Prawo pracy nauczycieli - czas pracy, wynagrodzenia, zasady zatrudniania, karta nauczyciela - co powinien wiedzieć pracodawca?

W tym artykule omówię ważne zagadnienia związane z zatrudnianiem nauczycieli, a także prowadzeniem dokumentacji pracowniczej. To powinien wiedzieć każdy dyrektor oraz osoba prowadząca kadry aby nie popełniać błędów i minimalizować możliwość wystąpienia sytuacji stresujących w środowisku pracy. 

 Spis treści:

• Podstawowe obowiązki i zasady zatrudniania nauczycieli szkół
• Prowadzenie oraz przechowywanie dokumentacji pracowniczej w szkole
• Akta osobowe w placówce oświatowej
• Ewidencja czasu pracy nauczyciela zgodna z Kodeksem Pracy i Kartą Nauczyciela
• Urlopy w placówkach oświatowych
• Jakie urlopy przysługują nauczycielom?
• Pytania i odpowiedzi

Podstawowe obowiązki i zasady zatrudniania nauczycieli szkół

Zatrudniając nauczyciela na dyrektorze szkoły ciąży szereg obowiązków. Najkrócej obowiązki te możemy ująć w następujący sposób:

• proces rekrutacyjny, w tym weryfikacja kwalifikacji i danych osobowych niezbędnych do zatrudnienia nauczyciela (weryfikacja w rejestrach, uzyskanie wymaganych oświadczeń),
• skierowanie osoby ubiegającej się o zatrudnienie na wstępne badania lekarskie,
• w razie podjęcia decyzji o zatrudnieniu - założenie akt osobowych pracownika,
• sporządzenie na piśmie i wręczenie nauczycielowi umowy o pracę (aktu mianowania) przed dopuszczeniem do pracy,
• przed dopuszczeniem do pracy należy poddać pracownika szkoleniu wstępnemu bhp, zapoznać go z zakresem obowiązków, z treścią regulaminu pracy, z przepisami oraz zasadami bhp, z zakresem informacji objętych tajemnicą dla danego rodzaju pracy, zajmowanego stanowiska lub pełnionej funkcji, zapoznać go z oceną ryzyka zawodowego oraz zasadami ochrony przed zagrożeniami, zapoznać nauczyciela z innymi wewnątrzzakładowymi regulacjami, poinformować pracownika o celu, zakresie oraz sposobie zastosowania monitoringu, przekazać pracownikowi w postaci papierowej lub elektronicznej informacje, o których mowa w art. 221c. § 10 k.p. związane z kontrolą trzeźwości pracowników lub kontrolą na obecność w ich organizmach środków działających podobnie do alkoholu,
• poinformowanie nauczyciela o warunkach zatrudnienia zgodnie z art. 29 § 3 k.p.

Chcesz dowiedzieć się więcej?

Kliknij grafikę poniżej i poznaj program szkolenia: Prawo pracy i prowadzenie dokumentacji w oświacie z uwzględnieniem projektu zmian od września 2025r.

Prowadzenie oraz przechowywanie dokumentacji pracowniczej w szkole

Art. 94 pkt 9a  k.p. stanowi, że pracodawca jest obowiązany prowadzić i przechowywać w postaci papierowej lub elektronicznej dokumentację w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akta osobowe pracowników (dokumentacja pracownicza).

Co obejmuje dokumentacja pracownicza?

Dokumentacja pracownicza od dnia 1.01.2019 r. składa się z następujących elementów:

1. akta osobowe pracowników
2. dokumentacja w sprawach związanych ze stosunkiem pracy, ta zaś składa się z:
3. dokumentów dotyczących ewidencjonowania czasu pracy
4.  dokumentów związanych z ubieganiem się i korzystaniem z urlopu wypoczynkowego
5. kart (list) wypłaconego wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń związanych z pracą oraz wniosków pracownika o wypłatę wynagrodzenia do rąk własnych (art. 86 § 3 Kodeksu pracy)
6. kart ewidencji przydziału odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej, a także dokumentów związanych z wypłatą ekwiwalentu pieniężnego za używanie własnej odzieży i obuwia oraz ich pranie i konserwację (art. 2376 i art. 2377 Kodeksu pracy).

