Czym jest i na czym polega zadaniowy czas pracy?

Zadaniowy system czasu pracy jest jednym z bardziej elastycznych systemów czasu pracy. Może być stosowany, jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy, jej organizacją lub miejscem wykonywania. Do wprowadzenia tego systemu konieczne jest m.in. porozumienie pracodawcy i pracownika co do czasu niezbędnego do wykonania ustalonych zadań.

Wprowadzenie zadaniowego systemu czasu pracy stanowi korzystne rozwiązanie zarówno dla pracodawcy, jak i dla pracownika. Pracodawcy zwolnieni są wówczas z obowiązku sprawowania bezpośredniej kontroli nad właściwym wykorzystaniem przez pracownika czasu pracy, nie muszą prowadzić ewidencji czasu pracy, a przy prawidłowym ustaleniu zadań - nie wypłacają wynagrodzenia za godziny nadliczbowe. Pracownik, mając większą swobodę w realizacji powierzonych mu zadań, sam ustala swój rozkład czasu pracy.

Czym jest zadaniowy czas pracy? Kto może pracować w zadaniowym systemie czasu pracy? Czy pracownik musi wyrazić zgodę na wprowadzenie zadaniowego systemu czasu pracy? Po wyjaśnienia zapraszamy do wpisu.

1. Co to jest zadaniowy czas pracy?
2. Kto może pracować w zadaniowym systemie czasu pracy?
3. Na czym polega zadaniowy system czasu pracy?
4. Nadgodziny w zadaniowym systemie czasu pracy
5. Wprowadzenie zadaniowego systemu czasu pracy
6. Czy pracownik musi wyrazić zgodę na wprowadzenie zadaniowego systemu czasu pracy?
7. Ewidencja czasu pracy a zadaniowy system czasu pracy
8. Wady i zalety zadaniowego systemu czasu pracy

Co to jest zadaniowy czas pracy?

Zadaniowy system czasu pracy reguluje art. 140 Kodeksu Pracy wskazując, że „w przypadkach uzasadnionych rodzajem pracy lub jej organizacją albo miejscem wykonywania pracy może być stosowany system zadaniowego czasu pracy. Pracodawca, po porozumieniu z pracownikiem, ustala czas niezbędny do wykonania powierzonych zadań, uwzględniając wymiar czasu pracy wynikający z norm określonych w art. 129.”, czyli do 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy.

Zgodnie z zagadnieniami zawartymi w Kodeksie Pracy możemy wywnioskować, że zadaniowy czas pracy polega na tym, że pracodawca rozlicza pracownika z zadań, które wykonał, a nie z liczby godzin, którą poświęcił na ich wypełnianie. Jest to więc system nastawiony na efekty i ilość obowiązków zawodowych, a nie na sztywne ramy czasowe.

Mówiąc jeszcze prościej, zadaniowy tryb pracy polega na tym, że pracodawca zleca zadania do wykonania swojemu pracownikowi, a ten wypełnia je samodzielnie wyznaczając sobie czas potrzebny do ich realizacji. Pamiętajmy jednak, że pracodawca musi porozumieć się z pracownikiem w celu ustalenia ilości czasu, który będzie konieczny do wykonania powierzonych obowiązków.

Kto może pracować w zadaniowym systemie czasu pracy?

Jak już wspomnieliśmy, zadaniowy czas pracy może zostać wprowadzony w 3 przypadkach:

• gdy uzasadnia to rodzaj pracy;
• gdy jest to uzasadnione organizacją pracy;
• gdy jest to uzasadnione miejscem wykonywania pracy;

Aby zastosować zadaniowy czas pracy, nie muszą być spełnione łącznie wszystkie wymienione wyżej warunki. Wystarczy, że spełniony zostanie tylko jeden ze wskazanych przypadków.

