Zmiany w prawie pracy od 2022 roku – sprawdź, jakie zmiany czekają pracownika oraz pracodawcę

Minęło już kilka tygodni nowego roku a jak wiemy nowy rok przynosi wiele zmian, w tym zmian w prawie pracy. Od nowego roku rząd zaproponował wprowadzenie do Kodeksu Pracy wiele uregulowań dotyczących wynagrodzeń minimalnych, stażu pracy czy zasad pracy zdalnej. 2 sierpnia 2022 roku mija również termin wprowadzenia unijnej dyrektywy work-life-balance będącej częścią zmian w prawie pracy, która ma prowadzić do równowagi między życiem zawodowym a prywatnym osób na co dzień opiekujących się dziećmi. W niniejszym artykule opisane zostały zmiany, które już zdążyły wejść w życie i te które czekają na rozpatrzenie ustawodawcy.

Wzrost płacy minimalnej

Rząd zaproponował oraz wprowadził zmiany dotyczące wzrostu płacy minimalnej. Od nowego roku płaca minimalna wynosi o 210 zł więcej, co daje nam kwotę 3010 zł brutto miesięcznie. Zmienia się również minimalna stawka godzinowa, która wynosi 19,70 zł brutto na godzinę.

Praca zdalna w warunkach COVID-19

Pandemia COVID-19 wymusiła na pracodawcach stosowanie u swoich pracowników formy pracy zdalnej. Jak do tej pory wprowadzona została ona na mocy ustawy covidowej. Zakładała, że każdy pracodawca w stanie zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii może zlecić pracownikowi wykonywanie przez pewien okres, pracy poza siedzibą firmy.

Projekt nowelizacji pracy zdalnej zawiera wiele poprawek dotychczasowej telepracy i wprowadzenia terminu pracy zdalnej do Kodeksu. Jak czytamy na stronie rządowej nowy projekt zawierałby między innymi:

• wykonywanie całkowicie lub częściowo pracy w miejscu wskazanym przez pracownika i w miejscu uzgodnionym z pracodawcą, czyli np. w miejscu zamieszkania.
• wykonywanie pracy na polecenie pracodawcy w przypadku obowiązywaniu stanu nadzwyczajnego, zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu lub gdy pracodawca zapewni odpowiednie warunki kiedy w dotychczasowym miejscu pracy pracownika, praca będzie niemożliwa
• zobowiązanie pracodawcy do umożliwienia pracy zdalnej pracownikom wychowującym dzieci do lat 4, sprawującym opiekę nad członkiem rodziny bądź niepełnosprawnym
• możliwość przeprowadzenia kontroli przez pracodawcę w zakresie wykonywania obowiązków pracowniczych w formie zdalnej w zgodzie z zasadami BHP z możliwością cofnięcia tzw. home office
• wydłużenie wymiaru, w jakim pracownik będzie mógł okazjonalnie świadczyć pracę zdalną. Zgodnie z nową wersją projektu pracownik będzie mógł pracować zdalnie przez 24 dni w roku kalendarzowym
• ustalenie przez pracodawcę warunków dotyczących ochrony danych osobowych.

Po stronie pracodawcy leży ustalenie możliwości pracy zdalnej, następnie polecenie i określenie zasad pracownikowi oraz późniejsze jej wprowadzenie.

Samozatrudnienie a staż pracy

Według nowych zmian do stażu pracy będziemy musieli zaliczyć nie tylko okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę , ale również czas samozatrudnienia pracownika. Przykładowo, jeśli pracownik przez 5 lat współpracował z daną firmą w ramach działalności gospodarczej a następnie został zatrudniony na podstawie umowy o pracę na kolejne 5 lat, to jego staż pracy wynosił do tej pory tylko i wyłącznie 5 lat. Po zmianach jego ogólny staż wynosi 10 lat, ponieważ sumujemy samozatrudnienie z zatrudnieniem na podstawie umowy zawartej z pracodawcom.