W jakiej formie można prowadzić dokumentację pracowniczą?

Od 1.01.2019 r. pracodawca może prowadzić i przechowywać dokumentację pracowniczą w postaci papierowej lub elektronicznej (art. 94 pkt 9a k.p.). Dokumentacja pracownicza prowadzona w postaci elektronicznej jest równoważne z dokumentacją prowadzoną i przechowywaną w postaci papierowej (art. 9411 k.p.).

Jakie są okresy przechowywania dokumentacji pracowniczej?

Okresy przechowywania dokumentacji pracowniczej pracowników, z którymi stosunki pracy nawiązano począwszy od dnia 1.01.2019 r.:

• okres zatrudnienia (art. 94 pkt 9b k.p.)
• 10 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym:

- stosunek pracy rozwiązał się lub wygasł (art. 94 pkt 9b k.p.)

- rozwiązał się lub wygasł stosunek pracy kończący się najpóźniej - w przypadku ponownego nawiązywania stosunku pracy z tym samym pracownikiem (art. 945 k.p.)

• dłużej niż 10 lat - jeśli odrębne przepisy przewidują dłuższy okres przechowywania dokumentacji pracowniczej (art. 94 pkt 9b k.p.).

Czy okres przechowywania dokumentacji pracowniczej liczymy od dnia 31. grudnia, czy od  1. stycznia?

Okres przechowywania dokumentacji pracowniczej dla stosunków ppracy nawiązanych począwszy od dnia 1.01.2019 r. liczymy od dnia 31. grudnia, a nie od 1. stycznia następnego roku

Jakie są okresy przechowywania dokumentacji dla stosunków pracy nawiązanych przed dniem 1.01.2019 r.?

Okresy przechowywania akt osobowych i dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy pracowników, z którymi stosunki pracy nawiązano przed dniem 1.01.2019 r. określa się według dotychczasowych regulacji (obowiązujących przed dniem 1.01.2019 r.). Akta osobowe i listy (karty) wypłacanego wynagrodzenia przechowuje się przez 50 lat licząc od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy. Pozostałe dokumenty związane ze stosunkiem pracy, jak ewidencję czasu pracy, przechowuje się przez okres przedawnienia roszczeń (3 lata). Przepisy przewidują też możliwość skrócenia okresów przechowywania akt osobowych i dokumentacji w sprawach ze stosunku pracy do lat 10 pod warunkiem, że pracodawca złoży do ZUS druk ZUS OSW, a następnie ZUS RIA. Możliwość skrócenia okresów przechowywania ograniczona jest do stosunków pracy nawiązanych w okresie od dnia 1.01.1999 r. do dnia 31.12.2018 r. (tj. okres 20 lat przed dniem 1.01.2019 r.).

Więcej informacji na ten temat znajdziesz naszym w artykule: Akta osobowe w placówce oświatowej - okres przechowywania dokumentacji i archiwizacja

Akta osobowe w placówce oświatowej

Akta osobowe są elementem dokumentacji pracowniczej. Zakres, sposób i warunki prowadzenia akt osobowych określa szczegółowo rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10.12.2018 r. w sprawie dokumentacji pracowniczej. Akta osobowe u danego pracodawcy prowadzi się oddzielne dla każdego pracownika. Akta osobowe aktualnie składają się z 5 części: A, B, C, D i E.

Od kiedy muszę wydzielić w aktach osobowych część E?

Obowiązek wydzielenia nowej części E akt osobowych dotyczy wszystkich pracowników od dnia 21.03.2023 r.,  także tych zatrudnionych przed tym dniem.

Co powinno się znaleźć w aktach osobowych nauczyciela?

