Korzystanie ze stołówki szkolnej - Czy prowadzenie stołówki będzie obowiązkowe?

Jednym z tematów, który pojawia się zawsze na chwilę przed rozpoczęciem nowego roku szkolnego, jest problem związany z zasadami prowadzenia stołówki szkolnej. Brak odrębnego aktu prawnego np. ustawy o stołówkach szkolnych jest dodatkowym kłopotem dla dyrektorów szkół, którzy muszą w swoich szkołach zapewnić dzieciom przynajmniej jeden ciepły posiłek w ciągu dnia. Czy 2023 r. i nowe decyzje przyniosły jakieś zmiany? Tego dowiesz się poniżej.

Spis treści:

• Podstawowy obowiązek dyrektorów szkół - Ciepły posiłek
• Catering czy własne obiady - Rozstrzygnięcia
• "Wsad do kotła" - Opinia Rzecznika Praw Obywatelskich
• Prowadzenie stołówki szkolnej a opłaty
• Jak obliczyć wysokość opłaty dla nauczycieli/pracowników niepedagogicznych?

Podstawowy obowiązek dyrektorów szkół - Ciepły posiłek

Na dyrektorach spoczywa obowiązek zorganizowania miejsca do spożycia posiłku. Obowiązek ten na dyrektorów szkół nałożył ustawodawca, wprowadzając art. 106a do ustawy z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe.

Chcąc wywiązać się z tego obowiązku, dyrektorzy szkół w szerokim zakresie zaczęli korzystać z usług firm cateringowych, rezygnując z prowadzenia w swoich szkołach kuchni oraz stołówek szkolnych.

Wspomniany art. 106a ustawy – Prawo oświatowe wprowadził co prawda obowiązek zapewnienia jednego ciepłego posiłku w ciągu dnia, ale nie doprecyzował kwestii rozliczenia opłat za te posiłki. W związku z tym powstał problem – czy rodzice uczniów korzystających z usług firm cateringowych mają opłacać tylko tzw. wsad do kotła, czy także koszty przygotowania posiłku.

Problem ten nie występuje w tych szkołach, które u siebie prowadzą stołówkę szkolną. W praktyce okazało się, że istnieją znaczne rozbieżności w kosztach posiłków, które ponoszą rodzice uczniów w szkołach prowadzących stołówkę szkolną i tych korzystających z usług firm cateringowych.

Catering czy własne obiady - Rozstrzygnięcia

Problem ten doczekał się rozstrzygnięć regionalnych izb obrachunkowych oraz sądów administracyjnych. Brak jasnych przepisów dotyczących stołówek szkolnych dotarł aż do Ministerstwa Edukacji i Nauki. Do MEiN trafiła interpelacja poselska dotycząca zasad opłat za posiłki, w sytuacji gdy zamiast prowadzenia stołówki szkolnej szkoła korzysta z usług firmy cateringowej. W odpowiedzi na interpelację MEiN stanęło na stanowisku, że w takiej sytuacji rodzic powinien zapłacić za produkty do przygotowania posiłku (tzw. wsad do kotła) oraz za koszty przygotowania posiłku.

"Wsad do kotła" - Opinia Rzecznika Praw Obywatelskich

Ze stanowiskiem tym nie zgodził się Rzecznik Praw Obywatelskich, który zażądał od MEiN nowelizacji ustawy – Prawo oświatowe w zakresie uregulowania przedmiotowej kwestii. W odpowiedzi na stanowisko RPO MEiN wskazało, że w celu zażegnania sporu rozważa wprowadzenie w przepisach ustawy – Prawo oświatowe regulacji nakładającej na wszystkie organy prowadzące publiczne szkoły podstawowe obowiązek zorganizowania w szkole 2 stołówki. Nowela – w ocenie MEiN – ma zapobiegać różnicom w cenie pomiędzy posiłkami z cateringu a przygotowywanymi w szkolnych kuchniach.

Prowadzenie stołówki szkolnej a opłaty

Drugą istotną kwestią w szkołach prowadzących stołówki jest także wysokość opłat pobieranych od nauczycieli i pracowników niepedagogicznych. Generalna zasada wynikająca z ustawy – Prawo światowe wskazuje, że korzystanie z posiłków w stołówce szkolnej jest odpłatne. Do opłat wnoszonych za korzystanie przez uczniów z posiłku w stołówce szkolnej nie wlicza się wynagrodzeń pracowników i składek naliczanych od tych wynagrodzeń oraz kosztów utrzymania stołówki. Oznacza to, że organ prowadzący szkołę zobowiązany jest do pokrywania kosztów tej części posiłku, która nie jest finansowana z opłaty.

Korzystanie z posiłków przygotowywanych w stołówce szkolnej przez nauczycieli lub pracowników niepedagogicznych jest możliwe poprzez wprowadzenie odpowiednich zapisów do "Regulaminu korzystania ze stołówki szkolnej". Opłaty ponoszone przez te osoby powinny obejmować całkowity koszt posiłku, więc powinny być wyższe niż opłaty za wyżywienie uczniów.

Rodzi się więc pytanie:

Jak obliczyć wysokość opłaty dla nauczycieli/pracowników niepedagogicznych?

Całkowite koszty zakupu produktów zużytych do przygotowania posiłków plus koszy przygotowania posiłku.

Do kosztów przygotowania posiłku zaliczamy m.in.:

• koszty wynagrodzeń pracowników przygotowujących posiłki w stołówce szkolnej:  intendent, kucharz, pomoc kuchenna oraz składniki naliczone od tych wynagrodzeń,
• koszty zużycia wody, energii i gazu do przygotowania posiłku,
• koszty wywozu śmieci.

Więcej o rachunkowości oświaty w 2023 roku dowiesz się ze szkolenia: Rachunkowość jednostek oświatowych w 2023 roku

Prowadzenie stołówki szkolnej - Podsumowanie

Każda szkoła prowadząca stołówkę szkolną powinna jednak sama ustalić procentowy udział
kosztów przygotowania posiłku, z których korzystają nauczyciele lub pracownicy
niepedagogiczni.

Więcej na temat zmian dotyczących prowadzenia stołówki szkolnej dowiesz się ze szkolenia: Funkcjonowanie stołówki w szkole w 2023 roku.

Tekst powstał na podstawie materiałów szkoleniowych z w/w szkolenia.

Magdalena Grotkiewicz

Trener

Absolwentka Wydziału Prawa Wyższej Szkoły Handlu i Prawa im. Ryszarda Łazarskiego w Warszawie oraz studiów podyplomowych w zakresie: rachunkowości, prawa Unii Europejskiej i prawa pracy; autorka publikacji z dziedziny finansów publicznych, rachunkowości i sprawozdawczości budżetowej, szkoleniowiec, redaktor naczelna dwutygodnika "Rachunkowość Budżetowa".

Dowiedz się więcej