Zatrudnianie pracowników samorządowych na nowych zasadach - Zmiany w 2023

Interesują Cię kwestie prawa pracy i zatrudnianie pracowników samorządowych na nowych zasadach? Dowiedz się, kto może być pracownikiem samorządowym, na jakiej podstawie zatrudnia się pracowników samorządowych oraz jak przeprowadzić rekrutację na to stanowisko. Zapoznaj się ze zmianami dotyczącymi wzrostu wynagrodzenia dla pracowników samorządowych, które weszły w życie w 2023 roku. 

Spis treści:

• Na jakich zasadach można zatrudnić pracownika samorządowego?
• Na jakich stanowiskach można zatrudnić pracowników samorządowych?
• Kto może być pracownikiem samorządowym?
• Jakie warunki muszą spełniać pracownicy samorządowi świadczący stosunek pracy na podstawie umowy o pracę?
• Jak przeprowadzić rekrutację na stanowisko pracownika samorządowego?
• W jaki sposób informować o wynikach rekrutacji na stanowiska samorządowe?
• Jak nawiązać i rozwiązać umowę z pracownikiem samorządowym?
• Tabele wynagrodzeń pracowników samorządowych

Na jakich zasadach można zatrudnić pracownika samorządowego? Ustawa o pracownikach samorządowych

Zastanawiasz się na jakiej podstawie mogą zostać zatrudnieni pracownicy samorządowi? Odpowiedzi na to nurtujące pytanie udzieli nam Ustawa o pracownikach samorządowych. Zgodnie z jej zapisami, pracowników samorządowych, zatrudnić można na podstawie wyboru, powołania lub umowy o pracę. 

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, pracownicy zatrudnieni na stanowisku urzędniczym na podstawie wyboru to:

• w urzędzie marszałkowskim: marszałek, wicemarszałek oraz pozostali członkowie zarządu województwa - jeżeli stanowi tak statut województwa,
• w starostwie powiatowym: starosta, wicestarosta oraz pozostali członkowie zarządu powiatu - jeżeli stanowi tak statut powiatu,
• w urzędzie gminy: wójt, burmistrz, prezydent miasta,
• w związkach jednostek samorządu terytorialnego: przewodniczący zarządu związku i pozostali członkowie zarządu - jeżeli tak stanowi statut związku,
• w urzędzie miasta stołecznego Warszawy: burmistrz dzielnicy miasta stołecznego Warszawy, zastępca burmistrza miasta stołecznego Warszawy i pozostali członkowie zarządu dzielnicy miasta stołecznego Warszawy.

Osoby piastujące stanowisko zastępcy wójta, burmistrza i  prezydenta miasta oraz skarbnika gminy,  powiatu i województwa to pracownicy samorządowi zatrudnieni na podstawie powołania. 

Pozostałych pracowników samorządowych, których stanowiska nie zostały opisane, kierownik może zatrudniać na umowę o pracę.

Więcej na temat zatrudniania w samorządach dowiesz się podczas szkolenia online oferowanego przez Centrum Verte. Kliknij poniższą grafikę i poznaj szczegóły:

Na jakich stanowiskach można zatrudnić pracowników samorządowych?

Należy wiedzieć, że pracownicy samorządowi mogą być zatrudnieni na stanowiskach urzędniczych, pomocniczych i obsługi. Należy zaznaczyć również, że pracownicy Ci mogą obejmować również kierownicze stanowiska urzędnicze. 

Sekretarz (gminy, powiatu i województwa) to stanowisko, które tworzone jest w urzędzie gminy, starostwie powiatowym oraz urzędzie marszałkowskim. Nabór na stanowisko sekretarza należy przeprowadzić w ciągu 3 miesięcy od zwolnienia się stanowiska. Na opisywanym stanowisku, zatrudnić można osobę, która posiada minimum czteroletni staż pracy na stanowisku urzędniczym, w tym co najmniej dwuletni staż pracy na kierowniczym stanowisku. Osoba ta musi obejmować stanowisko urzędnicze i kierownicze w jednostkach takich jak: urząd marszałkowski, wojewódzkie samorządowe jednostki organizacyjne, starostwo powiatowe, powiatowe jednostki organizacyjne, urząd gminy, jednostki pomocnicze gmin, gminne jednostki budżetowe, samorządowe zakłady budżetowe, biura związków jednostek samorządu terytorialnego, biura samorządowych zakładów budżetowych, które zostały utworzone przez te związki oraz biurach jednostek administracyjnych jednostek samorządu terytorialnego. Na stanowisku sekretarza można zatrudnić osobę, która posiada minimum czteroletni staż pracy na stanowisku urzędniczym w opisanych wyżej jednostkach oraz co najmniej dwuletni czas pracy w innej jednostce sektora finansów publicznych na kierowniczym stanowisku urzędniczym.

