Finansowanie zadań oświatowych w 2025 ulegnie zmianie. Jak będzie finansowana oświata od 1 stycznia?

Zgodnie z Ustawą o dochodach Jednostek Samorządu Terytorialnego, która jest już opublikowana w Dzienniku Ustaw, jednostki samorządu terytorialnego, t.j.  gminy, miasta na prawach powiatu, powiaty i województwa zobligowane będą korzystać z nowego modelu obliczeniowego podatków PIT i CIT. Model ten ma zwiększyć dochody jednostek, a co za tym idzie zmniejszyć udział budżetu centralnego m.in. w finansowaniu oświaty. 

Spis treści:

• Finansowanie zadań oświatowych w 2025 roku - kto będzie finansował?
• Likwidacja subwencji oświatowej - co to oznacza?
• Zmiany w finansowaniu edukacji przez samorządy od 1 stycznia 2025 r
• Jakie są najistotniejsze zmiany systemowe w finansowaniu oświaty według projektu rozporządzenia, ustawy?
• Inne zmiany służące pokryciu potrzeb oświatowych
• Zmiany w dotowaniu placówek niepublicznych!

Finansowanie zadań oświatowych w 2025 roku - kto będzie finansował?

W skrócie: od 2025 r. oświata będzie finansowana (w ujęciu modelowym) z budżetu samorządu, który dzięki zmianom w przepisach podatkowych, ma uzyskać wyższe dochody właśnie z podatków.

Likwidacja subwencji oświatowej - co to oznacza?

Pozorna “likwidacja” subwencji oświatowej i zastąpienie jej „potrzebami oświatowymi”, w rzeczywistości nie jest “likwidacją”, a zmianą w zakresie sposobu finansowania i obliczania środków, które mają trafiać do budżetów samorządów z budżetu centralnego.

Te założenia ogólne uściślić ma Minister Edukacji w rozporządzeniu, którego projekt pojawił się na stronach Rządowego Centrum Legislacji. Na razie skierowano go do konsultacji społecznych. Z pewnością, głosów w sprawie zasad finansowania będzie sporo, dlatego też ostateczna wersja zasad finansowania zadań oświatowych będzie znana po przeanalizowaniu opinii i ewentualnie ich uwzględnieniu rozporządzenia.

Zmiany w finansowaniu edukacji przez samorządy od 1 stycznia 2025 r

Zgodnie z aktualnymi założeniami projektu rozporządzenia w sprawie sposobu podziału łącznej kwoty potrzeb oświatowych między jednostki samorządu terytorialnego w roku 2025., od 1 stycznia 2025 roku kwoty na potrzeby oświatowe samorządów mają być dzielone według algorytmu podanego w załączniku do projektu.

Bazą do wszelkich wyliczeń ma być Standard A, czyli kwota, jaką samorząd będzie otrzymywał na jednego ucznia (podobnie jak to było w przypadku podziału subwencji oświatowej).

Standard A jest kwotą bazową, która służy do wyliczenia ostatecznej kwoty subwencji na ucznia, w zależności od:

1. typu szkół i placówek,
2. rodzaju szkół i placówek,
3. etapów rozwoju zawodowego nauczycieli,
4. liczby uczniów w szkołach i placówkach,
5. liczby dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym.

W załączniku do projektu rozporządzenia na 2025 r. opisano 111 wag oraz wskaźniki.

Wysokość Standardu A, liczona zgodnie z algorytmem zawartym w projekcie rozporządzenia określa się na kwotę ok. 9 477 zł. Oznacza to, że w stosunku do 2024 r., podwyższony on zostanie o 486 zł.

Chcesz dowiedzieć się więcej?

Kliknij grafikę poniżej i poznaj program szkolenia: Zmiany w finansowaniu oświaty

Jakie są najistotniejsze zmiany systemowe w finansowaniu oświaty według projektu rozporządzenia, ustawy?

W pierwszej kolejności wskazać należy na wychowanków przedszkoli. Uwzględnienie finansowania dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym (wagi na uczniów do lat 5 objętych wychowaniem przedszkolnym) spowoduje naliczenie na ok. 1,1 mln dzieci dodatkowych środków w wysokości ok. 7. mld 75 mln zł. Średnia kwota na jedno dziecko w wychowaniu przedszkolnym wyniesie ok. 7 tys. zł.

Jest to bardzo poważna zmiana w zakresie finansowania przedszkoli. Ewidentnie, kwota przeznaczona na finansowanie wychowania przedszkolnego ulega znacznemu zwiększeniu, w porównaniu do dotychczasowej dotacji przedszkolnej.

Inne zmiany w finansowaniu oświaty służące pokryciu potrzeb oświatowych

Kolejna ważne zmiany dotyczą finansowania kształcenia uczniów a niepełnosprawnościami. Minister Edukacji zaproponowała zmianę sposobu finansowania uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi oraz z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera, oraz zmiany w zakresie finansowania w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

Planuje się wprowadzenie wskaźników zwiększających liczbę uczniów niepełnosprawnych.

