Planowane zmiany w Karcie Nauczyciela w 2025 roku

Na stronie Rządowego Centrum Legislacji w dniu 21.03.2025 r. pojawił się długo wyczekiwany Projekt ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw, numer z wykazu UD199 (aktualnie w trakcie opiniowania). Część zmian jest znacząca. Zmiany te były od dłuższego czasu postulowane i wyczekiwane zarówno przez samych nauczycieli, samorządy, związki zawodowe, jak i przez organy stosujące prawo. Część zmian ma charakter porządkujący. Poniżej zostaną omówione planowane zmiany w Karcie Nauczyciela w 2025 roku.

Spis treści:

• Godziny ponadwymiarowe
• Zastępstwa doraźne
• Tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć (PENSUM)
• Uśrednione PENSUM
• Wynagrodzenia nauczycieli
• Urlop dla poratowania zdrowia
• Postępowanie dyscyplinarne
• Nauczycielskie świadczenia kompensacyjne
• Stosunek pracy nauczycieli
• Awans zawodowy nauczycieli i ocena pracy

Godziny ponadwymiarowe - planowane zmiany w Karcie Nauczyciela w 2025

Na szczególną uwagę zasługuje uregulowanie w ustawie Karta Nauczyciela przypadków, w których nauczyciel zachowuje albo traci prawo do wynagrodzenia za przydzielone, ale niezrealizowane godziny ponadwymiarowe. Wprowadzona będzie zasada, że wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe przysługuje za zrealizowane godziny zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych. Od tej zasady projekt przewiduje wyjątki. Od 1.09.2025 r. nauczyciel otrzyma wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe również w przypadku gdy:

1) nauczyciel zamiast przydzielonych godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych zrealizował w tym samym dniu przydzielone przez dyrektora szkoły zajęcia opiekuńcze i wychowawcze uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów, o których mowa w art. 42 ust. 2 pkt 2 ustawy Karta Nauczyciela;

2) niezrealizowanie przez nauczyciela przydzielonych godzin zajęć indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego lub indywidualnego nauczania, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 127 ust. 20 ustawy  Prawo oświatowe, nastąpiło z przyczyn niedotyczących nauczyciela, a nauczyciel był gotów do realizacji tych zajęć.

W projekcie został określony sposób ustalania liczby godzin ponadwymiarowych w tygodniach, w których przypadają dni usprawiedliwionej nieobecności w pracy nauczyciela, dni ustawowo wolne od pracy, oraz w tygodniach, w których zajęcia rozpoczynają się lub kończą w środku tygodnia. Regulacja będzie jednolita zarówno dla szkół samorządowych, jak i tych prowadzonych przez ministrów.  

W sposób ujednolicony dla nauczycieli wszystkich typów szkół będą określone szczegółowe warunków obliczania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw. Zmiana  w powyższym zakresie wejdzie w życie z dniem 1.09.2025 r. 

Proponuje się zmianę przesłanki przydzielania nauczycielom godzin ponadwymiarowych. Od 1.09.2025 r. wszystkim nauczycielom, także tym, którzy nie realizują planu nauczania, będzie można przydzielać godziny ponadwymiarowe. 

Zmianie ulegnie przepis dotyczący limitu godzin ponadwymiarowych, jednak nie dla wszystkich nauczycieli. Umożliwi się od dnia 1.09.2025 r. przydzielanie godzin ponadwymiarowych w wymiarze wyższym niż określony w art. 35 ust. 1 ustawy Karta Nauczyciela nauczycielom praktycznej nauki zawodu i nauczycielom teoretycznych przedmiotów zawodowych. 

Chcesz dowiedzieć się więcej?