W aktach osobowych nauczycieli znajdują się różnego rodzaju oświadczenia lub dokumenty. Szczegółowy wykaz oświadczeń i dokumentów, które mają być przechowywane w poszczególnych częściach akt osobowych zawiera §3 rozporządzenia. I tak w części:

1. przechowuje się oświadczenia lub dokumenty dotyczące danych osobowych, zgromadzone w związku z ubieganiem się o zatrudnienie, a także skierowania na badania lekarskie i orzeczenia lekarskie dotyczące wstępnych, okresowych i kontrolnych badań lekarskich (art. 229 § 1 pkt 1, § 11 i 12 Kodeksu pracy);
2. przechowuje się oświadczenia lub dokumenty dotyczące nawiązania stosunku pracy oraz przebiegu zatrudnienia pracownika;
3. przechowuje się oświadczenia lub dokumenty związane z rozwiązaniem albo wygaśnięciem stosunku pracy;
4. przechowuje się odpis zawiadomienia o ukaraniu oraz inne dokumenty związane z ponoszeniem przez pracownika odpowiedzialności porządkowej lub odpowiedzialności określonej w odrębnych przepisach, które przewidują zatarcie kary po upływie określonego czasu;
5. przechowuje się dokumenty związane z kontrolą trzeźwości pracownika lub kontrolą na obecność w jego organizmie środków działających podobnie do alkoholu.

Co istotne, wszystkie inne dokumenty, niż te wymienione w § 6 rozporządzenia w sprawie dokumentacji pracowniczej (inne, niż dokumentacja w sprawach związanych ze stosunkiem pracy), także powinny być załączone do akt osobowych.

Więcej informacji na ten temat znajdziesz naszym w artykule: Akta osobowe w placówce oświatowej - okres przechowywania dokumentacji i archiwizacja

Ewidencja czasu pracy nauczyciela zgodna z Kodeksem Pracy i Kartą Nauczyciela

Co ma zawierać ewidencja czasu pracy dla nauczyciela?

Indywidualnie dla każdego nauczyciela prowadzi się miesięczną ewidencję czasu pracy, zawierająca informacje o:

• pracy w danym dniu roboczym (chodzi o oznaczenie, czy nauczyciel świadczył w danym dniu w pracę, nie jest wymagane wpisywanie liczby godzin pracy w dobie ani godziny rozpoczęcia i zakończenia pracy)
• liczbie godzin przepracowanych w porze nocnej (w danym dniu, w którym wystąpi)
• liczbie godzin nadliczbowych (w danym dniu, w którym wystąpi)
• dniach wolnych od pracy, z oznaczeniem tytułu ich udzielenia  (wskazać w każdym dniu miesiąca, w którym wystąpi)
• rodzaju i wymiarze zwolnień od pracy (wskazać w każdym dniu miesiąca, w którym wystąpi)
• rodzaju i wymiarze innych usprawiedliwionych nieobecności w pracy (wskazać w każdym dniu, w którym wystąpi)
• wymiarze nieusprawiedliwionych nieobecności w pracy (wskazać w każdym dniu, w którym wystąpi).

Rekomenduje się wskazywanie w ewidencji czasu pracy także:

• liczby godzin ponadwymiarowych w danym miesiącu do wypłaty w ujęciu tygodniowym (zweryfikowanej przez dyrektora, wykazanej do wypłaty)
• liczby zastępstw doraźnych  (w danym dniu, w którym wystąpiły)
• liczby godzin, za które nauczyciel otrzymuje dodatkowe wynagrodzenie np. na podstawie art. 35a. ust. 1 Karty Nauczyciela,  art. 9c ust. 12. ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (w danym dniu, w którym wystąpiły).

Można też do ewidencji czasu pracy załączyć zestawienia tych godzin jako odrębny dokument.

W ewidencji czasu pracy nauczycieli nie występują pozycje dotyczące: liczby godzin dyżuru, czasu pracy pracowników młodocianych.

Więcej informacji na ten temat znajdziesz w naszym artykule: Ewidencja czasu pracy nauczycieli w 2025 roku

Chcesz dowiedzieć się więcej?

Kliknij grafikę poniżej i poznaj program szkolenia: Akta osobowe oraz dokumentacja urlopowa w oświacie w 2025r.

Urlopy w placówkach oświatowych

Nauczyciele zatrudniani na podstawie ustawy Karta Nauczyciela w szkołach prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego mają prawo do urlopów pracowniczych, a także do zwolnień od pracy, jak inni pracownicy. Jednak ich uprawnienia nieco się różnią od tych zawartych w kodeksie pracy. Poniżej krótkie omówienie zagadnienia.

Jakie urlopy przysługują nauczycielom?

