W dzisiejszych czasach mamy możliwość skorzystania z kilku form zawarcia umów o prace. Kandydat aplikujący do nowej pracy już na samym początku jest informowany o rodzaju umowy jaką proponuje mu pracodawca. Naświetla mu w ten sposób warunki pracy i płacy oraz wszystkie inne kwestie związane z różnicami zawieranej umowy. Dzięki różnymi rodzajom umów, każdy pracodawca i pracobiorca mogą dopasować swoje warunki do danej umowy.
Spis treści:
- Rodzaje umów o pracę
- Umowa o pracę na czas określony
- Umowa o pracę na czas nieokreślony
- Umowa o pracę na okres próbny
- Sposoby rozwiązania umowy o pracę
- Jak długo trwa okres wypowiedzenia?
Rodzaje umów o pracę
W Polsce mamy do czynienia z trzema wariantami zawierania umów o pracę:
- umowa o pracę na czas określony,
- umowa o pracę na czas nieokreślony,
- umowa o pracę zawarta na okres próbny
Art. 25. [Rodzaje umów]
§ 1. Umowę o pracę zawiera się na okres próbny, na czas określony albo na czas nieokreślony.
Umowa o pracę to jeden ze sposobów nawiązania stosunku pracy. Zawierana jest w przypadku, gdy pracodawca oraz pracownik dojdą do konsensusu w kwestiach warunków zatrudnienia. Umowa o pracę określa: strony umowy, rodzaj umowy, datę zawarcia oraz warunki pracy i płacy. Szczegółowo określa również: rodzaj pracy, miejsce jej wykonywania, wynagrodzenie należne a jej wykonanie, wymiar czasu pracy oraz termin rozpoczęcia pracy.
Umowa o pracę na czas określony
Charakteryzuje się tym, że strony określają w niej konkretną datę rozpoczęcia i zakończenia zatrudnienia. Jest to umowa zawierana na określony czas, dlatego też w treści umowy powinien znaleźć się termin jej rozwiązania. Umowę na czas określony między tym samym pracownikiem i pracodawcą można zawrzeć maksymalnie 3 razy a suma miesięcy pracy nie może przekraczać 33. Jeśli obie strony chcą podjąć dalszą współpracę, kolejna umowa musi być umową na czas nieokreślony. Jeśli jednak czas zawarcia umowy przekracza 33 miesiące lub będzie to 4 umowa na czas określony automatycznie umowa z dniem upływu 33 miesięcy lub z dniem podpisania 4 umowa staje się umową na czas nieokreślony. Należy pamiętać, że po nowelizacji przepisów, jeśli rozwiązujemy umowę o pracę na czas nieokreślony lub umowę na czas określony, w oświadczeniu musimy podać powód rozwiązania umowy.
Warto wspomnieć o umowie o pracę na zastępstwo to rodzaj umowy o pracę, zawieranej na czas określony, w celu zastępstwa pracownika nieobecnego z powodu usprawiedliwionej nieobecności, takiej jak urlop macierzyński, rodzicielski, wychowawczy, czy też długotrwała choroba. Taka umowa Umowa kończy się z dniem powrotu pracownika zastępowanego do pracy .Pracownik zatrudniony na zastępstwo ma te same prawa co pracownik zatrudniony na umowę na czas określony, w tym prawo do urlopu wypoczynkowego, wynagrodzenia, i inne prawa wynikające z Kodeksu Pracy.
Dowiedz się więcej na temat umów na czas określony
Umowa o pracę na czas nieokreślony
Jest to najbardziej pożądana umowa przez pracowników. Jej czas trwania nie jest objęty w żadne ramy czasowe. Umowa zapewnia pracownikowi wszystkie uprawnienia zawarte w Kodeksie pracy takie jak: ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i zdrowotne, ochronę wynagrodzeń oraz czasu pracy, stałość stosunku pracy, pełne prawa urlopowe.
Pamiętajmy, że umowę o pracę na czas nieokreślony można zawrzeć od razu w momencie zatrudniania nowego pracownika. Oczywiście jest to kwestia ustaleń z pracodawcą. Ważną kwestią jest to, że pracodawca nie może rozwiązać umowy pracownicy będącej w ciąży, a także przebywającej na urlopie macierzyńskim, rodzicielskim lub wychowawczym.
Dowiedz się więcej na temat umów na czas nieokreślony
Umowa o pracę na okres próbny
Umowa ta jest stworzona w celu oceny zdolności pracownika do podjęcia pracy na danym stanowisku oraz do oceny warunków pracy przez pracobiorcę. Jest zawierana na czas nieokreślony lub określony, ale nie dłuższy niż 3 miesiące i jest rozwiązywana z określonym dniem. Obecnie ponowne zawarcie takiej umowy z tym samym pracownikiem jest możliwe tylko w przypadku, gdy pracownik ma wykonywać inny rodzaj pracy niż poprzednio. Strony mogą uzgodnić w umowie o pracę na okres próbny, że umowę tę przedłuża się o czas urlopu, a także o czas innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli wystąpią takie nieobecności.
Dowiedz się więcej na temat umów na okres próbny
Sposoby rozwiązania umowy o pracę
Przepisy przewidują pięć sposobów zakończenia współpracy między pracownikiem, a pracodawcą.
