Zwolnienia grupowe - szczegółowe informacje

Każda firma w całej swojej działalności przeżywa wzloty i upadki i musi zmierzyć się z trudnymi sytuacjami. W dzisiejszym artykule skupimy się na sytuacjach, które wymuszają na pracodawcach dokonywanie zwolnień grupowych oraz w których sytuacjach nie można zwolnić pracownika.

Spis treści:

• Czym jest zwolnienie grupowe?
• Obowiązki pracodawcy wynikające ze zwolnień grupowych
• Czy podczas zwolnień grupowych pracodawca może zwolnić dowolnego pracownika?
• Na jakiej podstawie pracodawca kategoryzuje pracowników podczas zwolnień grupowych?
• Komu podczas grupowych zwolnień przysługuje odprawa?
• Zwolnienie grupowe a ciąża
• Zwolnienie grupowe a zwolnienie lekarskie

Czym jest zwolnienie grupowe?

Aby szczegółowo zapoznać się z tematem zwolnień grupowych, musimy dowiedzieć się czym są i jaka jest ich podstawa prawna. W przypadku dokonywania zwolnień grupowych zastosowanie mają przepisy ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. z 2018 r. poz. 1969 z późn. zm.). Zwolnienia grupowe są szczególnym trybem rozwiązywania umowy o pracę, z przyczyn leżących po stronie pracodawcy. Mamy do czynienia ze zwolnieniami grupowymi, jeśli łącznie są spełnione następujące warunki:

• Firma zatrudnia co najmniej 20 pracowników;
• Przyczyny zwolnień leżą po stronie zakładu pracy (np. likwidacja zakładu pracy, bankructwo firmy), a nie po stronie pracowników;
• W okresie nieprzekraczającym 30 dni zwalnianych jest co najmniej:

• 10 pracowników, gdy firma zatrudnia mniej niż 100 pracowników;
• 10% pracowników, gdy firma zatrudnia co najmniej 100, ale mniej niż 300 pracowników;
• 30 pracowników, gdy twoja firma zatrudnia co najmniej 300 lub więcej pracowników);

Obowiązki pracodawcy wynikające ze zwolnień grupowych

Zwolnienia grupowe to skomplikowany proces, który wymaga od pracodawcy:

• Zawiadomienia związków zawodowych lub – w razie, gdy ich nie ma – przedstawicieli pracowników między innymi o przyczynach zwolnień i proponowanym sposobie ich przeprowadzenia,
• Zawiadomienia powiatowego urzędu pracy o przyczynach zwolnień grupowych,
• Przeprowadzenia z zakładowymi organizacjami związkowymi (lub przedstawicielami pracowników) konsultacji zamiaru zwolnień grupowych i procedury ich wdrożenia w firmie,
• Zawarcia ze związkami zawodowymi porozumienia lub – w razie braku konsensusu co do jego treści bądź braku związków zawodowych – ustalenia przez pracodawcę w regulaminie zasad postępowania wobec pracowników, których obejmą zwolnienia grupowe,
• Zawiadomienia powiatowego urzędu pracy o porozumieniu lub regulaminie określającym sposób przeprowadzania zwolnień grupowych,
• Wręczania oświadczeń o rozwiązaniu umów o pracę i wypłaty odpraw pieniężnych.

Czy podczas zwolnień grupowych pracodawca może zwolnić dowolnego pracownika?

Pracodawca, który dokonuje zwolnień grupowych musi pamiętać o wyjątkach jakimi są osoby objęte ochroną przed utratą pracy. Pojawia się jednak pytanie – kogo pracodawca nie ma prawa zwolnić? Zgodnie z art. 39. Kodeksu Pracy, pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. Komu jeszcze pracodawca nie może wypowiedzieć lub rozwiązać stosunku pracy? Pracownikowi:

• Będącemu członkiem rady pracowniczej przedsiębiorstwa państwowego;
• Będącemu członkiem zarządu zakładowej organizacji związkowej;
• Będącemu członkiem zakładowej organizacji związkowej, upoważnionemu do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy;
• Będącemu członkiem specjalnego zespołu negocjacyjnego lub europejskiej rady zakładowej;
• Będącemu członkiem specjalnego zespołu negocjacyjnego, organu przedstawicielskiego lub przedstawicielem pracowników w spółce europejskiej;
• Będącemu członkiem specjalnego zespołu negocjacyjnego, organu przedstawicielskiego lub przedstawicielem pracowników w spółdzielni europejskiej;
• Będącemu członkiem specjalnego zespołu negocjacyjnego, zespołu przedstawicielskiego albo przedstawicielem pracowników w radzie nadzorczej spółki powstałej w wyniku połączenia transgranicznego spółek;
• Będącemu społecznym inspektorem pracy;
• powołanemu do odbycia czynnej służby wojskowej, służby zastępczej, zasadniczej służby wojskowej albo przeszkolenia wojskowego
• Będącemu członkiem rady pracowników lub przedstawicielem pracowników uprawnionym do uzyskiwania od pracodawcy informacji i prowadzenia z nim konsultacji;

Uwaga! Pamiętajmy, że powyższy obowiązek stosowania wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy i płacy nie dotyczy pracowników przebywających na urlopach. Co do zasady nie można z takimi osobami rozwiązać stosunku pracy, jednak nie dotyczy to zwolnień grupowych. Innymi słowy, pracownik przebywający na urlopie wypoczynkowym również może być zwolniony w ramach zwolnień grupowych.

Na jakiej podstawie pracodawca kategoryzuje pracowników podczas zwolnień grupowych?

Podczas zwolnień grupowych, gdzie zostaje zwolniona cała kadra pracownicza nie mają zastosowania żadne widełki, które mogłyby wskazywać większe lub mniejsze predyspozycje do zwolnienia. Inaczej będzie w przypadku pojawienia się konieczności zwolnienia tylko części kadry pracowniczej – tutaj pracodawca musi wybrać kto zostanie zmuszony do odejścia z pracy. Tak naprawdę żadne przepisy nie określają w jaki sposób ma to nastąpić. W praktyce czynnikami decydującymi w tej kwestii są:

• Rodzaj kwalifikacji pracownika;
• Wykształcenie pracownika;
• Staż pracy zatrudnionego;
• Dotychczasowy przebieg pracy zatrudnionego;
• Zdobyte kwalifikacje pracownika;

Komu podczas grupowych zwolnień przysługuje odprawa?

Zgodnie z ustawą, pracownikowi zwalnianemu w ramach grupowego zwolnienia, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości:

1. Jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata;
2. Dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat;
3. Trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat;

Uwaga! Przy tym należy pamiętać, że wysokość odprawy pieniężnej nie może przekraczać kwoty 15-krotnego minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu rozwiązania stosunku pracy.

Zwolnienie grupowe a ciąża

Podczas grupowych zwolnień pracodawca nie może rozwiązać umowy z kobietą będącą w ciąży a z osobą w trakcie urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego czy też ojcowskiego, można jedynie wypowiedzieć dotychczasowe warunki pracy i płacy.

Zwolnienie grupowe a zwolnienie lekarskie

Zgodnie z ustawą, pracodawca może rozwiązać stosunek pracy z pracownikiem przebywającym na zwolnieniu lekarskim w ramach zwolnień grupowych, tylko wtedy gdy upłynie okres uprawniający pracodawcę do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Mamy nadzieję, że materiał rozwiał Wasze wszelkie wątpliwości co do zwolnień grupowych. Jeżeli jednak majcie jakiekolwiek pytania, zapraszamy do kontaktu z nami oraz naszymi trenerami.

Kalina Kaczmarek

Trener

Ekspert prawa pracy z 20 letnim doświadczeniem; prowadzi działalność konsultingowo - szkoleniową w zakresie "twardego HR". W latach 2001-2018 była pracownikiem Państwowej Inspekcji Pracy - Okręgowego Inspektoratu Pracy w Gdańsku, na stanowiskach inspektora pracy a następnie starszego inspektora pracy. Doświadczony trener współpracujący z firmami szkoleniowymi, specjalizuje się w problematyce prawnej ochronie pracy, doradca i stały współpracownik wielu przedsiębiorstw i instytucji.

Dowiedz się więcej