Przebywanie na L4 a kontrola ZUS

Pracodawco! Czy twój pracownik na pewno dobrze wykorzystuje przeznaczenie L4? Nauczeni doświadczeniem doskonale wiemy, że przysługujące nam zwolnienie lekarskie nie zawsze jest wykorzystywane zgodnie z jego przeznaczeniem. Wakacje, remont a może dodatkowa praca – tak w wielu przypadkach jest wykorzystywane L4. W związku z wieloma naruszeniami dotyczącymi prawidłowego wykorzystania zwolnienia lekarskiego zostały wprowadzone przepisy upoważniające odpowiednie organy do przeprowadzania kontroli zwolnień L4. Sprawdźmy zatem, kto i kiedy może nas skontrolować oraz jakie konsekwencje wobec nas mogą zostać wyciągnięte.

1. Czym jest L4?
2. Kontrola L4
3. Kto może przeprowadzić kontrolę L4?
4. Osobista kontrola pracodawcy
5. Gdzie powinien przebywać pracownik na L4?
6. Co ZUS sprawdza podczas kontroli?
7. Nieprawidłowe wykorzystanie L4 – konsekwencje

Czym jest L4?

L4 to inaczej zwolnienie lekarskie, przysługujące każdej osobie ubezpieczonej w ZUS. L4 jest formalnym dokumentem wystawianym przez lekarza, który uprzednio stwierdził u badanego pracownika chorobę, która uniemożliwia przystąpienie/powrót do pracy. Wystawione zwolnienie lekarskie upoważnia pracownika do nieobecności w zakładzie pracy oraz do wypłaty zasiłku chorobowego przez okres uwzględniony w tym zwolnieniu.

Kontrola L4

Pracodawca ma pełne prawo do przeprowadzenia kontroli prawidłowości wykorzystania zwolnienia lekarskiego przez swojego pracownika i zweryfikowania, czy pracownik w czasie L4 nie wykonuje innej pracy zarobkowej lub, czy nie załatwia w tym czasie swoich prywatnych spraw. Dodatkowo zakład pracy oraz Zakład Ubezpieczeń Społecznych mogą podjąć się kontroli prawidłowości orzeczenia o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby, oraz prawidłowości wystawienia zaświadczenia lekarskiego.

Kto może przeprowadzić kontrolę L4?

Na samym wstępie należy zaznaczyć, że każdy pracodawca jest uprawniony do przeprowadzenia kontroli prawidłowości wykorzystywania przez pracowników zwolnień lekarskich, ponieważ to pracodawca z własnych środków wypłaca wynagrodzenie za czas choroby. Pracodawca jest także uprawniony do przeprowadzania kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy, za które wypłaca swoim pracownikom (również innym ubezpieczonym, np. zleceniobiorcom) zasiłki chorobowe i opiekuńcze oraz świadczenie rehabilitacyjne. Są to pracodawcy, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych. Pracodawca, który zgłasza do ubezpieczenia chorobowego nie więcej niż 20 ubezpieczonych, występuje o przeprowadzenie kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy, za które pracownikom przysługują zasiłki chorobowe i opiekuńcze albo świadczenie rehabilitacyjne, do oddziału ZUS, który wypłaca te zasiłki jego pracownikom.

Osobista kontrola pracodawcy

Pracodawca jako osoba upoważniona do przeprowadzania kontroli prawidłowości wykorzystania zwolnienia lekarskiego, osobiście może przeprowadzić kontrolę swojego pracownika. Pracodawca ma również prawo wytypować osobę, która będzie posiadała upoważnienie do przeprowadzenia kontroli. Musimy jednak pamiętać o tym, że powinna być to osoba budząca zaufanie i ciesząca się dobrą opinią. Ważne, aby taka osoba miała wiedzę dotyczącą przepisów określających zasady postępowania przy przeprowadzaniu kontroli wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy, a także przepisy o ochronie danych osobowych.

Gdzie powinien przebywać pracownik na L4?

Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami – to pracownik sam deklaruje, w jakim miejscu będzie przebywał podczas zwolnienia lekarskiego. ZUS informuje nas tylko o tym, że kontrolę prawidłowości wykorzystania zwolnienia lekarskiego od pracy przeprowadza się w:

• Miejscu zamieszkania;
• Miejscu czasowego pobytu;
• Miejscu pracy lub w miejscu prowadzenia działalności pozarolniczej;
• Innym miejscu, jeżeli z posiadanych informacji wynika, że jest to miejsce docelowe;

Co ZUS sprawdza podczas kontroli?

Zgodnie z przepisami kontrola L4 polega na weryfikacji tego, czy pracownik pobierający zasiłek chorobowy, nie wykonuje dodatkowej pracy zarobkowej lub nie wykorzystuje zwolnienia lekarskiego w sposób niezgodny z jego celem. W większości przypadków kontrola ZUS dotyczy weryfikacji czy pracownik przebywa w miejscu wskazanym do odbywania zwolnienia lekarskiego. Musimy pamiętać o tym, że aby kontrola była przeprowadzona w sposób prawidłowy, należy uwzględnić indywidualną sytuację życiową pracownika. Pracownik przebywający na L4 ma pełne prawo wykonywać czynności niezbędne do zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Jeśli podczas kontroli nie zastaniemy pracownika w miejscu przez niego wskazanym – w pierwszej kolejności musimy zweryfikować czy nie był on np. w aptece, czy też u lekarza (np. na wizycie kontrolnej podczas trwania L4). Musimy również pamiętać o tym, że pracownik ma prawo zmieniać miejsce pobytu na czas leczenia. Bardzo ważnym aspektem, który należy wziąć pod uwagę podczas przeprowadzania kontroli, są zalecenia lekarskie. Może z nich wynikać, że wykonywanie przez pracownika niektórych czynności nie ma wpływu na stan jego zdrowia lub ma pozytywny wpływ pozwalający na szybszą rekonwalescencję (np. spacery na świeżym powietrzu).

Nieprawidłowe wykorzystanie L4 – konsekwencje

Jeśli osoba kontrolująca stwierdzi nieprawidłowe wykorzystanie zwolnienia lekarskiego, pracownik traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres L4. Dotyczy to w szczególności przypadków, gdy pracownik:

• Wykonuje w okresie niezdolności do pracy pracę zarobkową;
• Wykorzystuje zwolnienie lekarskie w sposób niezgodny z jego celem;

W przypadku negatywnego wyniku kontroli wypłata zasiłku chorobowego zostaje natychmiastowo wstrzymana, a wypłacone kwoty podlegają potrąceniu z należnych pracownikowi zasiłków bieżących lub ściągnięciu w trybie egzekucji administracyjnej. Uwaga! Pracodawca ma prawo wyciągnąć dodatkowe konsekwencje wynikające z nieprawidłowego wykorzystania L4, są nimi m.in.: wypowiedzenie umowy lub rozwiązanie umowy w trybie dyscyplinarnym. Wniosek nasuwa się sam – nie warto oszukiwać na L4. Pamiętajcie, że w obecnych czasach pracodawcy mają o wiele większe prawa, które uprawniają ich do chociażby wspomnianej kontroli oraz do wysunięcia odpowiednich konsekwencji wobec oszukujących pracowników.

Dariusz Suchorowski

Trener

Od początku pracy zawodowej związany z ubezpieczeniami społecznymi, realizując zadania kolejno jako inspektor i inspektor kontroli ZUS. Następnie zarządzał i nadzorował kontrolę płatników składek na obszarze województwa świętokrzyskiego. Wiedza i doświadczenie nabyte podczas 20 letniej pracy na dotychczasowych stanowiskach, pozwoliło objąć na kolejne 15 lat stanowisko zastępcy dyrektora ds. dochodów Oddziału ZUS w Kielcach. Posiadana wiedza i umiejętność jej przekazywania były podstawą stania się trenerem, szkolącym kadrę inspektorów kontroli ZUS w całej Polsce. Równolegle przez wiele lat prowadził i nadal prowadzi zajęcia w Stowarzyszeniu Księgowych w Polsce.

Dowiedz się więcej