Należy tutaj zauważyć, że sekretarz podlega kierownikowi urzędu bezpośrednio. Osoba na stanowisku sekretarza może zostać upoważniona (przez kierownika urzędu), do wykonywania zadań w jego imieniu. Warto tutaj podkreślić, że osoba pełniąca to stanowisko nie może tworzyć partii politycznych, ani do nich przynależeć.

Kto może być pracownikiem samorządowym? Kto może zajmować stanowisko urzędnicze?

W Art. 6 Ustawy o pracownikach samorządowych przeczytać możemy, że pracownikiem samorządowym może zostać osoba, która jest obywatelem polskim. Należy mieć jednak na uwadzę, że istnieje zatrzeżenie, które opisuje, że pracownikiem samorządowym może być również obywatel UE czy innego państwa. Osoba ta może zostać zatrudniona na stanowisku, które nie wymaga pośredniego lub bezpośredniego udziału w wykonywaniu władzy publicznej. Osoba ta musi znać język polski oraz odpowiednio to udokumentować.

Pracownik samorządowy - Wymagania kwalifikacyjne

Pracownikiem samorządowym może być osoba, która ma pełną zdolność do czynności prawnych i w pełni korzysta z praw publicznych. Dodatkowo osoba ta powinna spełniać wymagania kwalifikacyjne, które są niezbędne do wykonywania pracy na określonym stanowisku. 

Pracownik samorządowy zatrudniony na podstawie wyboru musi spełniać powyższe warunki, a dodatkowo nie może być skazany prawomocnym wyrokiem sądu za umyślne przestępstwo ścigane z ramienia oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe. 

Jakie warunki muszą spełniać pracownicy samorządowi świadczący stosunek pracy na podstawie umowy o pracę?

Osoba ta musi być obywatelem polskim, posiadać zdolności prawne, korzystać z praw publicznych oraz posiadać odpowiednie kwalifikacje zawodowe, a dodatkowo osoba ta powinna posiadać co najmniej wykształcenie średnie lub branżowe i cieszyć się nieposzlakowaną opinią. Osoba ta nie może być skazana prawomocnym wyrokiem sądu za umyślne przestępstwo skarbowe lub umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego. 

W przypadku pracownika samorządowego, zatrudnionego na podstawie umowy o pracę na kierowniczym stanowisku urzędniczym istnieją dodatkowe warunki. Jest to staż pracy, który wynosi minimum 3 lata (lub prowadzenie własnej działalności gospodarczej przez okres 3 lat). Charakter wykonywanej pracy powinien być zgodny z wymaganiami na danym stanowisku. Osoba ta musi posiadać wykształcenie wyższe.

Jak przeprowadzić rekrutację na stanowisko pracownika samorządowego?

W przypadku rekrutacji na stanowisko pracownika samorządowego, należy pamiętać o tym, że nabór jest otwarty i konkurencyjny. Informacja o wolnym stanowisku urzędniczym, kierowniczym stanowisku urzędniczym oraz o naborze kandydatów na stanowisko urzędnicze powinna zostać umieszczona w Biuletynie Informacji Publicznej oraz na tablicy informacyjnej w jednostce, która przeprowadza nabór. 

Ogłoszenie to dokładnie powinno określać nazwę i adres jednostki, stanowisko, wymagania związane ze stanowiskiem (wyróżnić należy również, które z nich są obowiązkowe, a które dodatkowe). W ogłoszeniu należy zamieścić również zakres wykonywanych zadań na danym stanowisku oraz informację o warunkach pracy. Dodatkowo należy określić listę wymaganych dokumentów oraz podać termin i miejsce ich składania. Warto tutaj zauważyć, że termin ten musi wynosić minimum 10 dni od daty ogłoszenia naboru w Biuletynie Informacji Publicznej. 

Podczas rekrutacji, komisja rekrutacyjna wybiera maksymalnie pięciu najlepszych kandydatów. Wskazani kandydaci powinni spełniać niezbędne wymagania oraz wymagania dodatkowe. Komisja rekrutacyjna przedstawia wybranych kandydatów kierownikowi. Z działań rekrutacyjnych należy spisać protokół, który powinien zawierać nazwę stanowiska, listę  pięciu najlepszych kandydatów (imiona i nazwiska wskazanych kandydatów wraz z ich miejsce zamieszkania). Protokół powinien zawierać również całkowitą liczbę nadesłanych kandydatur. Wyodrębnić należy liczbę ofert, które posiadały wymogi formalne. W protokole należy również opisać metody i techniki, które zostały wykorzystane podczas rekrutacji, skład komisji rekrutacyjnej oraz uzasadnić wybór komisji. 