MEN szacuje, że w wyniku tych zmian nastąpi zwiększenie środków naliczanych w ramach potrzeb oświatowych w zakresie uczniów w szkołach:

1. z niepełnosprawnościami sprzężonymi o 11 proc.;
2. z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera o 25 proc.;
3. z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją o 8 proc.;
4. zagrożonych niedostosowaniem społecznym o 5 proc.;

Ministerstwo Edukacji zakalca również wzrost kwot, które będą przeznaczane na finansowanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

Nadmienić należy, że od 1 września 2024 r. obowiązuje już „pełna standaryzacja” zatrudnienia specjalistów w szkołach i przedszkolach. Mając na względzie ten fakt, Minister Edukacji zaproponowała w rozporządzeniu uaktualnienie wartości wag naliczanych z tytułu wprowadzenia standardów dla specjalistów.

O ile kwoty na wychowanie przedszkolne i kształcenie uczniów z niepełnosprawnościami wzrosną, to z dużą dozą prawdopodobieństwa zmniejszą się środki finansowe przeznaczone na kształcenie uczniów w szkołach policealnych (znacznie obniżono wargę). 

Zmiany w dotowaniu placówek niepublicznych!

Zmiany nie ominą placówek niepublicznych. Pojawienie się w miejsce subwencji oświatowej tzw. potrzeb oświatowych skutkować będzie tym, że wysokość dotacji, jaka będzie otrzymywał podmiot niepubliczny, uzależniona będzie od wagi, w oparciu o którą kwota dotacji będzie wyliczana oraz od faktycznej „liczby godzin wsparcia ucznia”, czyli realnie przeprowadzonych z uczniem lub wychowankiem zajęć.

Druga ważna kwestia, to uzależnienie wypłaty dotacji od wprowadzenia danych dotyczących zrealizowanych zajęć do Systemu Informacji Oświatowej.

Zgodnie z paragrafem 1 ust. 1 pkt 8 projektu rozporządzenia w sprawie sposobu podziału łącznej kwoty potrzeb oświatowych jednostek samorządu terytorialnego w roku 2025 – liczbą godzin wsparcia ucznia lub słuchacza z niepełnosprawnością sprzężoną oraz z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera to będzie:

1. liczba godzin zajęć wychowania przedszkolnego lub zajęć edukacyjnych realizowanych indywidualnie z uczniem, lub w grupie liczącej do 5 uczniów, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 127 ust. 19 pkt 2 ustawy – Prawo oświatowe
2. liczba godzin zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 7 ust. 3 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz.U. z 2024 r. poz. 917) organizowanych w formie indywidualnej
3. liczba godzin zajęć odpowiednio rewalidacyjnych, socjoterapeutycznych, resocjalizacyjnych oraz zajęć z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej, realizujących zalecenia zawarte w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego, w indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym, o którym mowa w art. 127 ust. 3 ustawy – Prawo oświatowe, i w indywidualnym programie zajęć, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 7 ust. 3 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego organizowanych w formie indywidualnej
4. połowa liczby godzin zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 7 ust. 3 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego organizowanych w formie w grupie, – tu uwaga na rozmiar grupy
5. połowa liczby godzin zajęć odpowiednio rewalidacyjnych, socjoterapeutycznych, resocjalizacyjnych oraz zajęć z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej, realizujących zalecenia zawarte w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego, w indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym, o którym mowa w art. 127 ust. 3 ustawy – Prawo oświatowe, i w indywidualnym programie zajęć, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 7 ust. 3 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego organizowanych w formie w grupie
6. liczba godzin zajęć i innych zadań realizowanych przez nauczycieli posiadających kwalifikacje z zakresu pedagogiki specjalnej zatrudnionych dodatkowo w celu współorganizowania kształcenia specjalnego uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie oraz zagrożonych niedostosowaniem społecznym
7. liczba godzin zajęć i innych zadań realizowanych przez specjalistów zatrudnionych dodatkowo w ramach współorganizowania kształcenia specjalnego
8. liczba godzin zajęć i innych zadań realizowanych przez pomoc nauczyciela.

Takie ujęcie systemu nie będzie miało wpływu na funkcjonowanie placówek specjalnych. Natomiast, w przypadku szkół i przedszkoli ogólnodostępnych, pamiętać trzeb o tym, że wysokość dotacji zależna będzie właśni e od liczny przeprowadzonych zajęć z uczniem, które trzeba będzie „raportować” w SIO.

Zmiany w finansowaniu oświaty - podsumowanie

Podsumowując zmiany w finansowaniu oświaty, warto podkreślić, że: wartość/wysokość wagi uzależniono od liczby przeprowadzonych godzin zajęć.

I wreszcie, wskazać należy na nową datę, która pojawia nam się w kontekście obowiązku wprowadzania danych do SIO. Ta data to 15 czerwca roku poprzedzającego rok budżetowy. Na podstawie danych z tego dnia będą następowały korekty w naliczaniu kwot w kolejnych latach.

Wypełnienie danych w SIO na ten dzień, będzie warunkiem otrzymania dotacji.

Chcesz dowiedzieć się więcej?

Kliknij grafikę poniżej i sprawdź program szkolenia: System Informacji Oświatowej - zmiany od 1 stycznia 2025 roku

Justyna Świder

Trener

Radca prawny wpisany na listę Okręgowej Izby Radców Prawnych w Katowicach. Specjalista z zakresu prawa cywilnego, w tym oświatowego i samorządowego oraz administracyjnego. Biegle porusza się w prawie pracy. Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji, a także Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Wieloletni pracownik samorządowy w sektorze publicznym oraz autorka komentarzy eksperckich z zakresu prawa cywilnego, oświatowego, administracyjnego, samorządowego oraz prawa pracy. Doświadczony szkoleniowiec i praktyk.

Dowiedz się więcej