Umowa zlecenie a umowa o dzieło – wszystko, co należy wiedzieć!

Umowa zlecenie i umowa o dzieło to dwie bardzo popularne formy zatrudnienia w Polsce. To umowy cywilnoprawne, które wyróżniają pewne podobieństwa i różnice, które omówione zostaną w dzisiejszym artykule. Umowy te uregulowane zostały przepisami Kodeksu cywilnego. Przeczytaj artykuł i dowiedz się, kiedy zastosować umowę zlecenie, a kiedy umowę o dzieło. 

Spis treści:

• Oskładkowanie umów zlecenie – co dalej?
• Kiedy umowa zlecenie a umowa o dzieło?
• Czym różni się zlecenie i umowy o dzieło?
• Składki ZUS w umowie o dzieło a umowie zlecenie
• Ile wynosi wynagrodzenie za pracę, minimalna stawka godzinowa w umowie zlecenie i umowie o dzieło?
• Na jak długo można zawierać umowę o dzieło i umowę zlecenie?
• Jaka jest odpowiedzialność wykonawcy/zleceniobiorcy w przypadku umów cywilnoprawnych?

Oskładkowanie umów zlecenie – co dalej?

Od 1 stycznia 2025 roku umowy zlecenie miały zostać oskładkowane. Działanie to wiązało się realizacją jednego z kamieni milowych (A71G), które wpisane są do Krajowego Planu Odbudowy. Realizacja tego punktu miała zapewnić ograniczenie segmentacji rynku pracy, a także zwiększyć ochronę socjalną osób świadczących pracę na podstawie umowy zlecenie. 

Wiemy już jednak, że przepisy dotyczące oskładkowania umów cywilnoprawnych nie wejdą w życie od 1 stycznia 2025 roku. Swoim wystąpieniem, na początku listopada w Sejmie, potwierdziła to Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk. Ministra podkreśliła, że tak duże zmiany nie powinny być przygotowywane na dwa miesiące przed ich wdrożeniem. 

Przepisom dotyczącym oskładkowania umów zlecenie sprzeciwia się część organizacji, która zrzesza pracodawców. Jednym z głosów przeciwnych wprowadzeniu nowelizacji przepisów jest Agnieszka Majewska, która jest Rzecznikiem Małych i Średnich Przedsiębiorców. Biuro Rzecznika wydało jasny komunikat, w którym uzasadnia, że oskładkowanie umów cywilnoprawnych nie jest konieczne z gospodarczego punktu widzenia. 

Początkowo spekulowano, że zmiany te wejdą w życie na początku 2026 roku. Rząd potwierdził natomiast, że kamień milowy, który dotyczył pełnego oskładkowania umów cywilnoprawnych nie będzie realizowany, a w najbliższym czasie Polski Rząd będzie prowadził trudne negocjacje z Komisją Europejską. Maciej Berek, Minister w Kancelarii Premiera i szef Stałego Komitetu Rady Ministrów potwierdził, że decyzja o nierealizacji kamienia milowego już zapadła. Minister podkreślił również, że wprowadzenie planowanego wcześniej rozwiązania, obciążyłoby pracodawców i wykonawców kwotą około 5-7 mld złotych. 

Na razie nie wiadomo jeszcze, czy Polska nie poniesie konsekwencji finansowych za brak realizacji zadania KPO na lata 2023-2024.

Kiedy umowa zlecenie a umowa o dzieło?

Umowa zlecenie to dokument, który zobowiązuje zleceniobiorcę do wykonania określonej w umowie czynności dla zleceniodawcy. Należy tutaj doprecyzować, że zleceniodawca to osoba lub podmiot zlecający wykonanie określonych czynności. Zleceniobiorcą zaś jest podmiot, który zobowiązuje się wykonać ustalone czynności.

Kiedy warto zawrzeć umowę zlecenie?

Umowa zlecenie zawierana jest, kiedy zleceniobiorca zobowiązuje się wykonać na rzecz zleceniodawcy określone, powtarzające się czynności, są to m.in. sprzątanie, opieka nad dzieckiem, tłumaczenie tekstów, wykonywanie prac montażowych, zbiór owoców. 

Należy jednak zauważyć, że zleceniobiorca zobowiązany jest do należytego i starannego wykonania swoich obowiązków oraz dołożenia należytej staranności w wykonywaniu określonych czynności. Co ważne, zleceniobiorca nie ponosi jednak odpowiedzialności za ostateczny efekt. Umowa zlecenie zawarta może zostać na czas określony, jak i czas nieokreślony. 

Należy również pamiętać, że w przypadku umowy zlecenie obowiązuje minimalna stawka godzinowa. W 2024 roku od 1 stycznia do końca czerwca wynosiła ona 27,70 zł brutto, zaś od 1 lipca wynosi ona 28,10 zł brutto. Wynagrodzenie za umowę zlecenie może zostać ustalone również w stałej kwocie, która zależna jest od ilości wykonanych czynności.