Więcej na ten temat dowiesz się na szkoleniu z teczki osobowej pracownika. Kliknij grafikę poniżej i poznaj program szkolenia:

W jaki sposób informować o wynikach rekrutacji na stanowiska samorządowe?

O wynikach przeprowadzonej rekrutacji należy poinformować niezwłocznie po przeprowadzeniu naboru. Informację tą należy upowszechnić poprzez wywieszenie jej na tablicy informacyjnej w jednostce, w którym rekrutacja się odbywała oraz umieszczenie informacji w Biuletynie Informacji Publicznej. Należy pamiętać, że informacja ta powinna znajdować się we wskazanych miejscach przez okres co najmniej 3 miesięcy. 

Aby informacja o wynikach rekrutacji była kompletna, powinna zawierać nazwę i adres jednostki, określone stanowisko, na które prowadzona była rekrutacja, dane kandydata, który wygrał proces rekrutacyjny (takie jak imię, nazwisko i miejsce zamieszkania) oraz uzasadnienie wyboru. W przypadku, w którym nabór nie został rozstrzygnięty, również powinna pojawić się informacja zawierająca uzasadnienie tej decyzji. 

Jak nawiązać i rozwiązać umowę z pracownikiem samorządowym?

Nawiązanie umowy o pracę

Nawiązanie stosunku pracy pracownia samorządowego następuje w chwili podpisania umowy o pracę na czas nieokreślony lub czas określony. Należy tutaj pamiętać o sytuacji, w której pojawia się konieczność znalezienia zastępstwa z powodu usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy. W takim przypadku, pracodawca może zatrudnić na zastępstwo innego pracownika. Osoba ta zatrudniona jest na podstawie umowy o pracę na czas określony (czas ten obejmuje usprawiedliwioną nieobecność pracownika). 

W przypadku osób podejmujących po raz pierwszy pracę na stanowisku urzędniczym w jednostkach takich jak: urząd marszałkowski, wojewódzkie samorządowe jednostki organizacyjne, starostwo powiatowe, powiatowe jednostki organizacyjne, urząd gminy, jednostki pomocnicze gmin, gminne jednostki budżetowe, samorządowe zakłady budżetowe, biura związków jednostek samorządu terytorialnego, biura samorządowych zakładów budżetowych, które zostały utworzone przez te związki oraz biurach jednostek administracyjnych jednostek samorządu terytorialnego - otrzymują umowę o pracę na czas określony, który nie przekracza okresu 6 miesięcy.  

Warto zauważyć, że zanim pracownik przystąpi do wykonywania swoich obowiązków, w obecności kierownika lub sekretarza składa ślubowanie. Treść ślubowania mówi o tym, że osoba ta przyrzeka służyć państwu oraz samorządowi, przestrzegać prawa i wykonywać powierzone jej zadania. Ślubowanie musi zakończyć się złożeniem podpisu na odpowiednim dokumencie. Jeżeli zatrudniony pracownik odmówi złożenia ślubowania, powoduje to zakończenie stosunku pracy.

Podczas zatrudniania pracownika samorządowego należy zadbać o to by...

Nowo zatrudniony pracownik samorządowy powinien odbyć służbę przygotowawczą. O jej odbyciu decyduje kierownik jednostki. Odbycie służby przygotowawczej ma na celu przygotowanie nowego pracownika do wykonywanych obowiązków w sposób praktyczny i teoretyczny. Powinna trwać ona nie dłużej niż 3 miesiące. Warto tutaj podkreślić, że służba przygotowawcza zakończona jest egzaminem. Jeżeli umiejętności, wiedza i doświadczenie pracownika są na odpowiednim poziomie, aby prawidłowo wykonywać powierzone obowiązki, kierownik jednostki może zwolnić pracownika z odbywania służby przygotowawczej. Zwolnienie z odbycia służby przygotowawczej nie zwalnia pracownika z przystąpienia do egzaminu. Aby pracownik kontynuował swoje zatrudnienie, musi uzyskać pozytywny wynik egzaminu kończącego służbę przygotowawczą. 

