Zaległe urlopy wypoczynkowe

W momencie zawarcia przez pracownika umowy o pracę uzyskuje on szereg uprawnień pracowniczych, które zostały uregulowane w Kodeksie Pracy. Jednym z takich uprawień jest możliwość korzystania z corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego. Taki urlop musi zostać wykorzystany przez pracownika w uregulowanych ramach czasowych - jeśli jednak pracownik nie wykorzysta go do końca roku kalendarzowego, w którym nabył do niego prawo, staje się on urlopem zaległym. W artykule wyjaśnimy do kiedy należy wykorzystać zaległy urlop.

1. Czym jest urlop wypoczynkowy?
2. Przesunięcie terminu urlopu wypoczynkowego
3. Zaległy urlop wypoczynkowy
4. Konsekwencje za nieudzielenie urlopu wypoczynkowego

Czym jest urlop wypoczynkowy?

Jednym z zadań pracodawcy jest udzielnie pracownikowi (współmiernego do długości stażu pracy) urlopu wypoczynkowego. Pracownikowi, którego okres zatrudnienia jest krótszy niż 10 lat przysługuje 20 dni urlopu, natomiast pracownikowi, który przepracował 10 lub więcej lat przysługuje 26 dni urlopu wypoczynkowego, do wykorzystania w danym roku kalendarzowym. Oprócz poprzednich okresów zatrudnienia do stażu pracy wliczane są również okresy nauki, zakończone uzyskaniem zaświadczenia lub dyplomu. Zgodnie z art. 155 § 1 KP do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się z tytułu ukończenia:

1. Zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata;
2. Średniej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat;
3. Średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych – 5 lat;
4. Średniej szkoły ogólnokształcącej – 4 lata;
5. Szkoły policealnej – 6 lat;
6. Szkoły wyższej – 8 lat.

Uwaga! Okresy nauki nie podlegają sumowaniu. Zasada dotyczy również sytuacji, w których pracownik jednocześnie pobierał naukę oraz pozostawał w zatrudnieniu. Wówczas do stażu pracy wliczany jest okres nauki bądź zatrudnienia, w zależności od tego, co jest korzystniejsze dla pracownika.

Przesunięcie terminu urlopu wypoczynkowego

Zgodnie z art. 154(2) pracodawca ma obowiązek udzielenia pracownikowi urlopu wypoczynkowego w dni, które są dla niego dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, w wymiarze godzinowym, odpowiadającym dobowemu wymiarowi czasu pracy pracownika w danym dniu. Uwaga! Urlop wypoczynkowy udzielany przez pracodawcę powinien być przyznany w roku kalendarzowym, w którym pracownik uzyskał do niego prawo, zgodnie z ustalonym planem urlopowym. Jeśli jednak w zakładzie pracy nie funkcjonuje plan urlopowy, urlop powinien być ustalony przez pracodawcę na drodze porozumienia z pracownikiem. Należy wspomnieć również o tym, że urlop wypoczynkowy nie zawsze udzielny jest zgodnie z planem urlopowym czy też uzgodnieniami. Termin urlopu wypoczynkowego pracownika może zostać przesunięty na termin późniejszy wskutek jednej z następujących przyczyn:

1. Na wniosek pracownika umotywowany ważnymi przyczynami;
2. Z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy, jeżeli nieobecność pracownika spowodowałaby poważne zakłócenia toku pracy;
3. Gdy pracownik nie może rozpocząć urlopu w ustalonym terminie z powodu usprawiedliwionej nieobecności w pracy, w tym czasowej niezdolności na skutek choroby, odosobnienia w związku z chorobą zakaźną, urlopu macierzyńskiego czy powołania na ćwiczenia wojskowe, przeszkolenie wojskowe lub stawienie się do pełnej terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie, na czas 3 miesięcy;
4. Z powodu odwołania pracownika z urlopu, gdy jego obecność w zakładzie pracy jest wymagana przez okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczynania urlopu.

Zaległy urlop wypoczynkowy

W sytuacji, gdy urlop wypoczynkowy nie został udzielony zgodnie z planem urlopowym lub terminem ustalonym na drodze porozumienia przez pracodawcę i pracownika w danym roku kalendarzowym, staje się on urlopem zaległym. Zaległy urlop wypoczynkowy należy udzielić pracownikowi najpóźniej do dnia 30 września następnego roku kalendarzowego. Oznacza to, że pracownik powinien go rozpocząć najpóźniej 30 września. Uwaga! Zaległego urlopu wypoczynkowego nie można udzielić do wykorzystania przez pracownika jako urlopu na żądanie. Urlop na żądanie może być wykorzystany jedynie w roku, w którym pracownik nabył do niego prawo.

Konsekwencje za nieudzielenie urlopu wypoczynkowego

Zgodnie z art. 282 § 1 pkt 2 KP „Kto wbrew obowiązkowi nie udziela przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego lub bezpodstawnie obniża wymiar tego urlopu podlega karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł”. Czy przepada urlop wypoczynkowy, który nie został wykorzystany? Jeśli zaległy urlop nie zostanie wykorzystany do 30 września, nie przepada. Pracownika ma możliwość wykorzystania go do upływu okresu przedawnienia, czyli w ciągu 3 lat, które liczone są od końca września. Po tym terminie roszczenia dotyczące urlopu zaległego ulegają przedawnieniu.

Przeczytaj również nasz inny wpis, w którym dokładnie opisujemy wszystko, co musisz wiedzieć o urlopie macierzyńskim.

Danuta Kosikowska

Trener

Specjalista kadr i płac. Wykładowca Stowarzyszenia Księgowych w Polsce OO w Gdańsku na kursach Kadry i Płace. Opiekun Klubu Księgowo-Kadrowego. Od 2019 roku wykładowca Wyższej Szkoły Bankowej w Gdańsku z zakresu kadr i płac oraz rachunkowości.  Doświadczony trener współpracujący z firmami szkoleniowymi. Od 2009 Kierownik Działu Kadr i Płac w przedsiębiorstwie produkcyjnym.

Dowiedz się więcej