Umowa zlecenie - najważniejsze różnice

Na podstawie umowy zlecenie nie jest możliwe:

• szczegółowa organizacja pracy przez zleceniodawcę – zwłaszcza liczby godzin i miejsca wykonywania obowiązków,
• wykonywanie zadań według bieżących poleceń i wskazówek,
• duże podporządkowanie zleceniobiorcy.

Należy również zaznaczyć, że umowy zlecenie podlegają obowiązkowemu oskładkowaniu. Oznacza to, że z umowy zlecenie odprowadzane są składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenia zdrowotne.

Umowa o dzieło i umowa zlecenie - różnice

Umowa o dzieło, inaczej zwana umowa rezultatu, zawierana jest między przyjmującym zlecenie a zlecającym dzieło. Doprecyzować należy, że zamawiający to osoba lub podmiot, która zleca wykonanie dzieła, zaś przyjmujący zlecenie to osoba lub podmiot zobowiązujący się do przygotowania dzieła za określone wynagrodzenie. 

Charakterystyczne dla umowy o dzieło jest to, że prowadzi ona do konkretnego rezultatu. Określony w umowie o dzieło efekt może dotyczyć zarówno rzeczy materialnej, jak i niematerialnej. Umowa o dzieło dotyczyć może np. stworzenia mebli, postawienia strony internetowej, wykonania projektu domu czy ułożenia kostki.

Kiedy lepiej wybrać umowę o dzieło zamiast umowy zlecenie?

Należy tutaj podkreślić, że w umowie o dzieło rezultat musi być z góry określony i nie stanowić wykonywania powtarzalnych czynności. Przyjmujący zlecenie najczęściej zobowiązuje się do wykonania czegoś nowego np. uszycia sukni ślubnej lub zmiany istniejącej już rzeczy np. zmiana tapicerki na fotelu. 

Warto również zauważyć, że umowy o dzieło najczęściej przyjmują jednorazowy charakter. W umowie określa się stałą kwotę wynagrodzenia lub jego części w zależności od wykonanych rezultatów. Należy podkreślić, że w przypadku umowy o dzieło, zamawiający ma prawo do złożenia reklamacji w przypadku wykrycia wad. Prawo do reklamacji upoważnia do żądania naprawienia szkody przez osobę przyjmującą zlecenie. 

Umowa o dzieło a umowa zlecenie - krótkie podsumowanie

Podsumowując, umowa zlecenie i umowa o dzieło to rodzaj umowy cywilnoprawnej, pomiędzy którymi występują znaczne różnice. W przypadku umowy o dzieło wynikiem pracy wykonawcy jest określony rezultat. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, na podstawie umowy o dzieło zamawiać można np. namalowanie obrazu lub napisanie tekstu piosenki. Umowa zlecenie zobowiązuje zleceniobiorcę do wykonania określonej czynności, która jest powtarzalna. Osoba zatrudniona na podstawie umowy zlecenie może np. składać pudełka lub wykonywać czynności porządkowe.

Chcesz dowiedzieć się więcej o umowach cywilnoprawnych?

Kliknij grafikę poniżej i poznaj program szkolenia: Umowy cywilnoprawne w 2025 roku

Czym różni się zlecenie i umowy o dzieło?

Choć wydawać by się mogło, że umowa zlecenia i umowa o dzieło są dość podobne, to jednak występują między nimi zasadnicze różnice.

Składki ZUS w umowie o dzieło a umowie zlecenie

Zawierając umowę zlecenie, należy pamiętać, że składki ZUS są obowiązkowe. Oznacza to, że od każdej umowy zlecenie należy odprowadzać składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne. Warto tutaj zaznaczyć, że składki na ubezpieczenia społeczne mogą być dobrowolne, jeżeli zleceniobiorca posiada inny tytuł do ubezpieczeń. Ubezpieczenie chorobowe w przypadku umowy zlecenie jest dobrowolne. Należy pamiętać, że składka na ubezpieczenie zdrowotne jest obligatoryjna. Jedynym wyjątkiem jest sytuacja, kiedy zleceniobiorcą jest osoba ucząca się do 26. roku życia. Jeżeli miesięczny przychód zleceniobiorcy przekroczy wysokość wynagrodzenia minimalnego w danym roku to kolejna umowa zlecenie, podlega jedynie obowiązkowej składce zdrowotnej.

ZUS - ważne dla pracodawcy!

Jednak, w przypadku umowy o dzieło, wykonawca dzieła nie ma prawa do ubezpieczeń emerytalnych, chorobowych, rentowych, wypadkowych i zdrowotnych. Z tego tytułu też nie opłaca się składek na ubezpieczenia ZUS. Należy jednak pamiętać, że w przypadku umowy o dzieło konieczne jest zgłoszenie faktu o zawarciu umowy do ZUS, wykorzystując formularz RUD. Pracodawca zobligowany jest, aby dokonać tego w terminie 7 dni od momentu podpisania umowy.

