Planowane ważne zmiany w L4 w 2025 roku. Sprawdź, co się zmieni!

Zgodnie z zapowiedziami rządzących, w 2025 roku mają zacząć obowiązywać zmiany w L4 dotyczące zwolnień lekarskich oraz kontroli ZUS. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw. Dokument ten obecnie znajduje się w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów (UD114). Nowelizacja przepisów zakłada wprowadzenie rewolucyjnych zmian w L4 oraz dokładnie określa, jakie działania są dopuszczalne podczas przebywania na zwolnieniu lekarskim, a jakie kategorycznie zabronione.  Spis treści:

• Jakie są obecne przepisy dotyczące zwolnień lekarskich?
• Kiedy zmiany w L4? Kiedy nowe zasady mają wejść w życie?
• Nowe przepisy zwolnień lekarskich i kontroli ZUS w 2025 – co się zmieni?
• Incydentalne czynności pracownika związane z pracą
• Zwiększenie elastyczności w codziennych czynnościach
• Zmiany w zasadach dla osób zatrudnionych u kilku pracodawców jednocześnie
• Wyjazd za granicę na L4
• Kontrole ZUS
• Podsumowanie planowanych zmian
• Jakie zmiany na L4 w zakresie zasiłku chorobowego w 2025 roku?
• Czy zwolnienie, wystawiona niezdolność do pracy od psychiatry jest 100% płatne?
• Czy na L4 trzeba odbierać telefon od pracodawcy?
• Ile można mieć L4 pod rząd?
• Czy pracodawca widzi, od jakiego lekarza jest zwolnienie?

Jakie są obecne przepisy dotyczące zwolnień lekarskich? Czy zmiany w L4 już obowiązują?

Zapowiadane przez rząd zmiany miały wejść w życie 1 stycznia 2025 roku, jednak termin ten nie został dotrzymany. Obecnie przepisy dotyczące przebywania na L4 nie uległy zmianie.  Aktualnie obowiązujące przepisy wynikają z art. 17 ustawy z dnia 25.06.1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. W świetle prawa osoba przebywająca na zwolnieniu lekarskim nie powinna wykonywać pracy zarobkowej, ani wykorzystywać L4 w sposób niezgodny z jego celem. Za złamanie przepisów grożą surowe konsekwencje m.in. takie jak utrata prawa do zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia.  Jednak brak dokładnego opisu definicji pracy zarobkowej oraz aktywności niezgodnej z celem zwolnienia od pracy budzi obecnie wiele wątpliwości i niedopowiedzeń. Celem projektu nowelizacji ustawy jest doprecyzowanie nieoczywistych kwestii oraz wprowadzenie nowych przepisów. 

Kiedy zmiany w L4? Kiedy nowe zasady mają wejść w życie?

Jak już wspomniano, nowe przepisy miały zacząć obowiązywać wraz z nadejściem Nowego Roku co jednak się, nie wydarzyło. Obecnie projekt ustawy znajduje się w wykazie prac legislacyjnych, gdzie można śledzić aktualny etap prac Rady Ministrów. Rząd nie wydał jednak jasnych deklaracji dotyczących terminu wdrożenia nowelizacji ustawy.

Nowe przepisy dotyczące zwolnień lekarskich i kontroli ZUS w 2025 – co się zmieni?

Procedowane przez rząd zmiany dotyczące zwolnień lekarskich i kontroli ZUS (Zakładu Ubezpieczeń Społecznych) wpłyną na sytuację pracowników i pracodawców. Zgodnie z projektem nowelizacji ustawy w 2025 roku możemy spodziewać się szeregu zmian. 

Incydentalne czynności pracownika związane z pracą

Jedną ze zmian, które wprowadzić ma nowelizacja przepisów, jest możliwość wykonywania incydentalnych czynności zawodowych podczas przebywania na L4. Podkreślić należy jednak, że czynności te nie mogą negatywnie wpływać na proces leczenia.  Za incydentalne czynności rozumie się pojedyncze, doraźne i sporadyczne działania, których wykonanie jest szczególnie ważne dla dobra firmy oraz może zapobiec stratom dla pracodawcy. 

Co ustawodawca zalicza do incydentalnych czynności?

• Złożenie podpisu na pilnych dokumentach np. podpisanie faktury lub listu przewozowego,
• Przekazanie współpracownikom ważnych informacji i kodów dostępu,
• Udzielenie współpracownikom kluczowych informacji, które są niezbędne do dalszej pracy nad projektem,
• Odebranie służbowego telefonu w pilnej sprawie,
• Odpisanie na pilnego maila służbowego.

