Wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy – Zasady obliczania wynagrodzenia za czas urlopu

Praca zawodowa wiąże się z ciągłymi wyzwaniami, możemy spotkać się z przeciążeniem obowiązkami, pilnymi terminami, napiętym grafikiem, konfliktami, brakiem możliwości rozwoju, problemem z równowagą między pracą a życiem prywatnym. Wywierać to może wpływ na jakość życia i zdrowie pracowników. Dlatego też Kodeks Pracy gwarantuje pracownikom zatrudnionym na podstawie stosunku pracy prawo do urlopu wypoczynkowego. Urlop wypoczynkowy jest to czas, podczas którego pracownik jest zwolniony z obowiązku świadczenia pracy, jednak nadal zachowuje prawo do wynagrodzenia za pracę. Jak obliczyć wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy? Ile płaci się za urlop wypoczynkowy? Czy urlop wypoczynkowy jest płatny w 100%? Czy pracodawca może nie płacić za urlop wypoczynkowy?

To tylko nieliczne pytania, z którymi możemy się spotkać. W niniejszym artykule rozwieję wszelkie wątpliwości dotyczące urlopu wypoczynkowego, wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy i zasad jego obliczania.

1. Urlop wypoczynkowy a Kodeks Pracy
2. Jak obliczyć wynagrodzenie za urlop?
3. Składniki wyłączone z podstawy wynagrodzenia urlopowego

Urlop wypoczynkowy a Kodeks Pracy

Każdemu pracownikowi należy się prawo do corocznego, nieprzerwanego płatnego urlopu wypoczynkowego, a co najważniejsze pracownik nie może zrzec się do niego prawa.

Kodeks Pracy jasno określa, ile dni urlopu wypoczynkowego pracownik ma do dyspozycji. Pierwszy rok kalendarzowy pracy jest wyjątkowy, ponieważ w jego trakcie pracownikowi przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku. Oznacza to, że podejmując pierwszą pracę w swoim życiu, po każdym miesiącu nabywa się prawo do 1/67 dnia tj. 13 godzin i 22 minuty. Kolejnym wyjątkiem jest to, że pracodawca może faktycznie co do minuty tego urlopu udzielić.

W każdym kolejnym roku pracy pracownik nabywa już prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 20 dni – jeśli jest zatrudniony krócej niż 10 lat, a 26 dni – jeśli jest zatrudniony co najmniej 10 lat. Do ustalenia wymiaru urlopu wypoczynkowego wlicza się poprzednie okresy zatrudnienia oraz okresy nauki, które dokładnie określa art. 155 Kodeksu Pracy.

Dokładne kwestie wynagradzania urlopowego zwarte są w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 8 stycznia 1997 roku w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop określa zasady wyliczenia i wypłaty wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy.

Jak obliczyć wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego?

Pracownikowi za czas przebywania na urlopie wypoczynkowym oraz za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy przysługuje takie samo wynagrodzenie, jakie otrzymałby, gdyby wykonywał pracę.

Pierwszym i najważniejszym krokiem jest ustalenie podstawy wymiaru wynagrodzenia urlopowego, a to (w niektórych przypadkach) jest nie lada wyzwaniem. Najważniejszym składnikiem podstawy wynagrodzenia urlopowego jest wynagrodzenie określone w stawce miesięcznej, w stałej wysokości.

Wówczas do podstawy należnej w miesiącu wykorzystywania urlopu wypoczynkowego uwzględnia się dokładnie tę podstawę. Oznacza to, że w sytuacji, gdy pracownik otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze – stałe w miesięcznej stawce – obliczenie wynagrodzenia urlopowego jest bardzo proste, a w zasadzie nie trzeba go obliczać. W takiej sytuacji niezależnie czy pracownik wykorzystuje urlop, czy nie, jego wynagrodzenie nie ulegnie zmianie. Na przykład, gdy pracownik zatrudniony jest w pełnym wymiarze czasu pracy, w podstawowym systemie czasu pracy i otrzymuje minimalne wynagrodzenie w kwocie 3490,- zł, przebywając na urlopie wypoczynkowym 10 dni, jego wynagrodzenie nie ulegnie zmianie w danym miesiącu, nadal otrzyma 3490,- zł.

Pracownik może otrzymywać jeszcze składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy nie dłuższe niż jeden miesiąc kalendarzowy, z pominięciem składników, które są wyłączone z podstawy. W takim przypadku do podstawy wymiaru wynagrodzenia urlopowego uwzględniamy je w łącznej wysokości wypłaconej pracownikowi w okresie trzech miesięcy kalendarzowych, poprzedzających miesiąc urlopu wypoczynkowego. Jednak gdy występują znaczące różnice w wysokości tych składników, można uwzględnić je w łącznej wysokości wypłaconej pracownikowi w okresie 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop wypoczynkowy. Na wynagrodzenie składa się: stałe wynagrodzenie za godzinę pracy oraz inne świadczenia ze stosunku pracy, dodatek stażowy, dodatek funkcyjny, wynagrodzenie prowizyjne, wynagrodzenie akordowe, dodatek za pracę w porze nocnej, wynagrodzenie normalne za nadgodziny wraz z dodatkiem oraz premie zadaniowe i regulaminowe.

