Udzielenie pożyczek pracownikom przez zakład pracy

Firmy zatrudniające pracowników mogą udzielać pożyczek pieniężnych. Jest to coraz bardziej popularna i ciesząca się zainteresowaniem forma pomocy socjalnej, która ma dużo korzyści zarówno dla pracownika jak i dla pracodawcy.

Udzielenie takiej pożyczki pracownikowi wiąże się jednak z wieloma czynnościami, które należy wykonać. Jakimi? Tego dowiesz się z poniższego artykułu.

Spis treści:

• Pożyczka dla pracownika w świetle prawa
• Pożyczka od pracodawcy – komu się należy?
• Źródła finansowania pożyczek przez zakład pracy
• Czy pożyczka od pracodawcy jest opodatkowana?
• Jak uzyskać pożyczkę od pracodawcy?
• Z czego powinna składać się umowa pożyczki?
• Spłata pożyczki
• Przedawnienie pożyczki od pracodawcy
• Pożyczka bezzwrotna z zakładu pracy
• Jakie są zalety i wady pożyczek udzielonych z zakładu pracy?

Pożyczka dla pracownika w świetle prawa

Zgodnie z art. 720. § 1 „Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.”.

Z perspektywy podatku dochodowego zwrot tej samej sumy pieniędzy lub przedmiotów o identycznym gatunku i jakości oznacza, że pożyczka ma charakter zwrotny i powinna zostać zwrócona przez pożyczkobiorcę. Jeśli pożyczka jest udzielana przez zakład pracy, kwota pożyczki nie stanowi dla pożyczkobiorcy przychodu podatkowego, ponieważ sam jej udział nie jest dla niego źródłem zysku.

Zależnie od ustaleń między stronami, umowa pożyczki może przyjąć formę umowy nieodpłatnej lub odpłatnej. Osoba zaciągająca pożyczkę będzie zobowiązana do spłaty odsetek. Umowa pożyczki jest umową konsensualną, co oznacza, że jest zawierana poprzez zgodne oświadczenia woli stron i wchodzi w życie w momencie zawarcia przez strony porozumienia.

Pożyczka od pracodawcy - komu się należy?

Każdy pracownik w danej firmie może o pożyczkę wnioskować, niestety nie wszyscy takową pożyczkę dostaną. Pracodawcy mogą stawiać na różne (osobiste) kryteria, związane z możliwością udzielania pożyczek. W przypadku pożyczki pracowniczej, przysługuje ona zazwyczaj osobom, które spełniają określone wymogi, takie jak posiadanie wystarczająco długiego stażu pracy. Obecnie tylko osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę może skorzystać z możliwości uzyskania pożyczki.

Źródła finansowania pożyczek przez zakład pracy

Pożyczki dla pracowników mogą być finansowane z kilku źródeł:

• Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych
• Środków obrotowych przedsiębiorstwa,
• Kas zapomogowo - pożyczkowych

Czy pożyczka od pracodawcy jest opodatkowana?

Zaciągnięcie pożyczki (jako czynność cywilnoprawna) podlega opodatkowaniu od czynności cywilnoprawnych. Stawka tego podatku wynosi 0,5% i jest obliczana od kwoty pożyczki, która stanowi podstawę opodatkowania. Obowiązek podatkowy w takim przypadku spoczywa na osobie, która zaciąga pożyczkę - czyli w tym przypadku pracownikowi.

Zgodnie z przepisem art. 9 pkt 10 lit. e ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, umowa pożyczki zawarta pomiędzy pracodawcą a pracownikiem jest zwolniona z tego podatku, jeżeli przynajmniej jedna ze stron umowy pożyczki podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług lub jest zwolniona z tego podatku (z kilkoma wyjątkami).

Pożyczka udzielona pracownikowi przez pracodawcę nie wymaga odprowadzania składek ani podatku, ponieważ ma ona charakter świadczenia zwrotnego, zgodnie z art. 720 Kodeksu cywilnego.