Umowę o pracę można rozwiązać poprzez:
- rozwiązanie umowy o pracę na mocy porozumienia stron
- rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem
- rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia
- rozwiązanie umowy o pracę z upływem czasu, na który została zawarta
- poprzez wygaśnięcie stosunku.
Jak długo trwa okres wypowiedzenia?
W przypadku umowy zawartej na czas nieokreślony lub określony wynosi:
2 tygodnie – okres zatrudnienia poniżej 6 miesięcy;
1 miesiąc – okres zatrudnienia co najmniej 6 miesięcy, ale nie więcej niż 3 lata;
3 miesiące – okres zatrudnienie co najmniej 3 lata;
W przypadku umowy zawartej na okres próbny wynosi:
3 dni – okres zatrudnienia do 2 tygodni;
1 tydzień – okres zatrudnienia co najmniej 2 tygodnie;
2 tygodnie – okres zatrudnienia na 3 miesiące;
Uwaga!
Kodeks Pracy
§ 1. Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony i umowy o pracę zawartej na czas określony jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi:
1) 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy;
2) 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy;
3) 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.
Umowa o pracę to podstawowa forma nawiązywania stosunku pracy w Polsce, regulowana przepisami Kodeksu pracy. Wyróżniamy kilka jej rodzajów: na okres próbny, na czas określony oraz na czas nieokreślony – z których ta ostatnia daje pracownikowi największą stabilność zatrudnienia. Każda z nich musi zawierać określone elementy, takie jak: stanowisko, wynagrodzenie, miejsce pracy i wymiar czasu pracy.
Znajomość przepisów dotyczących zawierania i rozwiązywania umów o pracę pozwala zarówno pracodawcom, jak i pracownikom chronić swoje prawa oraz świadomie podejmować decyzje zawodowe. Przejrzysta i zgodna z prawem umowa to fundament dobrej współpracy i stabilności zatrudnienia.
Najczęściej zadawane pytania i odpowiedzi
Jakie są sposoby zawarcia umowy o pracę?
Zgodnie z art.29 par.2 Umowę o pracę zawiera się na piśmie. Jeżeli umowa o pracę nie została zawarta z zachowaniem formy pisemnej, pracodawca przed dopuszczeniem pracownika do pracy potwierdza pracownikowi na piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków. Umowa, która nie jest zawarta pisemnie również jest skuteczna. Pracodawca musi w takim przypadku pisemnie przedstawić warunki pracy.
Kiedy powinna być podpisana umowa o pracę?
Umowa o pracę powinna być podpisana przed dopuszczeniem pracownika do pracy. Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, żeby umowę o pracę podpisać szybciej a w umowie wskazać dzień rozpoczęcia pracy,
Czy można podpisać umowę o pracę bez wstępnych badań lekarskich?
Podpisać można, ale pracownik bez badań lekarskich nie może być dopuszczony do pracy, co za tym idzie MUSI mieć wykonane badania, żeby zacząć pracę na odpowiednim stanowisku. Dopuszczenie pracownika bez ważnych badań lekarskich do pracy to kara od 1 000zł do 30 000 zł.
Ile wstecz można podpisać umowę o pracę?
Umowę o pracę można podpisać w dowolnym dniu przed datą rozpoczęcia pracy. Nie ma ograniczeń dotyczących daty, w której umowa jest podpisywana, jeśli tylko data rozpoczęcia pracy jest późniejsza.
Jaka umowa nie wlicza się do emerytury?
Umowy cywilnoprawne, takie jak umowa zlecenie i umowa o dzieło, nie wliczają się do stażu pracy, który jest podstawą do ustalania prawa do emerytury. Staż pracy to całkowity czas zatrudnienia, który uwzględnia się przy określaniu prawa do emerytury oraz jej wysokości. Warto zaznaczyć, że zlecenie nie wlicza się do stażu pracy, ale składki społeczne odprowadzane od zlecenia zaliczą się do okresu składkowego, który będzie brany pod uwagę przy obliczaniu świadczenia.
Czy kadrowa może podpisać umowę o pracę?
Kadrowa może podpisać umowę o pracę, ale tylko na podstawie pisemnego i imiennego upoważnienia od osoby zarządzającej zakładem pracy. Niestety bez takiego upoważnienia kadrowy nie ma prawa podpisywać umów w imieniu pracodawcy.
W jakich sytuacjach umowa o pracę jest nieważna?
Przyczyny unieważnienia umowy o pracę mogą być wady oświadczenia woli (np. błąd, oszustwo, groźba), zawarcie umowy przez osobę nieposiadającą zdolności do czynności prawnych lub sprzeczność umowy z obowiązującymi przepisami prawa
Ile czasu ma pracodawca na poinformowanie o nieprzedłużeniu umowy?
Pracodawca nie musi informować o nieprzedłużeniu umowy: Prawo pracy nie przewiduje takiego obowiązku
Trener
Ekspert prawa pracy z 20 letnim doświadczeniem; prowadzi działalność konsultingowo - szkoleniową w zakresie "twardego HR". W latach 2001-2018 była pracownikiem Państwowej Inspekcji Pracy - Okręgowego Inspektoratu Pracy w Gdańsku, na stanowiskach inspektora pracy a następnie starszego inspektora pracy. Doświadczony trener współpracujący z firmami szkoleniowymi, specjalizuje się w problematyce prawnej ochronie pracy, doradca i stały współpracownik wielu przedsiębiorstw i instytucji.