Zadaniowy czas pracy można zastosować w następujących szczególnych przypadkach, kiedy:

• Rodzaj pracy powoduje, że może być ona wykonywana poza zwykłym rytmem pracy zakładu. Przykładowo może to być praca programisty komputerowego;
• Zapotrzebowanie na pracę jest nierytmiczne i zależy od zmiennych okoliczności i uwarunkowań, a pracownik może sam decydować o rozkładzie czasu, w którym będzie wykonywał swoje zadania. Przykładem takiej pracy jest praca listonosza czy dozorcy domu;
• Niemożliwa lub znacznie utrudniona jest kontrola i ewidencja czasu poświęconego wykonywaniu pracy ze względu na miejsce wykonywania pracy. Przykładem jest tu praca akwizytorów, doręczycieli oraz przedstawicieli handlowych, czyli różnego rodzaju prace w terenie;
• Wykonanie pracy zależy w głównej mierze od indywidualnego zaangażowania pracownika. Przykładem jest tu praca twórcza;

Na czym polega zadaniowy system czasu pracy?

Zadaniowy system czasu pracy polega na rozliczaniu pracownika z zadań, które ma do wykonania, a nie za czas jaki poświęca na pracę. Musimy pamiętać o tym, że zadania te muszą być możliwe do wykonania w określonym czasie pracy, który wynosi 8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo, przy zachowaniu przeciętnego 5-dniowego tygodnia pracy w okresie rozliczeniowym. W praktyce oznacza to, że jeżeli pracownik ma tydzień na wykonanie powierzonego zadania, to może on dowolnie zaplanować swój czas pracy i w jednym dniu pracować dłużej, w innym krócej lub wcale.

Czas pracy pracownika pracującego w zadaniowym systemie czasu pracy, nie jest dokumentowany w ewidencji czasu pracy, gdyż według Kodeksu Pracy w zadaniowym czasie pracy nie ma takiego obowiązku. Jeżeli zadania nie są możliwe do wykonania w ramach kodeksowego czasu pracy, pracownikowi należą się nadgodziny.

Nadgodziny w zadaniowym systemie czasu pracy

Jeśli zakres zadań w systemie zadaniowym jest ustalony prawidłowo, tj. mieści się w granicach wyżej wymienionych norm, przyjmuje się, że pracownik pracuje zgodnie z tymi normami, w związku z czym nie występują nadgodziny. Nie oznacza to jednak, że przy wykonywaniu obowiązków w tym trybie nie można liczyć na dodatek za nadgodziny. Dochodzi jednak do tego wyłącznie w określonych przypadkach. Przede wszystkim wtedy, gdy pracodawca zlecił podwładnym zadania, których obiektywnie nie można wykonać w ustalonych normach czasu pracy. Oprócz tego dodatek za nadgodziny może przysługiwać wtedy, jeśli przyczyną ich powstania było prowadzenie akcji ratowniczej przez pracownika w celu chronienia życia, zdrowia lub mienia albo pozbycia się awarii.

Wprowadzenie zadaniowego systemu czasu pracy

Zadaniowy czas pracy jest wprowadzany zwykle przy wykonywaniu pracy, w której nie jest konieczna stała obecność pracownika w zakładzie pracy i współdziałanie pracownika z pracodawcą oraz z innymi pracownikami. Wprowadzenie zadaniowego czasu pracy jest uzasadnione w takich przypadkach, w których nie można z góry określić czasu potrzebnego do wykonania zadań przez pracownika lub nie można precyzyjnie określić pory dnia, w której praca powinna być wykonana. Chodzi tu o takie stanowiska pracy, na których pracownicy wykonują pracę samodzielnie, bez konieczności konsultacji swojej pracy z innymi pracownikami. Samodzielność wykonywania pracy oznacza, że pracownik decyduje, kiedy w danej porze dnia oraz tygodnia wykona swoje zadania.

Czy pracownik musi wyrazić zgodę na wprowadzenie zadaniowego systemu czasu pracy?

Z Kodeksu Pracy nie wynika bezpośrednia konieczność ustanowienia zapisów o zadaniowym czasie pracy w umowie o pracę, ale ze względów praktycznych powinny się tam znaleźć. Szczególnie ma to odniesienie do opisania zadań, których wykonania pracodawca ma prawo wymagać od pracownika w określonym czasie i wykonania których pracownik podejmuje się podpisując umowę. Najlepszym rozwiązaniem będzie wprowadzenie zadaniowego systemu czasu pracy w drodze porozumienia zmieniającego warunku umowy o pracę.

