcześniej zapisanych i tych, którzy nie deklarowali rezygnacji) i zgłosić ich do instytucji finansowej prowadzącej PPK. Skrócenie okresu autozapisu ma na celu szybsze przywracanie oszczędzania osobom, które wcześniej zrezygnowały, co z kolei zwiększy łączną liczbę uczestników.
Co się zmieni dla pracowników po 55. roku życia jeśli nowe przepisy weszłyby w życie?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami osoby w wieku 55–70 lat mogą przystąpić do PPK tylko na wniosek – nie są automatycznie zapisywane. Projektowane zmiany przewidują wprowadzenie dla nich autozapisu na takich samych zasadach jak dla młodszych pracowników. Oznacza to, że pracownicy 55+ zostaną automatycznie zapisani do PPK bez konieczności składania wniosku – co ważne, będą mogli z niego zrezygnować tylko we własnym zakresie. Pracodawca powinien zatem traktować osoby w tej grupie wiekowej analogicznie jak pozostałych przy kolejnych autozapisach, jedynie udostępniając im możliwość złożenia oświadczenia o rezygnacji, jeśli wyrażą taką wolę.
Czy wzrosną wpłaty pracodawcy lub pracownika do PPK?
Stawki procentowe składek pozostają bez zmian (1,5% od pracodawcy i 2% od pracownika). Proponowane zmiany nie zmieniają podstawowych zasad finansowania PPK. Zmiany dotyczą liczby uczestników i zakresu objęcia programem, a nie wysokości odprowadzanych procentów. Pracodawca nadal będzie odprowadzał 1,5% podstawy, ale – dzięki większej liczbie uczestników – w praktyce suma jego wpłat może się nieco zwiększyć. Z kolei prawo do obniżenia wpłaty pracownika do 0,5% nadal będzie przysługiwać tym, których wynagrodzenie nie przekracza 120% płacy minimalnej (5599,20 zł w 2025 r.).
Czy zmienią się warunki otrzymywania rocznej dopłaty 240 zł?
Wysokość dopłaty (240 zł) pozostaje bez zmian, natomiast zmieniają się jej progi obliczane według nowych minimalnych płac. Dla 2025 r. uczestnicy muszą zgromadzić wpłaty co najmniej 979,86 zł (przy pełnej składce) lub 244,97 zł (przy obniżonej składce), by otrzymać dopłatę. Te progi są już uwzględnione w obecnym prawie i wynikają z aktualizacji minimalnego wynagrodzenia (4666 zł). Nowelizacja nie przewiduje zmiany systemu dopłat – dopłata roczna będzie wypłacana na dotychczasowych zasadach, z prostszą ewidencją (przelewem na rachunek PPK uczestnika do 15 kwietnia) i bez dodatkowych formalności po stronie pracodawcy.
Jak przygotować się do planowanych zmian?
Działy kadr i płac powinny monitorować nowe regulacje i przygotować firmę na częstsze procesy autozapisu. Przydatne będą odpowiednie aktualizacje systemów kadrowo-płacowych (harmonogramy automatycznych zapisów, limity dochodowe), a także przygotowanie wzorów pism i elektronicznych komunikatów do pracowników (zwłaszcza 55+). Warto też pamiętać o obowiązku zapewnienia szkolenia informacyjnego z PPK i aktualizacji dokumentów wewnętrznych (np. polityki PPK). Trzeba również uwzględnić, że zwiększy się liczba rozliczeń składek i wypłat dla większej grupy osób. Jednocześnie zmiany mają charakter rozszerzający, co oznacza, że dotychczasowe procedury (rejestracje uczestników, prowadzenie ewidencji, dokonywanie deklaracji rezygnacji) pozostają w mocy, co ułatwia adaptację – należy je jedynie zastosować także do nowych pracowników objętych autozapisem.
W razie wątpliwości warto śledzić komunikaty Ministerstwa Finansów i PFR oraz korzystać ze wsparcia portalu MojePPK (www.mojeppk.pl), który na bieżąco publikuje praktyczne informacje i wyjaśnienia dotyczące funkcjonowania programu. Szczególnie pomocne będą oficjalne objaśnienia dotyczące procedur autozapisu, wyliczeń składek i zasad wypłat, które zapewnią kadrze rzetelną wiedzę na temat nowych rozwiązań. Źródła: Informacje zawarte w artykule bazują na analizie obowiązującej ustawy o PPK (t.j. Dz.U. 2024 poz. 427) oraz komunikatach Ministerstwa Finansów, Polskiego Funduszu Rozwoju i Rządowego Centrum Legislacji dotyczących planowanych zmian.
Chcesz dowiedzieć się więcej?
Kliknij grafikę poniżej i poznaj program szkolenia: Kompendium wiedzy kadrowego – bieżące kwestie i kluczowe zagadnienia prawa pracy w 2025 r.