Składniki wyłączone z ustalenia podstawy wynagrodzenia urlopowego

Należy też pamiętać, aby wyłączyć z podstawy składniki, takie jak:

• jednorazowe, nieperiodyczne wypłaty za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie;
• wynagrodzenia za czas niezawinionego przestoju i gotowości do pracy;
• nagrody jubileuszowe;
• wynagrodzenia za czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy czy wynagrodzenia za czas urlopu;
• ekwiwalenty pieniężne za urlop wypoczynkowy;
• dodatkowe wynagrodzenie radcy prawnego z tytułu zastępstwa sądowego;
• kwoty wyrównania do wynagrodzenia minimalnego;
• wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek chorób lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną;
• nagrody z zakładowego funduszu nagród;
• dodatkowe wynagrodzenie roczne;
• należności przysługujące z tytułu udziału w zysku czy też nadwyżce bilansowej;
• odprawy emerytalne, rentowych, inne odprawy pieniężne;
• wynagrodzenia i odszkodowania przysługujących w przypadku rozwiązania stosunku pracy;
• nieperiodyczna premia uznaniowa, która nie ma charakteru roszczeniowego (w takim przypadku nie będzie składnikiem podstawy wynagrodzenia urlopowego; jeśli jednak kryteria jej przyznawania są skonkretyzowane przez zakład pracy, jest ona uwzględniona w przepisach wewnątrzzakładowych i jest wypłacana stale i w tej samej wysokości, powinna być wliczona do podstawy)

Uwaga! Gdy jest spełniony warunek roszczeniowości, a premia ma charakter zmienny, uwzględniamy ją w łącznej wysokości wypłaconej pracownikowi w okresie trzech miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu, a jeśli mamy odczynienia ze znaczącymi różnicami wysokości premii wówczas możemy uwzględnić łączną jej wysokość wypłaconą pracownikowi w okresie dwunastu miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu.

Podstawa wynagrodzenia za urlop – zmienne składniki wynagrodzenia

Prawidłowo ustalona podstawa wynagrodzenia urlopowego to najważniejszy krok, następnie przechodzimy do wyliczeń kwoty. Podstawę wynagrodzenia urlopowego dzielimy przez liczbę godzin, wykonywania pracy przez pracownika i mnożymy to przez liczbę godzin, którą mógł przepracować pracownik w czasie urlopu wypoczynkowego zgodnie z rozkładem czasu pracy, jaki obowiązywał, jeśliby pracownik z tego urlopu nie korzystał w tym czasie.

Obliczenie wynagrodzenia urlopowego

W przypadku wyliczenia wynagrodzenia pracownika ze zmiennymi składnikami wynagrodzenia urlopowego, na początku obliczamy stawkę godzinową – dzieląc sumę wynagrodzenia za pracę przyjętego do wyliczenia przez liczbę przepracowanych godzin oraz wynagrodzenie urlopowe – mnożąc stawkę dzienną przez liczbę godzin, jaką mógł przepracować pracownik, gdyby nie przebywał na urlopie.

Spotkać się możemy ze składnikami wynagrodzenia urlopowego, które są wypłacane za okresy dłuższe niż miesiąc, są to m.in. premia regulaminowa roczna czy kwartalna, premia za sprzedaż. W takiej sytuacji ustalamy przeciętnie okres wypłaty takiego składnika i wynagrodzenie w stałej miesięcznej stawce oraz wynagrodzenie zmiennie liczone jako przeciętna z trzech albo dwunastu miesięcy poprzedzających urlop.

Wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy – podsumowanie

Pracownikowi należy się urlop wypoczynkowy, za który pracodawca musi zapłacić taką kwotę, jaką otrzymałby, świadcząc pracę. Czyli co do zasady urlop jest w 100% płatny, jednak w zależności od składników wynagrodzenia urlopowego, jakie otrzymuje pracownik, mogą wystąpić różnice w kwotach. Urlop musi być wykorzystany w naturze i pracownik nie może się tego prawa zrzec. Pracodawca ma obowiązek zapłacić pracownikowi za czas, w którym przebywał na urlopie wypoczynkowym. Prawo do urlopu nabywa się „z góry”, czyli w każdym kolejnym roku kalendarzowym pracownik nabywa prawo do kolejnych dni urlopu.

Urlop wypoczynkowy powinien być wykorzystany w roku, w którym pracownik nabył do niego prawo, a w przypadku niewykorzystania urlopu wypoczynkowego w roku danym kalendarzowym powinien zostać udzielony do 30 września następnego roku. Urlop powinien być udzielony w dni, które są dla pracownika dniami pracy zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, w wymiarze godzinowym odpowiadającym dobowemu wymiarowi czasu pracy pracownika w danym dniu.