Należy jednak pamiętać, że do incydentalnych czynności zalicza się jedynie czynności służbowe:

• których nie sposób przełożyć na inny termin,
• które mają charakter doraźny, jednorazowy i sporadyczny,
• których niewykonanie może narazić firmę na duże straty,
• które nie mają negatywnego wpływu na proces leczenia.

Należy również zauważyć, że wprowadzenie nowych przepisów nie obliguje pracowników do podejmowania czynności służbowych w czasie choroby. Nowelizacja przepisów jest odpowiedzią na potrzeby pracowników i pracodawców. 

Zwiększenie elastyczności w codziennych czynnościach

Projekt ustawy dokładnie opisuje również, jakie czynności codzienne podejmować można podczas przebywania na zwolnieniu lekarskim. Wprowadzenie nowych przepisów pozwoli osobie niezdolnej do pracy na załatwienie niezbędnych czynności związanych z procesem leczenia oraz codziennym funkcjonowaniem. 

Co należy rozumieć przez wykonywanie niezbędnych czynności związanych z codziennym funkcjonowaniem i procesem leczenia?

• Wyjście do apteki,
• Udanie się do sklepu po podstawowe produkty spożywcze,
• Wizyta u lekarza,
• Spacer z psem,
• Wykonanie niezbędnych badań diagnostycznych.

Należy pamiętać jednak, że podjęcie niezbędnych czynności dnia codziennego nie może negatywnie wpływać na proces leczenia. 

Zmiany w zasadach dla osób zatrudnionych u kilku pracodawców jednocześnie

Jedną z planowanych zmian jest możliwość pobierania zasiłku chorobowego przez pracownika z jednego miejsca zatrudnienia przy jednoczesnym wykonywaniu pracy dla drugiego pracodawcy.  Działanie takie będzie możliwe jedynie w określonych przypadkach. Jednym z przykładów jest nauczyciel plastyki, który na co dzień pracuje w szkole podstawowej a dodatkowo zdalnie, projektuje grafiki dla firmy modowej. W przypadku nabycia zapalenia krtani nauczyciel jest niezdolny do prowadzenia lekcji z dziećmi z powodu utraty głosu, jednak nadal zdolny jest do wykonywania pracy zdalnej, czyli projektowania grafik. W takiej sytuacji lekarz może wystawić zwolnienie lekarskie jedynie do pracy związanej z nauczaniem dzieci. 

Wyjazd za granicę na L4

Projekt nowelizacji ustawy nie zakłada, że podczas zwolnienia lekarskiego będzie można wyjechać na wakacje, jednak wprowadzenie nowych przepisów umożliwi choremu wyjazd poza granicę kraju w celach leczniczych. Po wprowadzeniu nowych przepisów będzie możliwy również wyjazd za granicę do rodziny, która sprawować będzie nad chorym opiekę. Jeżeli osoba przebywająca na zwolnieniu lekarskim będzie chciała skorzystać z tego rozwiązania, konieczne będzie uzyskanie stosownego zaświadczenia od lekarza. 

Kontrole ZUS

Wprowadzenie nowych przepisów dokładnie określa przebieg kontroli ZUS i nadaje pracownikom szersze uprawnienia do weryfikacji zasadności zwolnienia lekarskiego. Wprowadzenie nowych regulacji ma sprawić, że kontrole ZUS mają stać się jeszcze bardziej efektywne i szybko wykrywać nadużycia i nieprawidłowości. Planowane zmiany to m.in.:

• precyzyjne kryteria oceny zasadności zwolnień lekarskich,
• poszerzenie uprawnień inspektorów ZUS,
• wprowadzenie automatycznego systemu powiadamiania o kontrolach prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do wykonywania pracy.

Zmiany w L4 - najważniejsze wnioski

Nowelizacja przepisów dokładnie określa reguły kontroli oraz możliwość wykonywania poszczególnych zadań podczas choroby, a także uelastycznia zasady korzystania z L4. 

Proponowane zmiany dla pracowników:

• zwiększają swobodę pracowników i umożliwiają wykonanie niezbędnych codziennych czynności podczas choroby,
• umożliwiają wykonanie incydentalnych czynności służbowych, które nie kolidują z procesem leczenia,
• jasno określają swobody i obowiązki pracowników przebywających na L4,
• umożliwiają legalne wykonywanie pracy u jednego pracodawcy, nawet jeżeli chory przebywa na zwolnieniu lekarskim u innego pracodawcy.

Należy raz jeszcze podkreślić, że omówione wyżej przepisy nie weszły jeszcze w życie.

Chcesz dowiedzieć się więcej?

Kliknij grafikę poniżej i poznaj program szkolenia: Kompendium wiedzy kadrowego - bieżące kwestie i kluczowe zagadnienia prawa pracy w 2025 r.