Kliknij grafikę poniżej i poznaj program szkolenia: Planowane zmiany w Karcie Nauczyciela w 2025 roku

Zastępstwa doraźne

Ważne zmiany dotyczą także godzin zastępstw doraźnych. Były one szczególnie wyczekiwane przez nauczycieli specjalistów (pedagogów, psychologów i logopedów) i nauczycieli bibliotekarzy bibliotek szkolnych. Po wejściu w życie zmian (tj. od dnia 1.09.2025 r.) wyeliminowuje się przypadki przydzielania nauczycielom zastępstw za nieobecnych nauczycieli w czasie, gdy powinni realizować własne zajęcia w ramach obowiązującego ich tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć. 

Tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć (PENSUM)

Planuje się ujednolicenie w Karcie Nauczyciela pensum nauczycieli praktycznej nauki zawodu z pensum nauczycieli teoretycznych przedmiotów zawodowych w szkołach prowadzących kształcenie zawodowe. Od dnia 1.09.2026 r. organy prowadzące stracą tym samym kompetencję do ustalania pensum nauczycieli praktycznej nauki zawodu we wszystkich typach szkół i na kwalifikacyjnych kursach zawodowych. 

Uśrednione PENSUM

W zakresie kompetencji  organu prowadzącego do ustalania zasady rozliczania tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć nauczycieli, dla których ustalony plan zajęć jest różny w poszczególnych okresach roku szkolnego doprecyzowano, że art. 42 ust. 7 pkt 1 ustawy Karta Nauczyciela upoważnia organ prowadzący do określenia tych zasad wyłącznie w przypadku, gdy plan zajęć tych nauczycieli jest różny w poszczególnych okresach roku szkolnego. Zmiany wejdą w życie od 1.09.2025 r. 

Wynagrodzenia nauczycieli

Odnośnie wynagrodzeń nauczycieli w życie wejdzie długo wyczekiwana zmiana terminu wypłaty wynagrodzeń z dołu. Nowe brzmienie art. 39 ust. 4 ustawy Karta Nauczyciela pozwoli na wypłacanie wynagrodzeń z dołu, do dnia 5 następnego miesiąca, a zmiana przepisu ma wejść w życie już od 1.09.2025 r. 

Projektowane zmiany Karty Nauczyciela obejmą także rozszerzenie uprawnień nauczycieli w zakresie nagrody jubileuszowej – wzrośnie wysokość nagrody za 40 lat pracy do 300% wynagrodzenia miesięcznego, wprowadzona zostanie także nagroda jubileuszowa za 45 lat pracy w wysokości 400% wynagrodzenia miesięcznego. Zmiany w tym zakresie wejdą w życie z dniem 1.01.2026 r.

Planuje się także:

-  doprecyzowanie przepisów ustawy Karta Nauczyciela w zakresie sposobu ustalania środków na nagrody dla nauczycieli za ich osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze przewidzianych w budżetach wojewodów - nagrody dla nauczycieli będą ustalane w nowy sposób w planowanych budżetach poszczególnych wojewodów na rok 2027; zmiany w powyższym zakresie wejdą w życie z dniem 1.01.2026 r.;

-  doprecyzowanie, że nagrody będą przyznawane w zakresie pracy dydaktycznej, wychowawczej, a także opiekuńczej, co nie było dotychczas ujęte w art. 49 ust. 1;

- podwyższenie wysokości odpraw w związku z przejściem na emeryturę, rentę z tytułu niezdolności do pracy lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne - w ustawie Karta Nauczyciela proponuje się następującą wysokość odpraw:

1) po 10 latach pracy – dwumiesięczne wynagrodzenie,

2) po 15 latach pracy – trzymiesięczne wynagrodzenie,

3) po 20 latach pracy – sześciomiesięczne wynagrodzenie; zmiany w powyższym zakresie wejdą w życie z dniem 1.01.2026 r.;

- zmianę przepisów dotyczących zbiegu prawa do odpraw – w razie zbiegu prawa do odprawy, o której mowa w art. 87 ust. 1 ustawy Karta Nauczyciela, i odprawy, o której mowa w art. 28, nauczycielowi przysługiwała odprawa korzystniejsza, a w razie zbiegu prawa do odprawy, o której mowa w art. 87 ust. 1 ustawy Karta Nauczyciela i odprawy, o której mowa w art. 20 ust. 2, nauczycielowi będzie przysługiwać odprawa, o której mowa w art. 87 ust. 1 ustawy Karta Nauczyciela, w pełnej wysokości i odprawa, o której mowa w art. 20 ust. 2 ustawy Karta Nauczyciela, w połowie jej wysokości. Zmiany w powyższym zakresie wejdą w życie z dniem 1.01.2026 r.