Jeżeli pracownik samorządowy zatrudniony na podstawie umowy o pracę, wykonuje rzetelnie swoje obowiązki oraz wykazuje inicjatywę może starać się o awans wewnętrzny. 

Więcej na temat zatrudniania dowiesz się na szkoleniu: Kompendium wiedzy kadrowego. Kliknij grafikę poniżej i sprawdź szczegóły:

Rozwiązanie umowy o pracę

Rozwiązanie umowy o pracę z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia w przypadku pracownika samorządowego mianowanego zatrudnionego na stanowisku urzędniczym, może nastąpić w przypadku likwidacji lub reorganizacji jednostki (jeżeli przeniesienie pracownika jest niemożliwe), niezawinionej utraty uprawnień lub stwierdzenie trwałej niezdolności do pracy na piastowanym stanowisku (stwierdza to lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych). Jedną z okoliczności uzasadniającej rozwiązanie stosunku pracy jest utrata nieposzlakowanej opinii, a także sytuacja, w której pracownik osiągnął wiek 65 lat i po zakończeniu pracy przysługuje mu prawo do emerytury. 

Rozwiązanie stosunku pracy pracowników samorządowych zatrudnionych na umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika może nastąpić w sytuacji popełnienia przez pracownika przestępstwa, zawinionej utraty uprawnień, a także ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych.

Kilka słów w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych - Tabele wynagrodzeń

Należy pamiętać, że pracownik samorządowy powinien otrzymywać wynagrodzenie stosowane do piastowanego stanowiska oraz posiadanych kwalifikacji. Pracownikowi samorządowemu przysługuje również dodatek za wieloletnią pracę, nagroda jubileuszowa, jednorazowa odprawa w związku z przejściem na emeryturę oraz dodatkowe wynagrodzenie roczne. W zależności od pełnionej funkcji, pracownik samorządowy może otrzymać dodatek specjalny lub dodatek funkcyjny. 

Rada Ministrów wydała rozporządzenie w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych. Od 1 lipca 2023 roku wzrosło minimalne wynagrodzenie pracownicze dla pracowników samorządowych. 

Tabela obrazująca kwoty minimalnego miesięcznego poziomu wynagrodzenia zasadniczego od 1 lipca 2023 r. ustalana w kategoriach zaszeregowania 

Kategoria zaszeregowania      Minimalny poziom wynagrodzenia zasadniczego w zł

Zatrudnianie pracowników samorządowych na nowych zasadach - Podsumowanie

• Pracownik samorządowy może zostać zatrudniony na podstawie wyboru, powołania lub umowy o pracę.
• Pracownik samorządowy może być zatrudniony na stanowiskach urzędniczych (w tym kierowniczych stanowiskach urzędniczych), pomocniczych i obsługi.
• Pracownikiem samorządowym może zostać osoba, która posiada obywatelstwo polskie, ma pełną zdolność do czynności prawnych, korzysta z praw publicznych i posiada odpowiednie kwalifikacje zawodowe.
• Rekrutacja na wolne stanowisko pracownika samorządowego powinna być jawna i konkurencyjna.
• Wyniki rekrutacji należy umieścić w Biuletynie Informacji Publicznej oraz na tablicy informacyjnej.
• Jeżeli jesteś osobą podejmującą po raz pierwszy pracę pracownika samorządowego musisz odbyć służbę przygotowawczą.
• Nowe przepisy obowiązujące od 1 lipca 2023 roku, określają wzrost wynagrodzenia pracowników samorządowych.

Ewa Bielecka

Trener

Absolwentka Uniwersytetu Gdańskiego na Wydziale Prawa i Administracji  - kierunek: Administracja oraz  Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach na Wydziale Prawa i Administracji kierunek: Prawo. Długoletni pracownik działu Prawnego w  Państwowej  Inspekcji Pracy Oddział w Koszalinie, wykładowca prawa pracy i ubezpieczeń społecznych  –  na Gdańskiej Wyższej Szkole Humanistycznej Filia w Koszalinie, wykładowca prawa pracy na studiach podyplomowych –  na Politechnice Koszalińskiej,  wykładowca prawa pracy na studiach podyplomowych  -  w Europejskim Centrum Edukacyjnym w Koszalinie. Obecnie prowadzi własną działalność gospodarczą, zajmuje się szkoleniami i doradztwem z zakresu prawa pracy. Ekspert z zakresu prawa pracy, specjalista ds. doradztwa kadrowego i regulaminów pracy, doświadczony trener. Wieloletni pracownik Państwowej Inspekcji Pracy.

Dowiedz się więcej