Zmiany w karcie nauczyciela w 2023 r. i 2024 r. Co zmieni się w oświacie?

16 sierpnia 2023 roku Prezydent podpisał kolejną zmianę Karty Nauczyciela oraz 18 innych ustaw. Zmiany, które zostały tym samym zatwierdzone, obejmują różnorodne kwestie. Dotyczą min.: awansu na stopień nauczyciela dyplomowanego, nowych zasad wyliczania odpisu na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych, przywrócenia nauczycielom prawa do wcześniejszej emerytury oraz zmian w świadczeniach kompensacyjnych. To jednak nie wszystkie zmiany, które obejmuje nowelizacja karty nauczyciela oraz zmiany w innych ustawach na nowy rok szkolny 2023/2024.  Zmiany obejmują także kwestie wydłużenia nauki dla uczniów z niepełnosprawnościami, zmiany w zakresie nadzoru pedagogicznego w placówkach niepublicznych czy zniesienie limitu godzin ponadwymiarowych. Sprawdź, co jeszcze się zmieni.

Spis treści:

• Nowe zasady wyliczania odpisów na ZFŚS dla nauczycieli emerytów i rencistów
• Zmiany dla nauczycieli - wcześniejsze emerytury dla nauczycieli od stycznia 2024 r
• W jakich przypadkach nauczyciele będą mogli skorzystać z nowych uprawnień w zakresie emerytur?
• Nowelizacja karty nauczyciela - zmiany w awansie zawodowym i ocenie pracy nauczyciela
• Zmiany w godzinach ponadwymiarowych 2023/2024 - czy nauczyciele będą dłużej pracować?
• Świadczenia kompensacyjne po zmianach w karcie nauczyciela
• Nowy przedmiot w roku szkolnym 2023-2024 - biznes i zarządzanie
• Laptopy dla uczniów, bony dla nauczycieli
• Inne zmiany w nowym roku szkolnym 2023/2024

Nowe zasady wyliczania odpisów na ZFŚS dla nauczycieli emerytów i rencistów

Nowe zasady wyliczania odpisów na ZFŚS dla nauczycieli emerytów i rencistów będzie obowiązywał od 1 stycznia 2024r. Dotychczas obowiązujące zasady dotyczące obliczania odpisów na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych dla nauczycieli - emerytów stwarzały niejednokrotnie bardzo dużo trudności. Wysokość tego odpisu uzależniona była od 5% kwoty otrzymywanej przez nich jako emerytura, renta lub świadczenie kompensacyjne. Nauczyciele korzystający z funduszu wielokrotnie niechętnie ujawniali wysokość swoich świadczeń, co utrudniało precyzyjne wyliczenia odpisów.

Obecnie nowelizacja karty nauczyciela wprowadza w tym zakresie następujący zapis "Dla nauczycieli będących emerytami lub rencistami oraz nauczycieli pobierających nauczycielskie świadczenie kompensacyjne dokonuje się odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych w wysokości ustalonej jako iloczyn planowanej, przeciętnej w danym roku kalendarzowym liczby nauczycieli będących emerytami lub rencistami oraz nauczycieli pobierających nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, skorygowanej w końcu danego roku kalendarzowego do faktycznej, przeciętnej liczby tych nauczycieli i 42% kwoty bazowej, o której mowa w art. 30 ust. 3, obowiązującej w dniu 1 stycznia danego roku". Tym samym wprowadzając nowe zasady wyliczania odpisów na ZFŚS i z założenia upraszczając zasady jego wyliczenia.

