Klasyfikacja budżetowa związana z pomocą obywatelom Ukrainy – paragrafy ukraińskie w praktyce

Nowelizacja rozporządzenia w sprawie klasyfikacji budżetowej z lipca 2022 r. wprowadziła tzw. „paragrafy ukraińskie”. W systematyce klasyfikacji budżetowej SA to podziałki, które są wykorzystywane w celu wyodrębnienia dochodów lub wydatków związanych z pomocą obywatelom Ukrainy. W  dalszej części tekstu autor skupi się wyłącznie na aspekcie wydatków. Spis treści: 

• Klasyfikacja budżetowa wydatków na pomoc Ukrainie
• I st. Czy pomoce dydaktyczne powinny być ujęte w § 435?
• I st. Usługi na rzecz obywateli Ukrainy – jaki paragraf?
• I st. Wydatki na zakup energii na rzecz obywateli Ukrainy
• I st. Wydatek na składki na ubezpieczenie społeczne od świadczenia pielęgnacyjnego

Klasyfikacja budżetowa wydatków na pomoc Ukrainie

Decyzja o ujęciu danego wydatku do odpowiedniego paragrafu ukraińskiego powinna być zawsze poprzedzona analizą ustawy z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, która to ustawa wskazuje katalog działań mogących być uznane za pomoc obywatelom Ukrainy. W celu prawidłowej klasyfikacji wydatków należy przede wszystkich zawsze zastanowić się, do jakiego paragrafu wydatków dotychczas funkcjonującego w rozporządzenie w sprawie klasyfikacji budżetowej dany wydatek powinien być zaklasyfikowany, a następnie ująć go w odpowiadającym temu wydatkowi paragrafie ukraińskim. Z uwagi na fakt, iż Ministerstwo Finansów wydając rozporządzenie zmieniające w lipcu 2022 r., nie załączyło zestawienia jak należy traktować paragrafy ukraińskie pojawiło się w tym zakresie wiele wątpliwości i niejasności.

Chcesz dowiedzieć się więcej?

Kliknij grafikę poniżej i poznaj program szkolenia: Klasyfikacja budżetowa w 2025 r.

I st. Czy pomoce dydaktyczne powinny być ujęte w § 435?

Pierwszy problem dotyczy prawidłowego klasyfikowania wydatków na pomoce dydaktyczne. W praktyce możemy spotkać tutaj dwa rozwiązania. Część jednostek samorządu terytorialnego i jednostek budżetowych klasyfikuje pomoce dydaktyczne do § 435 „Zakup towarów (w szczególności materiałów, leków, żywności) w związku z pomocą obywatelom Ukrainy”. Można także często spotkać się ze stanowiskiem, iż pomoce dydaktyczne powinny być klasyfikowane do § 486 „Pozostałe wydatki bieżące na zadania związane z pomocą obywatelom Ukrainy”. W ocenie autora prawidłowe będzie ujęcie pomocy dydaktycznych do § 435. Należy tutaj uwzględnić umiejscowienie tego paragrafu raz jego pełną nazwę. Minister Finansów wskazał, iż do § 435 należy klasyfikować wydatki dotyczące zakupu materiałów (§ 421), leków (§ 423) oraz żywności (§ 422), naturalnym wydaje się wiec także, że kolejny paragraf – 424 „Zakup środków dydaktycznych i książek”, również powinien zostać tutaj umiejscowiony.

I st. Usługi na rzecz obywateli Ukrainy – jaki paragraf?

Drugim problemem, który bardzo często pojawia się w przypadku prawidłowej klasyfikacji budżetowej wydatków na rzecz obywateli Ukrainy są wydatki w zakresie świadczenia usług. W rozporządzeniu w sprawie klasyfikacji budżetowej został w tym celu utworzony § 437 „Zakup usług związanych z pomocą obywatelom Ukrainy”, jednak brak klarownych wytycznych także i tutaj wywołał wiele wątpliwości. W celu prawidłowego zastosowania § 437 należałoby ujmować w nim wydatki na wszelkie usługi, które mają swoje odpowiedniki po stronie tzw. „polskich” paragrafów. Za przykład można tutaj podać klasyfikację wydatków na usługi remontowe (§ 427), zdrowotne (§ 428) czy usługi tłumaczenia (§ 438) bądź te obejmujące wykonanie ekspertyz, analiz czy opinii (§ 439).

I st. Wydatki na zakup energii na rzecz obywateli Ukrainy

W tym miejscu należałoby zastanowić się nad prawidłową klasyfikacją zakupu energii (§ 426). Nazwa § 426 „Zakup energii” nie wskazuje aby było to świadczenie usługi, natomiast zagłębienie się w charakter wydatków klasyfikowanych w tym paragrafie wskazuje, że powinien on być potraktowany jako paragraf usługowy.  Potwierdzają to również objaśnienia zawarte w rozporządzeniu w sprawie klasyfikacji budżetowej, zgodnie z którymi paragraf ten obejmuje opłaty za dostawę energii elektrycznej, cieplnej  i innej, gazu oraz wody. Takie podejście do tematu wskazuje, iż w przypadków wydatków związanych z dystrybucją energii prawidłowy będzie § 37. Należy tutaj wskazać, że można spotkać się ze stanowiskiem, iż prawidłowy będzie § 435 co wynika – zdaniem zwolenników takiego podejścia –  z przyporządkowania tego paragrafu do odpowiedniego konta zespołu 4, mianowicie do konta 401 „Zużycie materiałów i energii”, co sugerowałoby iż nie jest to wydatek o charakterze usługowym. Zdaniem autora tego tekstu, podejście takie nie jest podejściem prawidłowym.

I st. Wydatek na składki na ubezpieczenie społeczne od świadczenia pielęgnacyjnego

Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie klasyfikacji budżetowej § 329 „Świadczenia społeczne wypłacane obywatelom Ukrainy przebywającym na terytorium RP” obejmuje świadczenia dla obywateli Ukrainy wynikające z ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa”. Natomiast § 486 „Pozostałe wydatki bieżące na zadania związane z pomocą obywatelom Ukrainy obejmuje wydatki ponoszone w związku z realizacją zadań, o których mowa w specustawie ukraińskiej. Problem w zakresie prawidłowej klasyfikacji wydatków na składki na ubezpieczenie społeczne od świadczenia pielęgnacyjnego wypłacanego obywatelom Ukrainy rozstrzygnęło Ministerstwo Finansów w piśmie z 19 sierpnia 2022 r. (BP1.4021.19.2022) wskazując, że do tego typu wydatków prawidłowy będzie § 486.

Chcesz dowiedzieć się więcej?

Kliknij grafikę poniżej i poznaj program szkolenia: Klasyfikacja budżetowa w 2025 r.

Paragrafy ukraińskie - podsumowanie

Nowelizacja rozporządzenia w sprawie klasyfikacji budżetowej z lipca 2022 r. wprowadziła tzw. „paragrafy ukraińskie”, służące do prawidłowej klasyfikacji dochodów i wydatków związanych z pomocą obywatelom Ukrainy. W kontekście wydatków istotne jest ich odpowiednie przyporządkowanie do istniejących paragrafów, szczególnie w zakresie zakupu towarów, usług oraz świadczeń.