Nowelizacja prawa oświatowego oraz niektórych innych ustaw – zmiany w przepisach, egzaminach i roli egzaminatorów

26 lipca 2024 roku na stronie Rządowego Centrum Legislacji RCL zamieszczony został projekt nowelizacji ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw. Celem projektu jest wdrożenie zmian dotyczących przeprowadzania egzaminów zewnętrznych – egzaminu zawodowego i egzaminu maturalnego. Nowelizacja ustawy przewiduje m.in. wprowadzenie dwóch nowych funkcji (egzaminatora-weryfikatora i operatora pracowni informatycznej). 

Spis treści:

• Projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty i niektórych innych ustaw – założenia
• Operator pracowni informatycznej – na czym polegać będzie nowa funkcja?
• Urządzenia telekomunikacyjne w sali egzaminacyjnej – propozycje uwzględnienia wyjątków
• Wynagrodzenie egzaminatorów po zmianach ustawy

Projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty i niektórych innych ustaw – założenia

Projekt nowelizacji ustawy o systemie oświaty i niektórych innych ustaw przewiduje wprowadzenie zmian w ustawach takich jak:

• ustawa z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty, dalej zwana “USO”
• ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 roku o systemie informacji oświatowej,
• ustawa z dnia 14 grudnia 2016 roku – Prawo oświatowe,
• ustawa z dnia 14 grudnia 2016 roku – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe,
• ustawach zmieniających USO – ustawa z dnia 22 listopada 2018 roku o zmianie ustawy –  ustawy o systemie oświaty, Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw i ustawie z dnia 12 maja 2022 roku o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw.

Chcesz dowiedzieć się więcej o obowiązku szkolnym? Kliknij grafikę poniżej i poznaj program szkolenia!

Nowelizacja prawa oświatowego oraz niektórych innych ustaw - co się zmieni?

Projekt nowelizacji ustawy o systemie oświaty i niektórych innych ustaw zakłada wdrożenie m.in. zmian takich jak:

1. Wprowadzenie nowych funkcji na egzaminach – utworzona ma zostać funkcja egzaminatora-weryfikatora oraz operatora pracowni informatycznej. Celem funkcji egzaminatora-weryfikatora jest kontrola jakości pracy wykonywanej przez egzaminatorów. Operator pracowni informatycznej ma być osobą odpowiedzialną za przygotowanie pracowni komputerowej do przeprowadzenia egzaminów.
2. Cyfryzacja egzaminów zawodowych – nowelizacja przepisów przewiduje uregulowanie kwestii dotyczących wykorzystania systemów informatycznych w trakcie egzaminów. Co więcej, ma zostać wprowadzona możliwość przeprowadzania części praktycznej egzaminu zawodowego i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe z wykorzystaniem elektronicznego systemu przeprowadzania egzaminów.
3. Dofinansowanie z Funduszu Pracy – katalog kosztów finansowanych ze środków Funduszu Pracy, które związane są z przygotowywaniem i przeprowadzaniem egzaminów zawodowych i egzaminów potwierdzających kwalifikacje w zawodzie ma zostać rozszerzony.
4. Egzaminator skreślony z listy egzaminatorów – nowelizacja przepisów zakłada skreślenie egzaminatora z listy egzaminatorów w wyniku jego zgonu. Co więcej, dokładnie opisano również, że skreślenie nastąpić może na skutek braku uczestnictwa w okresowych szkoleniach egzaminatorów, które organizowane są przez okręgowe komisje egzaminacyjne, bez podania powodu nieobecności.
5. Wybór języka obcego nowożytnego zdawanego jako przedmiot obowiązkowy na egzaminie maturalnym – zgodnie z założeniami uczeń będzie miał prawo dokonać wyboru języka nowożytnego – jako przedmiotu obowiązkowego – nie tylko spośród tych, których uczył się w szkole w ramach obowiązkowych zajęć edukacyjnych.
6. Przedmiot dodatkowy z języka obcego nowożytnego w szkole/oddziale dwujęzycznym – uczniowie szkół i oddziałów dwujęzycznych będą zobligowani do zdawania na egzaminie maturalnym dodatkowego języka nowożytnego, którego uczyli się w szkole/oddziale.
7. Informacja o unieważnieniu egzaminu – zgodnie z nowelizacją przepisów, informację o unieważnieniu egzaminu do dyrektora szkoły będzie przekazywał dyrektor OKE – Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej.
8. Wgląd do prac egzaminacyjnych – zgodnie z założeniami czas na wgląd w prace egzaminacyjne z egzaminu zawodowego ma zostać skrócony.
9. Osoby przystępujące do egzaminu zawodowego – zgodnie z planowanymi zmianami regulacje dotyczące egzaminów zawodowych mają zostać doprecyzowane. Do egzaminu zawodowego w danym zakresie kwalifikacji mogą przystąpić uczniowie, którzy w danym zawodzie się kształcili.
10. Treści nauczania – planuje się, że szkolny zestaw programów nauczania ma zostać ustalany tak, aby odpowiadał potrzebom i możliwościom uczniów.
11. Nowe zasady uzyskania dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe – mają zostać jasno określone regulacje dotyczące wiedzy i wykształcenia osób, które mogą ubiegać się o dyplom.