Zmiany dla nauczycieli - wcześniejsze emerytury dla nauczycieli od stycznia 2024 r

Zgodnie z wprowadzoną nowelizacją, możliwość przystąpienia do wcześniejszej emerytury, czyli przed osiągnięciem wieku ustawowego (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn), będzie przysługiwała nauczycielom, którzy zdecydują się na zakończenie swojego zatrudnienia na własny wniosek. Warunkiem będzie spełnienie jednocześnie poniższych kryteriów:

• Nauczyciel rozpoczął swoją pracę na stanowisku nauczyciela, wychowawcy lub innego pracownika pedagogicznego przed 1 stycznia 1999 r.,
• osoba ubiegająca się o wcześniejsze świadczenie ma udokumentowany okres składkowy, który obejmuje minimum 30 lat, w tym obowiązkowo minimum 20 lat "przy tablicy",
• brak prawa do emerytury zgodnie z art. 88 ust. 2a Karty Nauczyciela,
• stosunek pracy z nauczycielem powinien zostać  rozwiązany: na wniosek nauczyciela, za porozumieniem stron (wniosek z inicjatywy nauczyciela), za wypowiedzeniem w trybie art. 20 lub art. 27 Karty Nauczyciela.

Aby móc skorzystać z wcześniejszej emerytury, nauczyciele powinni zatem dobrowolnie złożyć wniosek o rozwiązanie swojego stosunku pracy. Jeżeli nauczyciel , który przeszedł na wcześniejszą emeryturę chciałby zostać ponownie zatrudniony, możliwość taka będzie istniała tylko w przypadku zaistnienia potrzeby, która będzie wynikała z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela, dodatkowo może się to odbyć tylko za zgodą kuratora. Wymiar pracy w placówce edukacyjnej dla takiego nauczyciela nie może przekroczyć połowy obowiązującego wymiaru zajęć.

W jakich przypadkach nauczyciele będą mogli skorzystać z nowych uprawnień w zakresie emerytur?

Nauczyciele urodzeni 1 września 1966 r. będą mogli korzystać z nowych uprawnień na szczególnych zasadach od 1 września 2024 r. Natomiast nauczyciele urodzeni po 31 sierpnia 1966 r., będą mieli możliwość przejść na emeryturę na szczególnych zasadach 1 września 2025 r. Ostatnia grupa nauczycieli, którzy urodzili się po 31 sierpnia 1969 r., będą mogli przejść na emeryturę na szczególnych zasadach 1 września 2026 r.

Bardzo istotną kwestią jest również to co będzie stanowiło podstawę do obliczenia emerytury stażowej nauczyciela - według nowych przepisów podstawą będzie kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, środki z otwartych Funduszy Emerytalnych zgromadzone na subkoncie oraz środki z kapitału zakładowego.

Nowelizacja karty nauczyciela - zmiany w awansie zawodowym i ocenie pracy nauczyciela

Zmiany, które zostały wprowadzone w kontekście awansu zawodowego uznaje się za zmiany kosmetyczne. Zgodnie z wprowadzonymi zmianami awans zawodowy będzie mógł wykonywać również nauczyciel, który nie ma przygotowania pedagogicznego a który został zatrudniony w w trybie art. 10 ust. 3 Karty Nauczyciela.

Zmiany w zakresie oceny pracy nauczyciela dotyczą przede wszystkim kwestii doprecyzowania za jaki okres pracy jest dokonywana ocena pracy nauczyciela mianowanego, który z kolei planuje ubiegać się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego. Zatem w przypadku nauczycieli, którzy starają się o stopień nauczyciela dyplomowanego, nie będzie uwzględniany w okresie oceny okresów usprawiedliwionej nieobecności nauczyciela w pracy, które trwały dłużej niż 3 miesiące.

Zmiany w godzinach ponadwymiarowych 2023/2024 - czy nauczyciele będą dłużej pracować?

Nowy rok szkolny 2023/2024 przyniesie również zmiany w zakresie godzin ponadwymiarowych. Znowelizowane przepisy dotyczą nauczycieli szkół ponadpodstawowych i mamy tutaj na myśli licea, technika oraz szkoły branżowe I stopnia. Zwiększenie ilości godzin ponadwymiarowych może się jednak odbyć tylko za zgodą nauczyciela i na tą chwilę dotyczy on wyłącznie roku szkolnego 2023/2024.