Odnośnie urlopów pracowniczych nauczyciele mają prawo do:

Urlopu wypoczynkowego - na zasadach określonych w art. 64 – 66a Karty Nauczyciela; prawo do wynagrodzenia za okres urlopu wypoczynkowego reguluje art. 67 Karty Nauczyciela

Urlopu szkoleniowego -  dla nauczycieli zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy na zasadach określonych w kodeksie pracy, a dla nauczycieli zatrudnionych w pełnym wymiarze zajęć na zasadach określonych w art. 68  Karty  Nauczyciela i w rozporządzeniu z dnia 19 grudnia 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania nauczycielom urlopów dla dalszego kształcenia się, dla celów naukowych, artystycznych, oświatowych i z innych ważnych przyczyn oraz ulg i świadczeń związanych z tym kształceniem, a także organów uprawnionych do ich udzielania (Dz.U. z 2001 r.  nr 1, poz. 5)

Urlopu dla celów naukowych, artystycznych, oświatowych - dla nauczycieli  zatrudnionych w pełnym wymiarze zajęć w publicznych szkołach; urlop ten udzielany na podstawie art. 68 ust. 1 Karta Nauczyciela i rozporządzenia z dnia 19 grudnia 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania nauczycielom urlopów dla dalszego kształcenia się, dla celów naukowych, artystycznych, oświatowych i z innych ważnych przyczyn oraz ulg i świadczeń związanych z tym kształceniem, a także organów uprawnionych do ich udzielania (Dz.U. z 2001 r.  nr 1, poz. 5) jako:

• urlop płatny - udzielany w wymiarze do jednego miesiąca na opracowanie środków dydaktycznych, problemów z zakresu teorii lub praktyki pedagogicznej albo innych problemów z zakresu oświaty i wychowania, które mogą mieć znaczenie w unowocześnianiu i doskonaleniu procesu dydaktyczno-wychowawczego oraz systemu oświaty i wychowania;
• urlop bezpłatny  - dla celów naukowych, oświatowych, artystycznych

Urlopu bezpłatnego

• dla nauczycieli  zatrudnionych w pełnym wymiarze zajęć w publicznych szkołach udzielany z ważnych przyczyn na podstawie art. 68 ust. 1 Karta Nauczyciela i rozporządzenia z dnia 19 grudnia 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania nauczycielom urlopów dla dalszego kształcenia się, dla celów naukowych, artystycznych, oświatowych i z innych ważnych przyczyn oraz ulg i świadczeń związanych z tym kształceniem, a także organów uprawnionych do ich udzielania (Dz.U. z 2001 r.  nr 1, poz. 5)
• dla nauczycieli zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy na zasadach określonych w kodeksie pracy

Urlopu opiekuńczego - na zasadach określonych w art. 68b Karty Nauczyciela, z uwzględnieniem odesłania do kodeksu pracy w zakresie udzielania urlopu (przepisy rozdziału Ia działu siódmego kodeks pracy stosuje się odpowiednio)

Urlopów związanych z rodzicielstwem, tj.:

• Urlopu macierzyńskiego – na zasadach określonych w kodeksie pracy
• Urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego – na zasadach określonych w kodeksie pracy
• Uzupełniającego urlopu macierzyńskiego (wprowadzony od 19.03.2025 r.) – na zasadach określonych w kodeksie pracy
• Urlopu rodzicielskiego – na zasadach określonych w kodeksie pracy
• Urlopu ojcowskiego – na zasadach określonych w kodeksie pracy
• Urlopu wychowawczego – na zasadach określonych w kodeksie pracy z uwzględnieniem odrębności wynikających z art. 67a – 67c Karty Nauczyciela

Urlopu dla poratowania zdrowia – na zasadach określonych w art. 73 Karty Nauczyciela.

Na podstawie art. 91c. ust. 1. Karty Nauczyciela w  zakresie spraw wynikających ze stosunku pracy, nieuregulowanych przepisami ustawy Karta Nauczyciela, mają zastosowanie przepisy kodeksu pracy.

Więcej informacji na ten temat znajdziesz w naszym artykule: Urlopy nauczyciela i zwolnienia od pracy w placówkach oświaty

Chcesz dowiedzieć się więcej?