Kliknij grafikę poniżej i dowiedz się więcej o awansie zawodowym nauczycieli!

Operator pracowni informatycznej – na czym polegać będzie nowa funkcja?

Jak już wspomniano, jednym z założeń projektu nowelizacji ustawy o systemie oświaty i niektórych innych ustaw jest utworzenie funkcji egzaminatora-weryfikatora oraz operatora pracowni informatycznej. Ministerstwo Edukacji Narodowej podkreśla, że wprowadzenie zmian w zakresie przeprowadzania egzaminu maturalnego i egzaminu ósmoklasisty ma m.in. uregulować kwestie, które związane są z podniesieniem jakości weryfikowania i przeprowadzania egzaminów. 

Wynagrodzenie wynikające ze zmian w prawie oświatowym

Zgodnie z założeniami wynagrodzenie operatora pracowni informatycznej ma być określane jako stawka godzinowa. W przypadku egzaminu ósmoklasisty i egzaminu maturalnego wynagrodzenie to wypłacane ma być ze środków budżetu państwa. Operator pracowni informatycznej obecny podczas egzaminu zawodowego lub egzaminu potwierdzającego kwalifikację w zawodzie ma otrzymać wynagrodzenie pochodzące z Funduszu Pracy. 

Nowelizacja ustawy zakłada, że operator pracowni informatycznej będzie mógł brać udział w przeprowadzaniu części pisemnej egzaminu zawodowego oraz części praktycznej. Mowa tutaj o egzaminach, w których niezbędne jest użytkowanie komputera oraz o sytuacjach, w których jedynym rezultatem wykonania zadań lub zadania jest dokumentacja sporządzona przy wykorzystaniu komputera. 

Zgodnie z planowanymi zmianami, operator pracowni informatycznej może być nauczycielem lub może być to inna osoba pełnoletnia, która nie jest nauczycielem, ani uczniem szkoły, w której odbywa się egzamin oraz która nie jest słuchaczem kwalifikacyjnego kursu zawodowego, który prowadzony jest w placówce, w której odbywa się egzamin. Osoba ta może zostać wskazana przez dyrektora szkoły, pracodawcę lub podmiot, który prowadzi kwalifikacyjny kurs zawodowy. Wskazana osoba powinna posiadać odpowiednie kompetencje umożliwiające wykonywania zadań operatora pracowni informatycznej. 

Zmiana ustawy – prawo oświatowe - obowiązki operatora

Do zadań operatora pracowni informatycznej zgodnie z założeniami projektu należeć będą m.in. czynności takie jak:

• odpowiednie przygotowanie i wyposażenie stanowisk egzaminacyjnych. Do zadań operatora pracowni informatycznej należeć będzie również przygotowanie niezbędnych pomocy i przyborów, które są konieczne do prawidłowego przeprowadzenia egzaminu,
• zabezpieczenie prawidłowo działającego sprzętu i innych urządzeń, które wykorzystywane będą podczas przeprowadzania egzaminu. Do zadań operatora pracowni informatycznej należeć będzie sprawdzenie sprzętu przed rozpoczęciem egzaminu oraz sprawne usuwanie napotkanych awarii w trakcie trwania egzaminu,
• zapewnienie odpowiednich warunków podczas egzaminu,
• przeprowadzenie instruktażu – na polecenie zespołu operator pracowni informatycznej odpowiada za przeprowadzanie instruktażu dla osób zdających egzamin,
• trwałe zabezpieczenie rezultatów pracy osób zdających. Zabezpieczenie to ma się odbywać zgodnie z procedurami CKD.