Uwaga! Zgodnie z art. 150 Kodeksu Pracy „Systemy i rozkłady czasu pracy oraz przyjęte okresy rozliczeniowe czasu pracy, ustala się w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu[...]”. W związku z powyższym w zakładach pracy, w których obowiązuje regulamin pracy, należy wprowadzić zmiany systemu czasu pracy.

Ewidencja czasu pracy a zadaniowy system czasu pracy

Decydując się na zadaniowy system czasu pracy pracodawca zwolniony jest z kontrolowania i ewidencjonowania czasu pracy. Powinien jednak prowadzić ewidencję urlopów, dni wolnych, itp. Prawidłowe przydzielenie pracy i zadań likwiduje także ryzyko i konieczność wypłaty dodatkowego wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych.

Mimo, że pracodawca nie wymaga od pracowników pracujących w zadaniowym systemie czasu pracy prowadzenia ewidencji czasu pracy</b, warto prowadzić taką ewidencję dla siebie. Będzie to dowód w razie jakichkolwiek zarzutów, że pracownik nie przepracował wymaganej normy na koniec okresu rozliczeniowego.

Wady i zalety zadaniowego systemu czasu pracy

W przypadku zatrudniającego podstawowymi korzyściami zadaniowego systemu czasu pracy są:

• uproszczona ewidencja czasu pracy;
• ograniczenie wypłaty dodatkowego wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych;
• zwiększenie wydajności pracy – pracownikowi zależy na szybkim wykonaniu powierzonych zadań;
• efektywniejsze wykorzystanie zasobów pracowniczych w firmie;
• podniesienie atrakcyjności miejsca pracy dla potencjalnych pracowników;

Pracownik także korzysta z możliwości zadaniowego systemu czasu pracy, ponieważ:

• ma bezpośredni wpływ na harmonogram swojej pracy – pracuje mniej, jeśli zajdzie taka potrzeba;
• nie musi być stale obecny w firmie;
• może rozpoczynać i kończyć pracę w dogodnej dla siebie porze;
• posiada dużą niezależność;
• łatwiej jest mu pogodzić obowiązki zawodowe z prywatnymi;

Zadaniowy czas pracy ma jednak kilka wad:

• pracodawca może sprawdzić efekty działań zatrudnionego dopiero po zakończeniu zadania – w przypadku błędnie wykonanego polecenia trzeba je będzie poprawić, co naraża firmę na dodatkowe koszty;
• pracownicy mogą nadużywać swojej pozycji, ponieważ nie są kontrolowani na bieżąco przez zatrudniającego;
• nie istnieje możliwość realizacji nadgodzin w przewidzianym czasie – trudno uzyskać prawo do wypracowanych nadgodzin;

Podsumowanie

Zadaniowy czas pracy jest jednym z systemów czasu pracy, który został uregulowany w Kodeksie Pracy. Polega on na tym, że pracownikowi powierza się realizację konkretnej liczby zadań bez wyznaczenia mu szczegółowych ram czasowych. Od zatrudnionego zależy, jak szybko wykona swoje obowiązki, przy czym może to robić bez nadzoru przełożonego i z dala od siedziby swojej firmy. Zadaniowy system czasu pracy może zostać wprowadzony do każdej umowy o pracę, wymaga jednak uzyskania zgody dwóch stron stosunku pracy – zatrudnionego oraz zatrudniającego.

Kalina Kaczmarek

Trener

Ekspert prawa pracy z 20 letnim doświadczeniem; prowadzi działalność konsultingowo - szkoleniową w zakresie "twardego HR". W latach 2001-2018 była pracownikiem Państwowej Inspekcji Pracy - Okręgowego Inspektoratu Pracy w Gdańsku, na stanowiskach inspektora pracy a następnie starszego inspektora pracy. Doświadczony trener współpracujący z firmami szkoleniowymi, specjalizuje się w problematyce prawnej ochronie pracy, doradca i stały współpracownik wielu przedsiębiorstw i instytucji.

Dowiedz się więcej