Kliknij grafikę poniżej i poznaj program szkolenia: Prawo pracy i prowadzenie dokumentacji w oświacie z uwzględnieniem projektu zmian od września 2025r.

Pytania i odpowiedzi

Jakie akty prawne regulują pracę nauczycieli?

Szeroko pojętą pracę nauczycieli regulują przepisy:

• ustawy z dnia 26.01.1982 r. Karta Nauczyciela i akty wykonawcze do ustawy
• ustawy z dnia 14.12.2016 r. Prawo oświatowe i akty wykonawcze do ustawy
• ustawy  z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2024 r. poz. 750, 854, 1473, 1933)
• ustawy z dnia 26.06.1974 r. Kodeks pracy (w zakresie nieuregulowanym odmiennie przepisami ustawy Karta Nauczyciela)
• uchwały organu prowadzącego  wydawane na podstawie delegacji ustawowej zawartej w Karcie Nauczyciela.

Jakie są zasady pracy nauczyciela?

Odpowiadając na to pytanie sięgnęłabym przede wszystkim do art. 6 Karty Nauczyciela, który mówi o obowiązkach nauczycieli. Na podstawie tego przepisu nauczyciel obowiązany jest:

• rzetelnie realizować zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, w tym zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę;
• wspierać każdego ucznia w jego rozwoju;
• dążyć do pełni własnego rozwoju osobowego;
• doskonalić się zawodowo, zgodnie z potrzebami szkoły;
• kształcić i wychowywać młodzież w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka;
• dbać o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów.

Ponadto art. 5 ustawy Prawo oświatowe stanowi, że nauczyciel w swoich działaniach dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych ma obowiązek kierowania się dobrem uczniów, troską o ich zdrowie, postawę moralną i obywatelską, z poszanowaniem godności osobistej ucznia.

Jaki akt prawny reguluje zatrudnienie nauczyciela?

Zatrudnienie nauczycieli reguluje art. 6 ustawy Prawo oświatowe. Przepis ten stanowi, że prawa i obowiązki nauczycieli przedszkoli, szkół i placówek określa ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela, z zastrzeżeniem art. 16 ustawy Prawo oświatowe. Tak więc na podstawie art. 10. ust. 1 Karty Nauczyciela stosunek pracy z nauczycielem nawiązuje się w szkole lub w zespole szkół na podstawie umowy o pracę lub mianowania. Art. 16 ustawy Prawo oświatowe stanowi zaś, że nauczyciela, który nie realizuje w tej szkole lub placówce tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć, o wymaganych kwalifikacjach,  zatrudnionego w celu realizacji zajęć w ramach programów finansowanych ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej - zatrudnia się na zasadach określonych w k.p.

Co oznacza 4/18 u nauczycieli?

Z takimi ułamkami często spotykamy się w przypadku nauczycieli. W skrócie taki ułamek oznacza tygodniową ilość godzin zajęć przydzielonych nauczycielowi względem tygodniowego wymiaru godzin ustalonego dla pełnego etatu. Jeśli nauczycielowi z tygodniowym obowiązkowym wymiarem dla pełnego etatu 18 godzin przydzielono 4 godziny zajęć, oznacza to, że:

- nauczyciel ten jest zatrudniony w wymiarze  0,22 etatu (4:18 = 0,22).

- nauczyciel ten ma obowiązek realizować 4 godziny tygodniowo zajęć  dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz (w zależności od stanowiska),

- tygodniowy wymiar czasu pracy tego nauczyciela to 8,8 godzin zegarowych tygodniowo (40 godzin tygodniowo  * 0,22 etatu = 8,8), co obejmuje:

1. 4 godziny zajęć dydaktycznych, wychowawczych albo opiekuńczych (czas trwania 1 godziny zajęć nie zawsze pokrywa się z godziną zegarową),
2. inne zajęcia i czynności wynikające z zadań statutowych szkoły, w tym zajęcia opiekuńcze i wychowawcze uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów,
3. zajęcia i czynności związane z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym.

Chcesz dowiedzieć się więcej?