Urlop dla poratowania zdrowia - zmiany w Karcie Nauczyciela w 2025

Zmiana w zakresie art. 73 ust. 2 ustawy Karta Nauczyciela umożliwi nauczycielom, którym do nabycia prawa do emerytury brakuje mniej niż rok, skorzystania z urlopu dla poratowania zdrowia na leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację uzdrowiskową. Ponadto doprecyzowano przepis określający warunki nabycia prawa do pierwszego urlopu dla poratowania zdrowia.  Zmiany w powyższym zakresie wejdą  w życie z dniem 1.09.2025 r.

Postępowanie dyscyplinarne

W projekcie zmiany Karty Nauczyciela od 1.09.2025 r. wyłączy się możliwość powierzania przez wojewodów kuratorom oświaty spraw dotyczących powoływania i odwoływania komisji dyscyplinarnych dla nauczycieli, funkcjonowania tych komisji oraz nadzoru nad pracą rzeczników dyscyplinarnych, określonych w rozdziale 10 ustawy Karta Nauczyciela. 

Nauczycielskie świadczenia kompensacyjne

Rozszerzeniu ulegnie grupa nauczycieli uprawnionych do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego. Prawo do tych świadczeń zyskają także nauczyciele zatrudnieni w:

1) publicznych i niepublicznych placówkach oświatowo–wychowawczych, o których mowa w art. 2 pkt 3 ustawy – Prawo oświatowe;

2) publicznych i niepublicznych centrach kształcenia zawodowego oraz branżowych centrach umiejętności, o których mowa w art. 2 pkt 4 ustawy – Prawo oświatowe;

3) publicznych i niepublicznych placówkach artystycznych, o których mowa w art. 2 pkt 5 ustawy – Prawo oświatowe;

4) publicznych i niepublicznych placówkach doskonalenia nauczycieli, o których mowa w art. 2 pkt 9 ustawy – Prawo oświatowe;

5) publicznych i niepublicznych bibliotekach pedagogicznych, o których mowa w art. 2 pkt 10 ustawy – Prawo oświatowe;

6) publicznych i niepublicznych kolegiach pracowników służb społecznych, o których mowa w art. 2 pkt 11 ustawy – Prawo oświatowe;

7) okręgowych ośrodkach wychowawczych, zakładach poprawczych oraz schroniskach dla nieletnich działających na podstawie ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich (Dz. U. z 2024 r. poz. 978).

Planowana data wejście w życie zmian to 1.01.2026 r.

Chcesz dowiedzieć się więcej?

Kliknij grafikę poniżej i poznaj program szkolenia: Planowane zmiany w Karcie Nauczyciela w 2025 roku

Stosunek pracy nauczycieli - zmiany w Karcie Nauczyciela w 2025

W powyższym zakresie zmiany dotyczą:

- możliwości przedłużenia powierzenia stanowiska dyrektora szkoły lub placówki na kolejny okres (zmiana art. 29 ust. 1 pkt 2 i art. 63 ustawy Prawo oświatowe planowana jest od dnia 1.09.2025 r.); 

- zatrudniania nauczycieli początkujących.

Stosunek pracy z nauczycielem początkującym, który posiada wymagane kwalifikacje, będzie nawiązywany na podstawie umowy o pracę na czas określony na jeden rok szkolny. Ponadto stosunek pracy z nauczycielem, który:

1) nie posiada stopnia awansu zawodowego oraz

2) posiada wymagane kwalifikacje, oraz

3) posiada co najmniej 11 miesięcy pracy w szkole, oraz

4) posiada co najmniej dobrą ocenę pracy

– będzie nawiązywany na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.

