Co to jest stopa bezrobocia i jak ją obliczyć?

Stopa bezrobocia to pojęcie określające wielkość statystyczną. Jest to procent udziału bezrobotnych w ilości ludności czynnej zawodowo, do której wlicza się zarówno osoby pracujące, jak i bezrobotne. Wstępny poziom miesięcznego wskaźnika bezrobocia w Polsce wylicza Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. Ostateczną jego wersję podaje Główny Urząd Statystyczny. Wzrost wskaźnika bezrobocia następuje zwykle podczas sezonowych zwolnień w kraju.

W jaki sposób możemy obliczyć stopę bezrobocia w Polsce i ile wynosi wskaźnik bezrobocia w 2023 roku? Wszystkiego dowiesz się z przygotowanego przez nas artykułu.

1. Jak obliczyć stopę bezrobocia?
2. Co ma wpływ na stopę bezrobocia?
3. Jakie są negatywne skutki bezrobocia?
4. Ile powinno wynosić bezrobocie?
5. Ile wynosi wskaźnik bezrobocia 2023?
6. Podsumowanie

Jak obliczyć stopę bezrobocia?

Istnieją dwa sposoby obliczania stopy bezrobocia (w zależności od definicji):

1. Pierwszy sposób: przyjmuje się, że bezrobotny, to osoba, która jest aktualnie zarejestrowana zgodnie z prawem danego kraju, jako poszukująca pracy – jest to tzw. stopa bezrobocia rejestrowanego
2. Drugi sposób: stopę bezrobocia definiuje się jako relacje liczby osób bezrobotnych do liczby ludności w wieku produkcyjnym (wiek produkcyjny określany jest przez dany kraj).

W Polsce przede wszystkim stosuje się pierwszy sposób, podając stopę bezrobocia rejestrowanego. Rzadziej używa się drugiego sposobu, ponieważ stopa bezrobocia obliczana tym sposobem zawsze jest niższa. Wynika to z faktu, iż liczebność ludności w wieku produkcyjnym jest zawsze większa od liczebności ludności aktywnej ekonomicznie.

W wyniku przekonania, że nie można osiągnąć pełnego zatrudnienia spotykamy się z pojęciem „naturalna stopa bezrobocia”. Jest to stopa bezrobocia, która określana jest przez strukturalne i frykcyjne siły gospodarki i nie może być ona obniżona przez powiększanie globalnego popytu bez wywoływania inflacji.

Co ma wpływ na stopę bezrobocia?

Od początku 2020 roku do lutego 2021 roku mogliśmy zauważyć gwałtowny wzrost stopy bezrobocia w Polsce, która spowodowana była głownie przez pandemię COVID-19.

Istnieje jednak wiele innych przyczyn bezrobocia w naszym kraju. Głównymi przyczynami, które mają wpływ na stopę bezrobocia są:

• coraz mniejsza liczba miejsc pracy;
• wysokie dla pracodawców koszty pracy;
• wysokie podatki i składki ZUS, które ograniczają możliwość zatrudnienia większej liczby osób;
• brak doświadczenia zawodowego wśród absolwentów;
• prawo pracy nieprzychylne pracodawcom;
• zbyt duża konkurencja na rynku pracy;
• nieskuteczność instytucji rynku pracy;
• pomoc socjalna, wysokie zasiłki dla bezrobotnych;
• zmniejszenie zapotrzebowania na dany produkt lub usługę;
• niski poziom wykształcenia części ludności;
• niedostosowanie systemu edukacji do wymagań współczesnego rynku pracy;
• szybki rozwój technologii;
• zaniedbanie wybranych gałęzi gospodarki;
• sezonowe zmiany w skali zatrudnienia;
• gospodarka państwa nastawiona na import;

Jakie są negatywne skutki bezrobocia?