Ile wynosi wynagrodzenie za pracę, minimalna stawka godzinowa w umowie zlecenie i umowie o dzieło?

W 2024 roku minimalna stawka godzinowa wynosi odpowiednio:

• 27,70 brutto od 1 stycznia do 30 czerwca 2024 roku,
• 28,10 zł brutto od 1 lipca do 31 grudnia 2024 roku.

Minimalna stawka godzinowa obowiązuje jedynie w przypadku umowy zlecenie. Jest to kwota, która przysługuje osobie wykonującej zlecenie za każdą godzinę, w której zleceniobiorca świadczy usługi lub wykonywał zlecenie. Należy podkreślić, że w przypadku umowy o dzieło nie obowiązuje minimalna stawka godzinowa. 

Aby omawiana stawka była przestrzegana, niezbędne jest prawidłowe ewidencjonowanie czasu pracy zleceniobiorców, które pozwoli na wyliczenie ostatecznej kwoty wynagrodzenia. Wynagrodzenie zleceniobiorcy, którego obowiązuje minimalna stawka godzinowa, stanowi iloczyn liczby przepracowanych godzin i stawki godzinowej.

Na jak długo można zawierać umowę o dzieło i umowę zlecenie?

Należy zauważyć, że umowę zlecenie zawrzeć można na czas określony i czas nieokreślony. Jednak w przypadku umowy o dzieło czas trwania umowy reguluje termin oddania dzieła. 

Oznacza to, że umowę o dzieło zawiera się na okres niezbędny do wykonania określonego dzieła np. tworzenia stołu.

Zarówno w przypadku umowy zlecenie, jak i umowy o dzieło warunki powinny być szczegółowo opisane, tak aby nie budziły żadnych wątpliwości i nieporozumień. Należy również pamiętać, że praca na umowie zlecenie nie może nosić znamion umowy o pracę. 

Jaka jest odpowiedzialność wykonawcy/zleceniobiorcy w przypadku umów cywilnoprawnych?

Kolejną różnicą, która definiuje charakter umowy zlecenie i umowy o dzieło jest ponoszenie odpowiedzialności za wykonanie pracy. Należy podkreślić, że umowa o dzieło nakłada na osobę wykonującą dzieło odpowiedzialność za rezultat wykonanej pracy. Osoba zlecająca wykonanie dzieła ma prawo do złożenia reklamacji, gdy dzieło nie jest wykonane zgodnie z ustaleniami. 

W przypadku umowy zlecenie, zleceniobiorca zobowiązuje się do należytego wykonania określonych w umowie czynności, w wyniku czego nie ponosi odpowiedzialności za ostateczny efekt wykonanej pracy. 

Co wybrać? Umowa zlecenie, czy umowa o dzieło? – Oto jest pytanie i podsumowanie

Umowa zlecenie najczęściej nawiązywana jest wtedy, gdy zleceniobiorca ma świadczyć określone usługi przez dłuższy czas. Umowa ta zawierana jest m.in. w przypadkach długotrwałych czynności takich jak:

• sprzątanie,
• regularne pisanie artykułów,
• opieka nad dzieckiem,
• obsługa klienta,
• prace ogrodowe,
• zbieranie owoców.

Umowa o dzieło nawiązywana jest w momencie, gdy powierzona wykonawcy czynność ma jednorazowy charakter, której wykonanie zakończy określony rezultat. Umowa ta zawierana jest m.in. do:

• jednorazowego stworzenia projektu graficznego,
• postawienia strony internetowej,
• namalowanie obrazu,
• stworzenie logo,
• obicie fotela nową tapicerką,
• wykonanie szafy.

Wybór odpowiedniej formy umowy zależy od danej sytuacji, a także ustaleń każdej ze stron.

Chcesz dowiedzieć się więcej o umowach cywilnoprawnych?

Kliknij grafikę poniżej i poznaj program szkolenia: Umowy cywilnoprawne w 2025 roku

Adriana Głuchowska

Trener

Ekspert z wieloletnim doświadczeniem, współpracujący z najlepszymi ośrodkami szkoleniowymi w Polsce. Niezależny konsultant z dziedziny finansów publicznych oraz prawa pracy. Od lat zajmuje się opracowywaniem i wdrażaniem procedur w instytucjach sektora finansów publicznych w tym Polityk Bezpieczeństwa Informacji dla sektora publicznego. Jako głos doradczy i ekspert na co dzień rozwiązuje nietypowe problemy z praktyki Przedsiębiorstw i Urzędów. Od 1998 roku przeszkoliła ponad kilkanaście tysięcy osób, przeprowadzając setki szkoleń.

Dowiedz się więcej