Jakie zmiany na L4 w zakresie zasiłku chorobowego w 2025 roku?

Wraz z nadejściem Nowego Roku weszły w życie zmiany związane z podstawą wymiaru zasiłku chorobowego. Zwiększenie minimalnego wynagrodzenia od 1 stycznia 2025 roku do kwoty 4666 zł brutto spowodowało również zwiększenie wymiaru zasiłku chorobowego.  Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej podkreśla, że wysokość zasiłku chorobowego co do zasady stanowi  80% podstawy wymiaru.  Należy jednak podkreślić, że w poszczególnych sytuacjach pracownik ma prawo do 100% wymiaru. Następuje to w momencie, gdy niezdolność do pracy powstała:

• w czasie ciąży,
• w wyniku wypadku, który miał miejsce w drodze do pracy lub w drodze powrotnej,
• w wyniku wykonania niezbędnych badań dla kandydatów na dawców komórek, tkanek, i organów oraz w czasie zabiegu.

Do 33 dni zwolnienia lekarskiego wynagrodzenie chorobowe wypłaca pracownikowi pracodawca. Jeżeli zwolnienie trwa powyżej 33 dni, od 34. dnia L4 zasiłek chorobowy wypłacany jest z ZUS-u. 

Czy zwolnienie, wystawiona niezdolność do pracy od psychiatry jest 100% płatne?

Zwolnienie lekarskie wystawione przez lekarza psychiatrę określa niezdolność pracownika do wykonywania obowiązków służbowych. Okres zwolnienia od lekarza psychiatry w maksymalnym wymiarze wynosi 182 dni.  Należy jednak pamiętać, że zwolnienie to na ogół nie jest płatne w wymiarze 100%. Na pełne wynagrodzenie mogą liczyć jedynie kobiety w trakcie ciąży lub osoby u których powstała niezdolność do pracy spowodowana wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową. Pozostali pracownicy przebywający na zwolnieniu od psychiatry otrzymują 80% podstawy chorobowej pracownika.

Czy na L4 trzeba odbierać telefon od pracodawcy?

Obecnie obowiązujące przepisy uniemożliwiają wykonywanie czynności zawodowych podczas przebywania na zwolnieniu lekarskim. Złamanie jednego z zakazów dotyczącego przebywania na L4 może spowodować utratę prawa do zasiłku chorobowego.  Zapowiadana nowelizacja przepisów ma umożliwiać pracownikom sporadyczne odbieranie telefonów służbowych w pilnych kwestiach. Przepisy te mają wejść w życie jeszcze w 2025 roku. 

Ile można mieć L4 pod rząd?

Co do zasady maksymalna długość zwolnienia lekarskiego wynosi 182 dni. Do okresu tego wliczają się wszytskie okresy zwolnienia lekarskiego, o ile przerwa między nimi nie przekracza 60 dni. Po przekroczeniu okresu 60 dni okres zasiłkowy liczony jest na nowo. Jeżeli niezdolność do pracy spowodowana jest gruźlicą lub ciążą okres zasiłkowy wynosi 270 dni.  Jeżeli pracownik po wyczerpaniu limitu zasiłku chorobowego nadal pozostaje niezdolny do pracy, jednak dalsze leczenie i rehabilitacja dają szansę na powrót do zdrowia, to osoba ta skorzystać może ze świadczenia rehabilitacyjnego, które można pobierać przez okres maksymalnie 12-miesięcy.

Czy pracodawca widzi, od jakiego lekarza jest zwolnienie?

Warto podkreślić, że pracodawca nie ma dostępu do wszystkich danych zapisanych na zwolnieniu lekarskim. Należy podkreślić, że pracodawca nie ma dostępu do numeru statystycznego choroby pracownika, na którą uzyskał on zwolnienie lekarskie.  Na udostępnionym pracodawcy druku widnieje jedynie kod literowy, który określa:

• kod A – oznacza niezdolność do pracy, która powstała po przerwie nieprzekraczającej 60 dni, która spowodowana została tą samą chorobą, która była przyczyną poprzedniej niezdolności do pracy,
• kod B – oznacza niezdolność do pracy w okresie ciąży,
• kod C – oznacza niezdolność do pracy, która spowodowana jest nadużywaniem alkoholu,
• kod D – oznacza niezdolność do pracy w wyniku gruźlicy,
• kod E – oznacza niezdolność do pracy w wyniku choroby zakaźnej, której okres wylęgania się wynosi więcej niż 14 dni.

Zmiany w L4 - przygotuj się na to

Chcesz dowiedzieć się więcej? Kliknij grafikę poniżej i poznaj program szkolenia: Kadry i płace w 2025 r. w pigułce