Jednakże, jeśli pracodawca umorzy odsetki od udzielonej pożyczki pracownikowi, będą one stanowiły przychód, ponieważ pochodzą one ze związku pracy. Pracownik otrzymuje w ten sposób korzyść majątkową w postaci nieodpłatnego korzystania z kapitału pracodawcy. W rezultacie, od umorzonych odsetek od pożyczki należy naliczyć składki ZUS i podatek.

Jak uzyskać pożyczkę od pracodawcy?

Pracownik, chcąc uzyskać pożyczkę, powinien złożyć wniosek, w którym określi pożądaną kwotę pożyczki oraz planowaną datę spłaty. Pracodawca ma prawo nie zgodzić się na udzielenie pożyczki, w momencie gdy uważa, że staż pracy jest zbyt krótki. Jeśli jednak wniosek pracownika zostanie pozytywnie rozpatrzony, pracodawca i pracownik powinni sporządzić pisemną umowę dotyczącą udzielenia pożyczki oraz warunków jej spłaty.

Z czego powinna składać się umowa pożyczki?

Umowa pożyczki powinna zawierać zapisy o:

• Dacie i miejscu zawarcia umowy pożyczkowej;
• Stronach umowy;
• Wysokości pożyczki dla pracownika;
• Wysokości rat i czasie spłaty przez pracownika;
• Warunkach spłaty;

Spłata pożyczki

Spłatę rat pożyczki udzielonej przez zakład pracy można dokonać przez potrącenie z wynagrodzenia pracownika, pod warunkiem uzyskania jego pisemnej zgody. Istotnym elementem jest również ustalenie wolnej kwoty, która nie podlega potrąceniom. Ta kwota wynosi 80% minimalnego wynagrodzenia netto po potrąceniu składek na ZUS, PPK oraz zaliczki na podatek dochodowy.

Przedawnienie pożyczki od pracodawcy

Roszczenia ze stosunku pracy przedawniają się po trzech latach od dnia, w którym stały się wymagalne. Choć kredyt pracowniczy jest związany ze stosunkiem pracy, to z jego tytułu pożyczki przedawniają się dopiero po 10 latach od dnia wymagalności. Po trzech latach przedawnieniu ulegają pożyczki udzielone ze względu na prowadzoną działalność gospodarczą czy zawodową.

Pożyczka bezzwrotna z zakładu pracy

Po analizie sytuacji materialnej pracownika, pracodawca może przyznać bezzwrotną pożyczkę z ZFŚS. Najczęściej taka pożyczka jest udzielana osobom znajdującym się w trudnej sytuacji finansowej. Zarówno pożyczka zwrotna, jak i bezzwrotna z ZFŚS jest udzielana na określony cel (na przykład cele mieszkaniowe). Warto pamiętać, że pracodawca ma prawo do monitorowania wykorzystania tych środków przez pracownika.

Jakie są zalety i wady pożyczek udzielonych z zakładu pracy?

Do zalet możemy zaliczyć:

• Niskie oprocentowanie lub nawet oprocentowanie w wysokości 0%;
• Elastyczny czas spłaty pożyczki;
• Brak posiadania zdolności kredytowej, co jest niemożliwe w sytuacji pożyczki udzielanej przez bank;
• Szybki sposób na zdobycie potrzebnych pieniędzy;

Niestety oprócz zalet pożyczek udzielanych przez firmę, znaleźliśmy także kilka wad:

• Brak możliwości zmiany pracy do momentu spłaty pożyczki zaciągniętej u pracodawcy;
• W przypadku zwolnienia - konieczność natychmiastowego spłacenia zadłużenia;
• Mniejsze wynagrodzenie związane z pobieraniem rat pożyczki u pracodawcy;

Danuta Kosikowska

Trener

Specjalista kadr i płac. Wykładowca Stowarzyszenia Księgowych w Polsce OO w Gdańsku na kursach Kadry i Płace. Opiekun Klubu Księgowo-Kadrowego. Od 2019 roku wykładowca Wyższej Szkoły Bankowej w Gdańsku z zakresu kadr i płac oraz rachunkowości.  Doświadczony trener współpracujący z firmami szkoleniowymi. Od 2009 Kierownik Działu Kadr i Płac w przedsiębiorstwie produkcyjnym.

Dowiedz się więcej