Zmiany w karcie nauczyciela w tym zakresie zostały wprowadzone w odpowiedzi na zbyt dużą liczbę uczniów w szkołach ponadpostawowych, ze względu na zwiększona liczbę uczniów w tym roczniku, co jest konsekwencją zmian obowiązujących w 2015r. dotyczących obniżenia wieku szkolnego, kiedy to naukę w szkołach podstawowych obowiązkowo rozpoczęły dzieci z II połowy rocznika 2008 oraz 2009. Szczegółowe kwestie dotyczące godzin ponadwymiarowych ich przydzielania oraz ustalania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe znajdziesz na naszym szkoleniu - czas pracy i godziny ponadwymiarowe.

Świadczenia kompensacyjne po zmianach w karcie nauczyciela

Zmiany w karcie nauczyciela, które będą obowiązywać od 6 września 2023r. poszerzają grono nauczycieli, którzy będą uprawnieni do świadczenia kompensacyjnego. Obecnie świadczenia te przysługują:

• nauczycielom pracującym w szkołach, przedszkolach, placówkach kształcenia ustawicznego,
• nauczycielom młodzieżowych ośrodków wychowawczych,
• nauczycielom w młodzieżowych ośrodkach socjoterapii
• oraz nauczycielom specjalnych ośrodków wychowawczych.

Po wejściu w życie znowelizowanych przepisów, grono to zostanie poszerzone przez nauczyciele, którzy byli zatrudnieni w publicznych bądź niepublicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych, w tym także w poradniach specjalistycznych.

Nowy przedmiot w roku szkolnym 2023-2024 - biznes i zarządzanie

W bieżącym roku szkolnym w placówkach edukacyjnych o stopniu ponadpodstawowym (takich jak liceum ogólnokształcące, technikum i branżowa szkoła I stopnia) wprowadzony zostanie nowy przedmiot - biznes i zarządzanie, zastępujący dotychczasowe podstawy przedsiębiorczości. Program tego przedmiotu koncentruje się na pracy grupowej, rozwijaniu kompetencji z zakresu finansów osobistych oraz analizie studiów przypadków. Nauczyciele, którzy spełniają wymogi kwalifikacyjne do nauczania podstaw przedsiębiorczości, będą prowadzić lekcje, jednak Ministerstwo Edukacji i Nauki wyraża również nadzieję na udział praktyków biznesu w kształceniu.

W szkołach ponadpodstawowych, takich jak liceum ogólnokształcące oraz technikum, przedmiot biznes i zarządzanie będzie realizowany w klasach I i II. Dyrektorzy szkół mają tutaj możliwość elastycznej organizacji godzin przedmiotu, aby możliwe było wprowadzenie tego przedmiotu w klasie I lub tylko w klasie II w wymienionych typach szkół. Ważne jest, aby utrzymać określoną liczbę godzin przeznaczoną na realizację tego przedmiotu w zakresie podstawowym, co wynosi 2 godziny tygodniowo przez okres czteroletni (w liceum ogólnokształcącym) lub pięcioletni (w technikum).

Dla uczniów wybierających zakres rozszerzony przedmiotu w liceum ogólnokształcącym oraz technikum, przewidziano łącznie 8 godzin lekcyjnych tygodniowo w trakcie okresu nauki.

Laptopy dla uczniów, bony dla nauczycieli

Ustawa o rozwoju kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli, podpisana przez Prezydenta Andrzeja Dudę gwarantuje, że rozpoczęcie nowego roku szkolnego przyniesie uczniom czwartych klas zarówno szkół publicznych, jak i niepublicznych, możliwość otrzymania bezpłatnych laptopów. Również nauczyciele będą mogli liczyć na wsparcie finansowe w postaci 2,5 tys. zł na zakup sprzętu komputerowego.