Zmiany wejdą w życie od 1.092025 r. 

Nawiązanie stosunku pracy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony będzie następowało od kolejnego roku szkolnego następującego po roku szkolnym, w którym nauczyciel spełnił wymagania dotyczące stażu pracy w szkole oraz uzyskał co najmniej dobrą ocenę pracy.  

Od 1.09.2025 r. doprecyzowane zostaną przypadki, w jakich można zatrudnić nauczyciela na czas określony  na podstawie art. 10 ust. 7 ustawy Karta Nauczyciela.  

Także od dnia 1.09.2025 r. uregulowania doczeka się kwestia ochrony przedemerytalnej nauczycieli. Podobnie, jak w Kodeksie pracy i w sposób jednolity ochroną zostaną objęci wszyscy nauczyciele bez względu na podstawę nawiązania stosunku pracy. 

Awans zawodowy nauczycieli i ocena pracy

W związku z planowanymi zmianami w zakresie zatrudniania nauczycieli początkujących wiele zmian dotyczy także awansu zawodowego oraz oceny pracy nauczycieli. 

Ocena pracy w drugim roku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela, będzie dokonywana po upływie co najmniej 8 miesięcy odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela, ale nie później niż w 11 miesiącu odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela.  W przypadku zmiany miejsca zatrudnienia w trakcie pierwszych 8 miesięcy odbywania przygotowania do zawodu, ocena będzie dokonywana po upływie 3 miesięcy odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela w nowym miejscu zatrudnienia, jednak nie wcześniej niż po upływie 8 miesięcy odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela, ale nie później niż w 12 miesiącu odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela. Zmiany te wejdą w życie od dnia  1.09.2025 r. 

Ulegnie wzmocnieniu rola mentora. Od dnia 1.09.2025 r. doprecyzowano liczbę godzin, w których mentor  ma umożliwić  nauczycielowi obserwowanie prowadzonych przez siebie zajęć oraz w czasie których omówi z nim te zajęcia – będzie to co najmniej 1 godzina w miesiącu w pierwszym roku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela i co najmniej 4 godziny  w każdym kolejnym roku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela. Ponadto zadaniem mentora będzie  obserwowanie zajęć prowadzonych przez nauczyciela oraz omawianie ich z tym nauczycielem, w wymiarze co najmniej 1 godziny w miesiącu w pierwszym roku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela i co najmniej 4 godzin w każdym kolejnym roku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela. Mentor będzie również wchodził w skład komisji, o której mowa w art. 9fa ust. 5 ustawy Karta Nauczyciela.

Po wejściu w życie zmian (od dnia 1.09.2025 r.)  nastąpi wydłużenie terminu na dokonanie oceny pracy nauczyciela w przypadku rozwiązania i wygaśnięcia stosunku pracy albo przeniesienia do innej szkoły z 21 do 30 dni roboczych. 

Doprecyzuje się, że uzasadnienie oceny pracy nauczyciela ma zawierać uzasadnienie dokonanej oceny poziomu spełnienia każdego kryterium oceny pracy, które miało zastosowanie do oceny pracy tego nauczyciela. Zmiana przepisu nastąpi od dnia 1.09.2025 r. 

Zmianie ulegną przepisy dotyczące dokonywania oceny pracy po rozwiązaniu lub wygaśnięciu stosunku pracy albo przeniesieniu do innej szkoły, w przypadkach gdy nauczyciel miał ustaloną ocenę pracy w okresie ostatnich 3 miesięcy. Proponuje się, aby w przypadkach, o których mowa w art. 6a ust. 1db, 1dc, 1df lub 1dg ustawy  Karta Nauczyciela, jeżeli nauczyciel miał dokonaną ocenę pracy w okresie ostatnich 3 miesięcy – ocena ta była uważana za ocenę pracy, o której mowa odpowiednio w art. 6a ust. 1db, 1dc, 1df lub 1dg ustawy  Karta Nauczyciela

Nastąpi zmiana okresu, za jaki jest dokonywana ocena pracy nauczyciela mianowanego, który zamierza ubiegać się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego, jeżeli w okresie ostatnich 3 lat pracy przez część tego okresu realizował zadania na stanowisku nauczyciela, a w pozostałym okresie zajmował stanowisko dyrektora szkoły, czasowo pełnił obowiązki dyrektora szkoły lub pełnił w zastępstwie obowiązki dyrektora szkoły przez okres co najmniej 6 miesięcy. 

