Staż pracy – czym jest i jak go ustalić?

Zacznijmy od tego, że prawo pracy w żaden sposób nie definiuje czym dokładnie jest staż pracy. Przyjęta została ogólna definicja, która mówi nam o tym, że staż pracy jest łącznym okresem zatrudnienia, czyli jest to czas, w którym pracownik pozostaje lub pozostawał w stosunku pracy na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.

Obecnie wyróżniamy dwa rodzaje stażu pracy, czyli ogólny staż pracy oraz zakładowy staż pracy. Ogólny staż pracy to suma wszystkich okresów zatrudnienia, jakie posiada pracownik podczas swojej kariery zawodowej. Natomiast zakładowy staż pracy to okres zatrudnienia u jednego pracodawcy.

Zapraszamy do lektury.

1. 1. Na co ma wpływ staż pracy?
   2. Prawo do urlopu a staż pracy
   3. Prawo do dłuższego okresu wypowiedzenia a staż pracy
   4. Prawo do emerytury oraz świadczenia przedemerytalnego a staż pracy
   5. Prawo do odprawy a staż pracy
   6. Jakie okresy wliczają się do stażu pracy a jakie nie?

Na co ma wpływ staż pracy?

Na wstępie musimy zaznaczyć, że staż pracy ma znaczenie w przypadku określonych uprawnień pracowniczych. Dlatego też, warto orientować się jakie czynniki wliczają się do stażu pracy. Mówiąc o uprawnieniach, na które ma wpływ staż pracy, mamy na myśli uprawnienia takie jak:

• prawo do urlopu
• prawo do dłuższego okresu wypowiedzenia
• prawo do emerytury oraz świadczenia przedemerytalnego
• prawo do nagrody jubileuszowej
• prawo do odprawy.

Prawo do urlopu a staż pracy

W przypadku wyliczania urlopu wypoczynkowego do stażu pracy dodaje się również okresy nauki. Zgodnie z artykułem 155 Kodeksu pracy, do okresu zatrudnienia, od którego zależy wymiar urlopu, dolicza się:

• nie więcej niż 3 lata – zasadnicza lub inna równorzędna szkoła zawodowa, dla której czas trwania nauki  jest przewidziany programem nauczania;
• nie więcej niż 5 lata – średnia szkoła zawodowa, dla której czas trwania nauki jest przewidziany programem nauczania;
• 5 lat – średnia szkoła zawodowa dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych;
• 4 lata – średnia szkoła ogólnokształcąca;
• 6 lat – szkoła policealna;
• 8 lat – szkoła wyższa;

Prawo do dłuższego okresu wypowiedzenia a staż pracy

Staż pracy ma również wpływ na długość urlopu, który przysługuje pracownikowi oraz długość okresu wypowiedzenia. W przypadku długości okresu wypowiedzenia, również pod uwagę jest brany zakładowy staż pracy i wynosi:

• Jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy – 2 tygodnie;
• Jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy – 1 miesiąc;
• Jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata – 3 miesiące;

Prawo do emerytury oraz świadczenia przedemerytalnego a staż pracy

Aby otrzymać minimalną emeryturę, oprócz osiągnięcia wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn), należy mieć również określony staż pracy.

Od 1 października 2017 r. wymagany staż do osiągnięcia najniższej emerytury wynosi 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn (wliczając zarówno okresy składkowe jak i nieskładkowe).

Prawo do odprawy a staż pracy

W przypadku rozwiązania umowy w oparciu o ustawę o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, staż pracy ma wpływ na wysokość odprawy. W tym przypadku liczy się staż pracy u danego pracodawcy, czyli zakładowy staż pracy. W tym przypadku pracownik może liczyć na odprawę pieniężną w wysokości:

• Jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata – jednomiesięcznego wynagrodzenia;
• Jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat – dwumiesięcznego wynagrodzenia;
• Jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat – trzymiesięcznego wynagrodzenia;

Jakie okresy wliczają się do stażu pracy a jakie nie?

Do stażu pracy, oprócz sumy wszystkich okresów zatrudnienia u poprzednich pracodawców, wliczamy okres:

• Za który sąd przyznał wynagrodzenie pracownikowi przywróconemu do pracy;
• Który skrócono czas wypowiedzenia w razie zwolnienia pracownika z pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, za który przyznano pracownikowi odszkodowanie;
• Prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie prowadzonym przez współmałżonka;
• Czynnej i zawodowej służby wojskowej;
• Urlopu wychowawczego;
• Pobierania zasiłku dla bezrobotnych i stypendium otrzymywanego przez bezrobotnego w trakcie szkolenia, na które został skierowany przez starostę, a także stypendium otrzymywanego bądź w trakcie odbywania stażu na podstawie skierowania starosty, bądź przez uczestnika przygotowania zawodowego dorosłych;
• Pracy za granicą u pracodawcy zagranicznego;
• Odbywania studiów doktoranckich — jednak nie więcej niż 4 lata i pod warunkiem uzyskania stopnia doktora.

Uwaga! Do stażu pracy nie wlicza się okres:

• Pracy na podstawie umowy zlecenia, umowy o dzieło lub innej umowy cywilnoprawnej;
• Prowadzenia działalności gospodarczej;
• Urlopu bezpłatnego;

Jak ustalić wysokość zakładowego stażu pracy?

W przypadku wielokrotnego zatrudnienia u danego pracodawcy, nawet wówczas, gdy zatrudnienie ma charakteru ciągłego, trzeba uznać, iż w zakładowym stażu pracy należy uwzględnić wszystkie okresy zatrudnienia u danego pracodawcy, a nie tylko okresy nieprzerwane.

Przy ustalaniu okresu wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony uwzględnia się wszystkie okresy zatrudnienia u tego samego pracodawcy. Zakładowy staż pracy u danego pracodawcy nie musi być zatem nieprzerwany.

Danuta Kosikowska

Trener

Specjalista kadr i płac. Wykładowca Stowarzyszenia Księgowych w Polsce OO w Gdańsku na kursach Kadry i Płace. Opiekun Klubu Księgowo-Kadrowego. Od 2019 roku wykładowca Wyższej Szkoły Bankowej w Gdańsku z zakresu kadr i płac oraz rachunkowości.  Doświadczony trener współpracujący z firmami szkoleniowymi. Od 2009 Kierownik Działu Kadr i Płac w przedsiębiorstwie produkcyjnym.

Dowiedz się więcej