Bon na laptopa zostanie domyślnie przyznany nauczycielom, wychowawcom i innym pracownikom pedagogicznym, którzy pozostają w zatrudnieniu na dzień 30 września 2023 roku w publicznych i niepublicznych szkołach podstawowych oraz szkołach ponadpodstawowych. Przysługuje on również nauczycielom w publicznych szkołach artystycznych oraz w niepublicznych szkołach artystycznych, które posiadają status publicznej szkoły artystycznej. Bon będzie przyznawany raz na 5 lat.

Natomiast uczniowie klas czwartych szkół  podstawowych - publicznych, niepublicznych, a także artystycznych - zgodnie z ustawą o wsparciu rozwoju kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli dostaną laptop. Ministerstwo Cyfryzacji będzie odpowiedzialne za zakup sprzętu, natomiast komputery zostaną dostarczone uczniom przez instytucję zarządzającą daną szkołą. Organ prowadzący szkołę otrzyma od resortu dokumentację związaną z zakupem laptopów, zawierającą m.in. deklaracje zgodności z normami oraz certyfikaty, a także poradniki obsługi.

Przekazanie laptopow dla uczniów odbędzie się na podstawie elektronicznej umowy, która będzie opatrzona kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym lub też podpisem osobistym.

Inne zmiany w karcie nauczyciela w 2023 r. i 2024 r.

Zmiany w karcie nauczyciela oraz zmiany w innych ustawach dotyczą również:

• wzmocnionego nadzoru nad szkołami i placówkami niepublicznymi,
• zmian dotyczących kontroli kuratorium oświaty, w tym została wprowadzona możliwość wydania przez kuratora oświaty nakazu, który dotyczy niezwłocznego umożliwienia w szkole lub placówce czynności z zakresu nadzoru pedagogicznego,
• nowych standardów kształcenia nauczycieli - zmiany wynikają z przepisów, które dają możliwość uczelniom oferowanie programów kształcenia przygotowującego do pracy jako nauczyciel teoretycznych przedmiotów zawodowych, nauczyciel praktycznej nauki zawodu oraz nauczyciel języka regionalnego na każdym poziomie studiów. Dotychczasowe pięcioletnie cykle nie będą już jedyną opcją.
• utrzymania dotychczasowych przepisów dotyczących kształcenia uczniów z Ukrainy,
• wprowadzenia jednorazowej nagrody specjalnej dla nauczycieli w kwocie 1125 zł, która ma zostać wypłacona do końca września 2023r.
• corocznej realizacji testów sprawnościowych u uczniów przez nauczycieli wychowania fizycznego. Uzyskane wyniki zostaną zanotowane w systemie o nazwie „Sportowe Talenty".
• wydłużenia nauki dla uczniów z niepełnosprawnościami

Zmiany w karcie nauczyciela w 2023 r. i 2024 r. - Podsumowanie

Jeśli chcesz poznać szczegółowe informacje na temat zmian w karcie nauczyciela i innych ustawach zajrzyj na nasze szkolenie poświęcone tej tematyce - zmiany w karcie nauczyciela.

Ewa Bielecka

Trener

Absolwentka Uniwersytetu Gdańskiego na Wydziale Prawa i Administracji  - kierunek: Administracja oraz  Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach na Wydziale Prawa i Administracji kierunek: Prawo. Długoletni pracownik działu Prawnego w  Państwowej  Inspekcji Pracy Oddział w Koszalinie, wykładowca prawa pracy i ubezpieczeń społecznych  –  na Gdańskiej Wyższej Szkole Humanistycznej Filia w Koszalinie, wykładowca prawa pracy na studiach podyplomowych –  na Politechnice Koszalińskiej,  wykładowca prawa pracy na studiach podyplomowych  -  w Europejskim Centrum Edukacyjnym w Koszalinie. Obecnie prowadzi własną działalność gospodarczą, zajmuje się szkoleniami i doradztwem z zakresu prawa pracy. Ekspert z zakresu prawa pracy, specjalista ds. doradztwa kadrowego i regulaminów pracy, doświadczony trener. Wieloletni pracownik Państwowej Inspekcji Pracy.

Dowiedz się więcej