Luka płacowa – likwidacja nierównej płacy

Zmiana luki płacowej polega na równej płacy wszystkich pracowników w jednostce niezależnie od ich płci czy rasy. Ma to na celu wprowadzenie równych wynagrodzeń zarówno dla kobiet, jak i dla mężczyzn pracujących na tych samych stanowiskach. Jeżeli w danej jednostce pracownik potwierdzi, że otrzymuje mniejsze wynagrodzenie niż współpracownik pełniący te same obowiązki, ma możliwość zgłoszenia danej sprawy do sądu pracy, a pracodawca może zostać ukarany karą grzywny lub pozbawienia wolności.

Urlopy wypoczynkowe na nowych zasadach

Rok 2022 wprowadzi również zmiany w zakresie udzielania oraz wykorzystywania urlopów wypoczynkowych. Każdy pracownik zobligowany będzie do wykorzystania zaległego urlopu najpóźniej do 30 września kolejnego roku. Na podstawie propozycji w prawie pracy, jeśli pracownik nie wykorzysta danego urlopu, pracodawca sam przydzieli pracownikowi dni wolne przed 30 września.

Zmiany w prawie pracy odnoszą się, także do wydłużenia dni na poczet urlopu wypoczynkowego. Dotychczasowe przepisy uwzględniają 20 dni urlopu dla osób ze stażem pracy mniejszym niż 10 lat a 26 dni dla pracowników powyżej 10 lat pracy. Nowy Kodeks przewiduje zniesienie tego progu do ilości dni wolnych. Po zmianach wszystkim zatrudnionym na umowie o prace przysługiwać będzie 26 dniowy urlop wypoczynkowy.

Nowa Dyrektywa Unijna work-life-balance

W 2019 roku Unia Europejska wprowadziła dyrektywę dotyczącą równowagi między życiem zawodowym a prywatnym zwaną work-life-balance. Głównym założeniem nowych przepisów jest równe traktowanie kobiet jak i mężczyzn na rynku pracy. Dyrektywa ułatwi również rodzicom i osobom sprawującym opiekę nad dzieckiem pogodzenie życia zawodowego z prywatnym.

Celem dyrektywy work-life-balance jest:

• prawo do czasu wolnego od pracy z powodu pilnych spraw rodzinnych spowodowanych, np. wypadkiem lub chorobą bliskiej osoby;
• zwiększenie udziału kobiety w rynku pracy i rozszerzenie korzystania przez mężczyzn z urlopów rodzinnych, elastycznej organizacji pracy czy;
• zmiana kwestii dotyczących urlopów ojcowskich, rodzicielskich i opiekuńczych.

Dyrektywa przyznaje również indywidualne prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze 4 miesięcy i przysługuje ono zarówno ojcu, jak i matce. Zmiany wskazują, że urlop musi zostać wykorzystany przed 8 rokiem życia dziecka. Założenia dyrektywy nakazują również Państwom członkowskim wprowadzenia 5 dniowego urlopu opiekuńczego, który może być uzależniony od odpowiedniego dokumentu potwierdzającego stan zdrowia osoby krewnej. Uchwalona dyrektywa nakłada na państwa członkowskie Unii wdrożenie uregulowań dotyczących urlopów rodzicielskich już do sierpnia 2022 roku!

Zmiany w 2022 roku – korzystne czy nie?

Wprowadzane zmiany są korzystniejsze dla pracowników, ale nie dla pracodawców. Pracownicy będą mieli więcej korzyści z nowych zmian w prawie pracy na przykład takich jak: równouprawnienie, polepszenie życia osobistego czy finansowego. W związku ze zmianami ucierpieć mogą pracodawcy. Wzrosty wynagrodzeń minimalnych i wydłużenie urlopów wypoczynkowych i opiekuńczych czy rozwiązania prorodzinne przyczynią się do zwiększonych nakładów finansowych pracodawcy, które podczas pandemii są mocno obciążone.

Kalina Kaczmarek

Trener

Ekspert prawa pracy z 20 letnim doświadczeniem; prowadzi działalność konsultingowo - szkoleniową w zakresie "twardego HR". W latach 2001-2018 była pracownikiem Państwowej Inspekcji Pracy - Okręgowego Inspektoratu Pracy w Gdańsku, na stanowiskach inspektora pracy a następnie starszego inspektora pracy. Doświadczony trener współpracujący z firmami szkoleniowymi, specjalizuje się w problematyce prawnej ochronie pracy, doradca i stały współpracownik wielu przedsiębiorstw i instytucji.

Dowiedz się więcej