Staż pracy - czym jest i jak go ustalić?

Zacznijmy od tego, że prawo pracy w żaden sposób nie definiuje czym dokładnie jest staż pracy. Przyjęta została ogólna definicja, która mówi nam o tym, że staż pracy jest łącznym okresem zatrudnienia, czyli jest to czas, w którym pracownik pozostaje lub pozostawał w stosunku pracy na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.

Obecnie wyróżniamy dwa rodzaje stażu pracy, czyli ogólny staż pracy oraz zakładowy staż pracy. Ogólny staż pracy to suma wszystkich okresów zatrudnienia, jakie posiada pracownik podczas swojej kariery zawodowej. Natomiast zakładowy staż pracy to okres zatrudnienia u jednego pracodawcy.

Zapraszamy do lektury.

1. 1. Na co ma wpływ staż pracy?
   2. Prawo do urlopu a staż pracy
   3. Prawo do dłuższego okresu wypowiedzenia a staż pracy
   4. Prawo do emerytury oraz świadczenia przedemerytalnego a staż pracy
   5. Prawo do odprawy a staż pracy
   6. Jakie okresy wliczają się do stażu pracy a jakie nie?

Na co ma wpływ staż pracy?

Na wstępie musimy zaznaczyć, że staż pracy ma znaczenie w przypadku określonych uprawnień pracowniczych. Dlatego też, warto orientować się jakie czynniki wliczają się do stażu pracy. Mówiąc o uprawnieniach, na które ma wpływ staż pracy, mamy na myśli uprawnienia takie jak:

• prawo do urlopu
• prawo do dłuższego okresu wypowiedzenia
• prawo do emerytury oraz świadczenia przedemerytalnego
• prawo do nagrody jubileuszowej
• prawo do odprawy.

Prawo do urlopu a staż pracy

W przypadku wyliczania urlopu wypoczynkowego do stażu pracy dodaje się również okresy nauki. Zgodnie z artykułem 155 Kodeksu pracy, do okresu zatrudnienia, od którego zależy wymiar urlopu, dolicza się:

• nie więcej niż 3 lata – zasadnicza lub inna równorzędna szkoła zawodowa, dla której czas trwania nauki  jest przewidziany programem nauczania;
• nie więcej niż 5 lata – średnia szkoła zawodowa, dla której czas trwania nauki jest przewidziany programem nauczania;
• 5 lat – średnia szkoła zawodowa dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych;
• 4 lata – średnia szkoła ogólnokształcąca;
• 6 lat – szkoła policealna;
• 8 lat – szkoła wyższa;

Prawo do dłuższego okresu wypowiedzenia a staż pracy

Staż pracy ma również wpływ na długość urlopu, który przysługuje pracownikowi oraz długość okresu wypowiedzenia. W przypadku długości okresu wypowiedzenia, również pod uwagę jest brany zakładowy staż pracy i wynosi:

• Jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy – 2 tygodnie;
• Jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy – 1 miesiąc;
• Jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata – 3 miesiące;

Prawo do emerytury oraz świadczenia przedemerytalnego a staż pracy

Staż pracy jest niezwykle istotny także kiedy mówimy o prawie do emerytury oraz świadczeniach przedemerytalnych - aby otrzymać minimalną emeryturę, oprócz osiągnięcia wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn), należy mieć również określony staż pracy.

Od 1 października 2017 r. wymagany staż do osiągnięcia najniższej emerytury wynosi 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn (wliczając zarówno okresy składkowe jak i nieskładkowe).

Prawo do odprawy a staż pracy

W przypadku rozwiązania umowy w oparciu o ustawę o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, staż pracy ma również wpływ na wysokość odprawy. W takich przypadkach liczy się staż pracy u danego pracodawcy, czyli zakładowy staż pracy. W tym przypadku w zależności od stażu pracy pracownik może liczyć na odprawę pieniężną w wysokości:

• Jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata – jednomiesięcznego wynagrodzenia;
• Jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat – dwumiesięcznego wynagrodzenia;
• Jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat – trzymiesięcznego wynagrodzenia;

Jakie okresy wliczają się do stażu pracy a jakie nie?

Do stażu pracy, oprócz sumy wszystkich okresów zatrudnienia u poprzednich pracodawców, możemy wliczyć okres:

• w przypadku nakazu wypłacenia przez są wynagrodzenia pracownikowi przywróconemu do pracy;
• który skrócono czas wypowiedzenia w przypadku, kiedy pracownik został zwolniony z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, w sytuacji kiedy pracownikowi przyznano odszkodowanie,
• czynnej i zawodowej służby wojskowej;
• urlopu wychowawczego;
• pracy za granicą dla pracodawcy zagranicznego;
• odbywania studiów doktoranckich — warunkiem jest tutaj uzyskanie stopnia doktora a okres ten nie może trwać więcej niż 4 lata,
• przebywania na zasiłku dla bezrobotnych.

Uwaga! Do stażu pracy nie wlicza się okres:

• Pracy na podstawie umowy zlecenia, umowy o dzieło lub innej umowy cywilnoprawnej;
• Prowadzenia działalności gospodarczej;
• Urlopu bezpłatnego;

Jak ustalić wysokość zakładowego stażu pracy?

Przy obliczaniu zakładowego stażu pracy, w przypadku wielokrotnego zatrudnienia u tego samego pracodawcy, nawet  jeśli to zatrudnienie nie ma charakteru ciągłego, należy uwzględnić wszystkie okresy zatrudnienia u tego pracodawcy, a nie tylko nieprzerwane.

Przy ustalaniu okresu wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony uwzględnia się wszystkie okresy zatrudnienia u tego samego pracodawcy. Nie ma zatem obowiązku aby zakładowy staż pracy był nieprzerwany.

Danuta Kosikowska

Trener

Specjalista kadr i płac. Wykładowca Stowarzyszenia Księgowych w Polsce OO w Gdańsku na kursach Kadry i Płace. Opiekun Klubu Księgowo-Kadrowego. Od 2019 roku wykładowca Wyższej Szkoły Bankowej w Gdańsku z zakresu kadr i płac oraz rachunkowości.  Doświadczony trener współpracujący z firmami szkoleniowymi. Od 2009 Kierownik Działu Kadr i Płac w przedsiębiorstwie produkcyjnym.

Dowiedz się więcej