Jeżeli taki nauczyciel w dniu dokonania oceny pracy nie zajmuje już stanowiska dyrektora szkoły, nie pełni czasowo obowiązków dyrektora szkoły lub nie pełni w zastępstwie obowiązków dyrektora szkoły - oceny pracy tego nauczyciela, dokonuje się za okres pracy na stanowisku nauczyciela, jednak nie krótszy niż 9 miesięcy. 

Jeżeli zaś w 3-letnim okresie podlegającym ocenie dyrektor szkoły, nauczyciel, któremu czasowo powierzono pełnienie obowiązków dyrektora szkoły lub nauczyciel pełniący w zastępstwie obowiązki dyrektora szkoły przez okres co najmniej 6 miesięcy, w okresie, o którym mowa w ust. 1de, przed powierzeniem stanowiska dyrektora szkoły, pełnienia czasowo obowiązków dyrektora szkoły, pełnienia w zastępstwie obowiązków dyrektora szkoły przez okres co najmniej 6 miesięcy realizował wyłącznie obowiązki nauczyciela - oceny pracy nauczyciela mianowanego, który zamierza ubiegać się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego, dokonuje się za okres pracy na stanowisku dyrektora szkoły, nauczyciela, któremu czasowo powierzono pełnienie obowiązków dyrektora szkoły lub nauczyciela pełniącego w zastępstwie obowiązki dyrektora szkoły, jednak nie krótszy niż 9 miesięcy.

Nauczyciel początkujący, zatrudniony w więcej niż jednej szkole w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć zgodnie z wymaganymi kwalifikacjami oraz nauczyciel początkujący zatrudniony w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć na podstawie art. 10 ust. 3 ustawy Karta Nauczyciela, odbywają przygotowanie do zawodu nauczyciela w szkole wskazanej przez nauczyciela jako podstawowe miejsce zatrudnienia. Zmiana ma obowiązywać od dnia 1.09.2025 r. 

Planowane zmiany w Karcie Nauczyciela w 2025 - Chcesz dowiedzieć się więcej?

Kliknij grafikę poniżej i poznaj program szkolenia: Planowane zmiany w Karcie Nauczyciela w 2025 roku

Wykaz skrótów użytych w artykule "Planowane zmiany w Karcie Nauczyciela w 2025":

• Kodeks pracy - ustawa z dnia 26.06.1974 r. Kodeks pracy  (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465 z późniejszymi zmianami) 
• ustawa Karta Nauczyciela - ustawa z dnia 26.01.1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2024 r., poz. 986 z późniejszymi zmianami)
• ustawa Prawo oświatowe - ustawa z dnia 14.12.2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2024 r., poz. 7371 z późniejszymi zmianami)

Katarzyna Tincel

Trener

Wieloletni wykładowca w Wyższej Szkole Bankowej na kierunkach kadry i płace, finanse i rachunkowość, zarządzanie placówkami oświatowymi, bezpieczeństwo i higiena pracy. Wieloletni trener szkoleń z zakresu prawa pracy, w szczególności w obszarze: prawa pracy w podmiotach różnych branż, urlopów pracowniczych, zasad nawiązywania, rozwiązywania i zmiany stosunku pracy, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, prowadzenia dokumentacji pracowniczej, zasad przetwarzania danych osobowych w prawie pracy, rodzicielstwa, zjawisk destruktywnych w środowisku pracy, a także współpracy ze związkami zawodowymi.

Dowiedz się więcej