Urządzenia telekomunikacyjne w sali egzaminacyjnej – propozycje uwzględnienia wyjątków

Obecne przepisy uniemożliwiają wniesienie urządzenia telekomunikacyjnego na salę egzaminacyjną oraz korzystania z urządzeń telekomunikacyjnych. Jasno zakazuje tego art. 44zzt USO. Złamanie tego przepisu skutkuje unieważnieniem całego egzaminu. 

Nowelizacja ustawy o systemie oświaty i niektórych innych ustaw zakłada, że wniesienie urządzenia telekomunikacyjnego na salę egzaminacyjną może być możliwe w określonych wypadkach. Mowa tutaj o sytuacji, w której na urządzeniu tym jest zainstalowana aplikacja, której celem jest monitorowanie stanu zdrowia osoby zdającej egzamin. Aplikacja ta może stale mierzyć poziom cukru we krwi osoby cierpiącej na cukrzycę. 

Warunki wniesienia sprzętu telekomunikacyjnego z aktywną aplikacją do mierzenia czynności życiowych ma określić dyrektor Centralnej Komisji Egzaminacyjnej. 

Aby tego dokonać, w ustawie USO należy wprowadzić zmiany w treści wspomnianego już artykułu. Nowelizacja przepisów przyjmuje, że egzamin nie będzie unieważniony, jeżeli osoba zdająca egzamin posiada przy sobie urządzenie telekomunikacyjne i używa go w celach medycznych podczas egzaminu. Jednak możliwość użytkowania aplikacji mobilnej w trakcie egzaminu ma również zostać ściśle określona.

Wynagrodzenie egzaminatorów po zmianach ustawy

Wynagrodzenie egzaminatorów po zmianie ustawy, planowo ma wyglądać się w następujący sposób:

• egzaminator-weryfikator – wynagrodzenie osoby pełniącej tę funkcję ma wynosić 12% łącznej kwoty wynagrodzeń, które przysługują egzaminatorom, którzy wchodzą w skład danego zespołu egzaminatorów. Stawka ta nie może wynosić jednak mniej niż 400 zł.
• przewodniczący zespołów egzaminatorów –  wynagrodzenie osoby pełniącej tę funkcję ma wynosić 12% łącznej kwoty wynagrodzeń, które przysługują egzaminatorom, którzy wchodzą w skład danego zespołu egzaminatorów
• operator pracowni informatycznej – wynagrodzenie osoby pełniącej tę funkcję ma być określone w stawce godzinowej. Do liczby godzin pracy ma zostać wliczone również przygotowanie pracowni komputerowej i niezbędnego sprzętu. Stawka ta ma wynosić 39,63 zł brutto na godzinę.
• asystent techniczny podczas przeprowadzania egzaminów – wynagrodzenie osoby pełniącej tę funkcję ma być określone w stawce godzinowej. Obecnie wynosi ona 0,540%, co daje 31,94 zł brutto, zaś po wprowadzonych zmianach wynagrodzenie to ma zostać podniesione do 0,670% stawki ,co stanowić będzie 39,63 zł brutto.
• egzaminatorzy, którzy sprawdzają prace egzaminacyjne ósmoklasistów – wynagrodzenie dla egzaminatorów sprawdzających pracę z języka polskiego ma wynosić 40,22 zł brutto (obecnie 33,06 zł brutto), z matematyki 26,62 zł brutto (obecnie 20,94 zł brutto), z języka nowożytnego 25,43 zł brutto (obecnie 20,94 zł brutto).
• egzaminatorzy, którzy sprawdzają prace egzaminacyjne maturalne – wynagrodzenie dla egzaminatorów sprawdzających pracę z języka polskiego na poziomie podstawowym ma wynosić 75,12 zł brutto (obecnie 68,02 zł brutto), z języka polskiego na poziomie rozszerzonym 85,18 zł brutto (obecnie 54,60 zł brutto). 
  

Obecnie trwają konsultacje publiczne dotyczące projektu nowelizacji ustawy, które potrwają przez 30 dni. Ich zakończenie przewidziane jest na 26 sierpnia 2024 roku.

Justyna Świder

Trener

Radca prawny wpisany na listę Okręgowej Izby Radców Prawnych w Katowicach. Specjalista z zakresu prawa cywilnego, w tym oświatowego i samorządowego oraz administracyjnego. Biegle porusza się w prawie pracy. Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji, a także Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Wieloletni pracownik samorządowy w sektorze publicznym oraz autorka komentarzy eksperckich z zakresu prawa cywilnego, oświatowego, administracyjnego, samorządowego oraz prawa pracy. Doświadczony szkoleniowiec i praktyk.

Dowiedz się więcej