Kliknij grafikę poniżej i poznaj program szkolenia: Wynagrodzenia nauczycieli - godziny ponadwymiarowe, zastępstwa doraźne, godziny nadliczbowe, praca w dniu wolnym i w święto, nagrody jubileuszowe z uwzględnieniem zmian Karty Nauczyciela w 2025 i 2026 roku

Jakie akty prawne powinien znać każdy nauczyciel?

Nauczyciel powinien znać przede wszystkim akty wewnątrzzakładowe, tj. statut szkoły (zespołu), regulaminy i zarządzenia obowiązującego w szkole, przepisy i zasady bhp, w tym instrukcje bhp i p.poż. Nauczyciel powinien znać także uchwały organu prowadzącego szkołę (zespół) wydawane na podstawie Karty Nauczyciela. Oczywiście wskazane jest aby nauczyciel znał także odpowiednie przepisy regulujące pracę nauczyciela, tj. przepisy:

• ustawy z dnia 26.01.1982 r. Karta Nauczyciela i akty wykonawcze do ustawy
• ustawy z dnia 14.12.2016 r. Prawo oświatowe i akty wykonawcze do ustawy
• ustawy  z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 750, 854, 1473, 1933)
• ustawy z dnia 26.06.1974 r. Kodeks pracy (obowiązuje w zakresie nieuregulowanym odmiennie przepisami ustawy Karta Nauczyciela).

Jakie akty prawa oświatowego są ważne w pracy nauczyciela?

Najważniejsze są:

• ustawa z dnia 26.01.1982 r. Karta Nauczyciela
• ustawa z dnia 14.12.2016 r. Prawo oświatowe
• ustawa  z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty.

Spośród ważnych aktów wykonawczych można wymienić:

• rozporządzenie z dnia 25.08.2017 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji
• rozporządzenie z dnia 28.02.2019 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli
• rozporządzenie z dnia 22.05.2024 r. w sprawie ramowych panów nauczania dla publicznych szkół.

Jakie przepisy regulują obowiązki nauczyciela?

Obowiązki nauczycieli reguluje przede wszystkim Rozdział 2 Karty Nauczyciela. Znajdziemy tam przepisy, które określają podstawowe obowiązki nauczycieli (art. 6 KN), przepisy dotyczące oceny pracy nauczyciela (art. 6a KN) i podstawowe obowiązki dyrektora szkoły (art. 7 KN).

Obowiązki nauczycieli określa także ustawa Prawo oświatowe (np. art. 5), kodeks pracy i regulamin pracy obowiązujący u pracodawcy.

Które akty prawne odnoszą się do oceny pracy nauczyciela?

Procedura oceny pracy nauczyciela została uregulowana w art. 6a Karty Nauczyciela. Na podstawie art. 6a ust. 12 Karty Nauczyciela wydane zostały także przez właściwych ministrów rozporządzenia wykonawcze, są to:

• rozporządzenie z dnia 25.08.2022 r. w sprawie oceny pracy nauczycieli (Dz.U. z 2022 r. poz. 1822)
• rozporządzenie z dnia 19.04.2024 r. w sprawie oceny pracy nauczycieli okręgowych ośrodków wychowawczych, zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich (Dz.U. z 2024 r. poz. 701)
• rozporządzenie z dnia 5.10.2022 r. w sprawie oceny pracy nauczycieli szkół artystycznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2076).

Jakie dokumenty powinna posiadać szkoła?

Szkoła samorządowa (prowadzona przez jednostkę samorządu terytorialnego) powinna posiadać instrukcję kancelaryjną  i rzeczowy wykaz akt. Z dokumentów tych będą wynikały wszystkie rodzaje dokumentów.

Szkoła jako pracodawca, ma obowiązek prowadzić dla pracowników dokumentacją pracowniczą, na co składają się: akta osobowe i dokumentacja w sprawach związanych ze stosunkiem pracy. Zakres, sposób i warunki prowadzenia, przechowywania oraz zmiany postaci dokumentacji pracowniczej, reguluje szczegółowo rozporządzenie z dnia 10.12.2018 r. w sprawie dokumentacji pracowniczej.  Szkoła powinna opracować także statut, regulaminy takie jak regulamin pracy (obowiązkowo jeśli pracodawca zatrudnia co najmniej 50 pracowników), regulamin wynagradzania dla pracowników samorządowych (niezależnie od liczby pracowników), regulamin zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (niezależnie od liczby pracowników), czasem pracodawca wdraża też regulamin polityki antymobbingowej, etyki zawodowej.