Wszystko ma swoje plusy i minusy i dokładnie tak samo jest z bezrobociem. Jakie w takim razie możemy wyróżnić negatywne i pozytywne skutki bezrobocia w Polsce?

Negatywne skutki bezrobocia pod względem ekonomicznym:

• zmniejszenie poziomu produkcji;
• spadek wpływów do budżetu państwa;
• rozwój tzw. szarej strefy;
• środki publiczne przekazywane na walkę z bezrobociem oraz wsparcie socjalne;
• spadek kwalifikacji i umiejętności wśród bezrobotnych;

Negatywne skutki bezrobocia pod względem społecznym:

• bieda i ubóstwo;
• patologie społeczne;
• migracje zarobkowe;
• wykluczenie społeczne;
• pogarszający się ogólny stan zdrowia społeczeństwa;
• zanik statusu społecznego;

Pozytywne skutki bezrobocia:

• zwiększająca się konkurencja na rynku pracy mobilizuje społeczeństwo do zdobywania wykształcenia i nabywania nowych umiejętności;
• wyznaczanie nowych celów zawodowych i ścieżek kariery;
• lepsza produktywność pracowników, motywacja oraz dyscyplina pracy;
• popularne stają się elastyczne formy pracy;
• zmniejszona inflacja (mała presja na podnoszenie płac);
• dobra alokacja siły roboczej;

Ile powinno wynosić bezrobocie?

Uważa się, że stopa bezrobocia naturalnego powinna wynosić ok. 3-4%. Bezrobocie naturalne: składa się z bezrobocia frykcyjnego i strukturalnego. Jest to poziom bezrobocia występujący, gdy rynek pracy znajduje się w stanie równowagi. Pozwala ona na niezbędne rotacje na rynku pracy (zmiana pracy między konkurencyjnymi firmami, awanse pracowników, relokacja między oddziałami tej samej firmy, przekwalifikowanie itd.).

Ile wynosi wskaźnik bezrobocia 2023?

Z najnowszych danych przekazanych przez GUS wynika, że 31 października 2022 roku stopa bezrobocia w Polsce wynosiła 5,10%. Porównując 2022 rok z 2021 oraz 2020 rokiem jest to bardzo satysfakcjonujący wynik. Ale czy taki poziom stopy bezrobocia utrzyma się w 2023 roku? Czy w 2023 roku grozi nam bezrobocie?

Nic z tych rzeczy. W 2023 roku możemy spodziewać się wzrostu stopy bezrobocia, która (szacunkowo) ma wynieść do 6%.

Podsumowanie

Stopa bezrobocia, a dokładnie obliczanie stopy bezrobocia jest skomplikowanym procesem, na który wpływ ma wiele czynników zależnych od siebie. Niekiedy możemy zauważyć gwałtowny wzrostu lub spadek stopy bezrobocia. Taka sytuacja najczęściej ma miejsce, gdy gospodarka danego kraju zostanie naruszona przez niespodziewane działanie czynników zewnętrznych. Musimy również pamiętać, że stopa bezrobocia będzie również uzależniona od miesiąca, w którym zostanie przeprowadzony pomiar. Niektóre miesiące (najczęściej są to letnie miesiące) mają większe predyspozycje do wzrostu stopy bezrobocia a inne do spadku i jest to całkowicie naturalna kolej rzeczy.

Kalina Kaczmarek

Trener

Ekspert prawa pracy z 20 letnim doświadczeniem; prowadzi działalność konsultingowo - szkoleniową w zakresie "twardego HR". W latach 2001-2018 była pracownikiem Państwowej Inspekcji Pracy - Okręgowego Inspektoratu Pracy w Gdańsku, na stanowiskach inspektora pracy a następnie starszego inspektora pracy. Doświadczony trener współpracujący z firmami szkoleniowymi, specjalizuje się w problematyce prawnej ochronie pracy, doradca i stały współpracownik wielu przedsiębiorstw i instytucji.

Dowiedz się więcej