Wszystko co powinieneś wiedzieć o urlopie macierzyńskim

W dzisiejszym artykule skupimy się na urlopie macierzyńskim, który odgrywa istotną rolę w życiu każdej pracującej mamy. Zapraszamy do zapoznania się z najważniejszymi kwestiami dotyczącymi tego tematu.

Spis treści:

• Urlop macierzyński
• Urlop macierzyński tylko na umowie o prace?
• Wymiar urlopu macierzyńskiego
• Kiedy zaczyna się urlop macierzyński?
• Formalności dotyczące urlopu macierzyńskiego
• Ochrona pracownika na urlopie macierzyńskim

Urlop macierzyński

Urlop macierzyński jest płatna przerwą w aktywności zawodowej, należną każdej kobiecie po urodzeniu dziecka, pod warunkiem pozostawania w stosunku pracy. Ten szczególny rodzaju urlopu jest gwarantowany przez polskie prawo i nie można się go zrzec ani z niego zrezygnować.

Wykorzystanie pierwszych 14 tygodni urlopu macierzyńskiego przez kobietę jest obowiązkowe – dopiero po tym okresie może ona wrócić do dotychczasowego miejsca pracy.

Urlop macierzyński tylko na umowie o prace?

Tak, urlop macierzyński przysługuje wyłącznie kobietom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę. Nie mają do niego prawa kobiety, które przez porodem pracowały na postawie umowy cywilno-prawnej: umowy zlecenia i umowy o dzieło.

Uwaga! Wyjątkiem są sytuacje, kiedy strony zawierają w umowie odpowiednie zapisy, dające kobiecie prawo do płatnej, usprawiedliwionej nieobecności w pracy po urodzeniu dziecka.

Warto wspomnieć o tym, że prawa do urlopu macierzyńskiego nie nabywa się, jeśli prowadzi się własną działalność gospodarczą. Przysługuje jednak zasiłek macierzyński za taki sam okres i na identycznych zasadach, jak w przypadku zatrudnienia na umowie o pracę.

Wymiar urlopu macierzyńskiego

Długość urlopu macierzyńskiego zależy od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie i wynosi:

• w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie - 20 tygodni;
• w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie - 31 tygodni;
• w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie - 33 tygodni;
• w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie - 35 tygodni;
• w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie - 37 tygodni;

Kiedy zaczyna się urlop macierzyński?

Najczęściej urlop macierzyński rozpoczyna się w dniu narodzin dziecka. Część urlopu macierzyńskiego (maksymalnie 6 tygodni), można wykorzystać już pod koniec ciąży.  W takiej sytuacji datę rozpoczęcia przerwy od pracy wylicza się na podstawie planowanego terminu porodu, potwierdzonego zaświadczeniem lekarskim.

Formalności dotyczące urlopu macierzyńskiego

Urlop macierzyński przysługuje na mocy prawa, nie znaczy to jednak, że wniosek o jego udzielnie jest zbędny. Pracownik powinien złożyć go w celu poinformowania pracodawcy o okresie przebywania na urlopie macierzyńskim. W takim wniosku należy zawrzeć dane takie jak:

• Imię i nazwisko dziecka (po porodzie);
• Data urodzenia lub przewidywany dzień porodu;
• Dzień rozpoczęcia i zakończenia urlopu;

Uwaga! W celu przyznania zasiłku macierzyńskiego należy do wniosku dołączyć dodatkowo zaświadczenie lekarskie o przewidywanej dacie porodu lub skrócony opis aktu urodzenia. Jeśli płatnikiem świadczeń jest ZUS, to konieczne jest również przesłanie zaświadczenia płatnika składek ZUS Z-3 wraz z załącznikami.

Ochrona pracownika na urlopie macierzyńskim

Pracownicy przebywający na urlopie macierzyńskim są szczególnie chronieni przed wypowiedzeniem umowy. Zakończenie umowy o pracę w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego może dojść do skutku, gdy:

1. Istnieją przesłanki uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy zatrudnionego;
2. Zakład pracy jest likwidowany/ogłosi upadłość – wówczas umowa powinna zostać rozwiązana z zachowaniem okresu wypowiedzenia.

Po zakończeniu urlopu macierzyńskiego pracownik powinien zostać dopuszczony do pracy na dotychczasowym stanowisku. Jeśli nie jest to możliwe, wówczas pracodawca ma obowiązek zapewnić takiej osobie posadę równorzędną tej zajmowanej przed urlopem lub inną, ale odpowiadającą kwalifikacjom zawodowym i za wynagrodzeniem takim, jakie przysługiwałoby, gdyby nie korzystała z urlopu.

Dariusz Suchorowski

Trener

Od początku pracy zawodowej związany z ubezpieczeniami społecznymi, realizując zadania kolejno jako inspektor i inspektor kontroli ZUS. Następnie zarządzał i nadzorował kontrolę płatników składek na obszarze województwa świętokrzyskiego. Wiedza i doświadczenie nabyte podczas 20 letniej pracy na dotychczasowych stanowiskach, pozwoliło objąć na kolejne 15 lat stanowisko zastępcy dyrektora ds. dochodów Oddziału ZUS w Kielcach. Posiadana wiedza i umiejętność jej przekazywania były podstawą stania się trenerem, szkolącym kadrę inspektorów kontroli ZUS w całej Polsce. Równolegle przez wiele lat prowadził i nadal prowadzi zajęcia w Stowarzyszeniu Księgowych w Polsce.

Dowiedz się więcej