Badania lekarskie

Zgodnie z art. 229 § 4 KP żaden pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika, który nie posiada aktualnego orzeczenia lekarskiego. Lekarz musi wystawić zaświadczenie o braku przeciwskazań do pracy na określonym stanowisku pracy. Dlatego każdy pracownik ubiegający się o pracę jest zobowiązany do wykonania badań lekarskich, które stwierdzają brak przeciwskazań do podjęcia wyznaczonej pracy.

Spis treści:

• Jakim badaniom należy poddać pracownika?
• Kto podlega badaniom lekarskim?
• Czy każdy lekarz może wykonać takie badania?
• Z kim pracodawca może zawrzeć umowę odnośnie przeprowadzania badań lekarskich?
• O czym pracodawca musi poinformować jednostkę medycyny pracy, z którą zawarł umowę?
• Kto ponosi koszty badań?
• Czy pracodawca jest zobowiązany do wykonywania innych badań lekarskich?

Jakim badaniom należy poddać pracownika?

1. Badania wstępne – przeprowadzane w momencie przyjęcia pracownika do pracy. Wstępnym badaniom lekarskim podlegają również pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy i inni pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe;
2. Badania okresowe – wykonywane w trakcie zatrudnienia, w terminach wyznaczonych przez lekarza;
3. Badania kontrolne – podlega im każdy pracownik po chorobie trwającej dłużej niż 30 dni (bez znaczenia jest przyczyna niezdolności do pracy);

Badania okresowe oraz badania kontrolne powinny być przeprowadzone w godzinach pracy.

Kto podlega badaniom lekarskim?

Badaniom lekarskim podlegają wszyscy pracownicy niezależnie od zajmowanego stanowiska. Pracodawca jest zobowiązany do przeprowadzania regularnych badań każdego pracownika. Wyjątkiem są osoby, które:

1. Przyjmowane są ponownie do pracy u tego samego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy z tym pracodawcą;
2. Przyjmowane są do pracy u innego pracodawcy na dane stanowisko w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy, jeżeli posiadają aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie i pracodawca ten stwierdzi, że warunki te odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku pracy, z wyłączeniem osób przyjmowanych do wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych;

Każdy pracodawca, który zatrudnia pracowników w warunkach narażenia na działanie substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających, jest obowiązany zapewnić tym osobom okresowe badania lekarskie, także:

1. Po zaprzestaniu pracy w kontakcie z tymi substancjami;
2. po rozwiązaniu stosunku pracy, jeżeli zainteresowana osoba zgłosi wniosek o objęcie tymi badaniami;

Czy każdy lekarz może wykonać takie badania?

Badania profilaktyczne mogą przeprowadzać wyłącznie lekarze posiadający specjalizację w dziedzinie: medycyny pracy, medycyny przemysłowej, medycyny morskiej i tropikalnej, medycyny kolejowej lub higieny pracy. Osobami, które mogą wykonywać zadania służby medycyny pracy są: lekarze, pielęgniarki, psycholodzy i inne osoby o kwalifikacjach zawodowych niezbędnych do wykonywania wielodyscyplinarnych zadań tej służby.

Z kim pracodawca może zawrzeć mowę odnośnie przeprowadzania badań lekarskich?

Pracodawca jako podmiot zobowiązany do zapewnienia badań profilaktycznych ma obowiązek zawrzeć z podstawową jednostką służby medycyny pracy umowę, w formie pisemnej, na podstawie której będą wykonywane pracownikom badania profilaktyczne (wstępne, okresowe i kontrolne) oraz inne świadczenia zdrowotne z zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej. Pracodawca ma wolną rękę co do wyboru placówki, która będzie sprawowała opiekę zdrowotną nad pracującymi. Pracodawca dokonuje wyboru takiej palcówki w porozumieniu ze współpracownikami. Ma on również możliwość zawarcia umów z kilkoma jednostkami.

O czym pracodawca musi poinformować jednostkę medycyny pracy, z którą zawarł umowę?

Poprzez zawarcie umowy pracodawca zobowiązany jest do:

1. Przekazywania jednostce informacji o występowaniu czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych wraz z aktualnymi wynikami badań i pomiarów tych czynników;
2. Zapewnienia udziału jednostki w komisji bezpieczeństwa i higieny pracy, działającej na terenie zakładu pracy;
3. Zapewnienia jednostce możliwości przeglądu stanowisk pracy, w celu dokonania oceny warunków pracy;
4. Udostępniania jednostce dokumentacji wyników kontroli warunków pracy, w części odnoszącej się do ochrony zdrowia;

Kto ponosi koszty badań?

Wszystkie koszty związane z badaniami profilaktycznymi ponosi w całości pracodawca. Jakie koszty może ponieść pracodawca?

1. Koszty przeprowadzenia badań profilaktycznych;
2. Wynagrodzenie za czas niewykonywania pracy przez pracownika, w związku z badaniami profilaktycznymi (okresowe i kontrolne badania lekarskie wykonuje się w miarę możliwości w godzinach pracy);
3. Koszty badań profilaktycznych poszerzonych decyzją lekarza;
4. Koszty ponownego badania, na skutek odwołania pracownika lub pracodawcy od treści orzeczenia lekarskiego;
5. Koszty badań lekarskich okresowych osób, z którymi rozwiązano stosunek pracy, jeżeli zainteresowana osoba zgłosi wniosek o objęcie jej takimi badaniami w związku z zatrudnianiem jej przez pracodawcę w warunkach narażenia na działanie substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających
6. Zwrot kosztów przejazdu pracownika w związku z przeprowadzanymi badaniami profilaktycznymi, według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych.

Czy pracodawca jest zobowiązany do wykonywania innych badań lekarskich?

Tak, pracodawca jest zobowiązany do wykonywania również badań, które wynikają z profilaktycznej opieki zdrowotnej:

1. Wykonywanie badań lekarskich poza terminami naznaczonych badań okresowych i orzekanie o możliwości wykonywania dotychczasowej pracy w przypadkach;
2. Wykonanie badań u pracowników zatrudnionych na stanowiskach o podobnych zagrożeniach przy pracach w warunkach występowania przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia.;
3. Wykonanie badań celowanych lub testów ekspozycyjnych u pracowników zatrudnionych w podobnym zagrożeniu w razie wystąpienia w zakładzie przypadku choroby zawodowej;

Daniel Pałyga

Trener

Były Inspektor Pracy w Okręgowym Inspektoracie Pracy w Opolu. Wieloletni trener, wykładowca na uczelni wyższej, który przeprowadził ponad 2000 godzin szkoleń. Specjalista z zakresu prawa pracy, legalności zatrudnienia oraz bezpieczeństwa i higieny pracy. Od 1997 związany z szeroko pojętym zarządzaniem ludźmi. Posiada doświadczenie z zakresu stosowania i interpretacji dokonywanych przez organy państwowe oraz najlepszych praktyk stosowanych przez podmioty prywatne.

Dowiedz się więcej