Dodatkowo pracodawca prowadzi dokumentację: 

• dokumentacja zakładowego funduszu świadczeń socjalnych
• dokumentacja przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej określoną w rozporządzeniu z dnia 25.08.2017 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji
  • arkusze organizacji szkoły
  • dokumentację Rady Szkoły, Rady Pedagogicznej, Rady Rodziców i Samorządu uczniowskiego
  • dokumentację dotyczącą awansów zawodowych
  • legitymacje służbowe
  • dokumentację dotyczącą szkolenia i doskonalenia zawodowego nauczycieli
  • dokumentację dotyczącą pomocy zdrowotnej dla nauczycieli
  • dokumentację dotyczącą egzaminów szkolnych
  • dokumentację dotyczącą wycieczek
  • dokumentację dotyczącą olimpiad i konkursów
  • dokumentację dotyczącą wypadków uczniów i pracowników
  • dokumentację  biblioteki szkolnej
  • dokumentację dotyczącą obiektów i budynków (książka obiektu budowalnego, protokoły badań i pomiarów)
  • dokumenty związane z obowiązkiem podatkowym
  • dokumenty dotyczące zgłaszania do ubezpieczeń społecznych
  • dokumenty związane z PPK
  • i inne.

Czy nauczyciel początkujący musi mieć umowę zawartą na 2 lata?

Pytanie odnosi się do stanu prawnego obowiązującego do dnia 31.08.2025 r. Udzielając na nie odpowiedzi należy wskazać, że zawieranie umów o pracę na 2 lata szkolne to zasada, która wynika z art. 10 ust. 2 i 3 Karty Nauczyciela w brzmieniu do dnia 31.08.2025 r. Jednak z nauczycielem początkującym możliwe było i jest nadal zawarcie umowy o pracę na czas określony na podstawie art. 10 ust. 7 Karty Nauczyciela. Umowa zawarta na podstawie art. 10 ust. 7 Karty Nauczyciela może być zawarta na dowolny okres w  przypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela, w tym w trakcie roku szkolnego.

Od dnia 1.09.2025 r. stosunek pracy z nauczycielem początkującym, który posiada wymagane kwalifikacje, nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas określony na jeden rok szkolny, a w przypadku nawiązania stosunku pracy w trakcie roku szkolnego – na okres do końca roku szkolnego, w trakcie którego nawiązano stosunek pracy. W szczególnych przypadkach uzasadnionych potrzebami szkoły z nauczycielem początkującym, który legitymuje się wymaganym poziomem wykształcenia i nie posiada przygotowania pedagogicznego, może być nawiązany stosunek pracy na podstawie umowy o pracę na czas określony na jeden rok szkolny, a w przypadku nawiązania stosunku pracy w trakcie roku szkolnego – na okres do końca roku szkolnego, w trakcie którego nawiązano stosunek pracy, o ile zobowiąże się do uzyskania przygotowania pedagogicznego w trakcie pierwszego roku pracy w szkole. W przypadku gdy nauczyciel w ciągu pierwszego roku pracy w szkole nie uzyska przygotowania pedagogicznego z przyczyn od niego niezależnych, z nauczycielem może być zawarta umowa o pracę na kolejny jeden rok szkolny. W przypadku gdy nauczyciel nie uzyska przygotowania pedagogicznego w ciągu drugiego roku pracy w szkole, z nauczycielem nie zawiera się umowy o pracę na kolejny rok szkolny.

Chcesz dowiedzieć się więcej?

Kliknij grafikę poniżej i poznaj program szkolenia: Prawo pracy i prowadzenie dokumentacji w oświacie z uwzględnieniem projektu zmian od września 2025r.

Wykaz skrótów użytych w artykule:

• k.p., kodeks pracy - ustawa z dnia 26.06.1974 r. Kodeks pracy  (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465 z późniejszymi zmianami)
• KN, Karta Nauczyciela  - ustawa z dnia 26.01.1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2024 r., poz. 986 z późniejszymi zmianami)