Czym jest i na czym polega zadaniowy czas pracy?

Zadaniowy system czasu pracy stanowi elastyczną alternatywę w ramach różnych systemów organizacji czasu pracy. Jego zastosowanie jest uzależnione od specyfiki wykonywanej pracy, jej struktury organizacyjnej lub miejsca realizacji. Wdrożenie tego systemu wymaga porozumienia między pracodawcą a pracownikiem w sprawie czasu potrzebnego do wykonania określonych zadań.

Zastosowanie zadaniowego systemu czasu pracy przynosi korzyści zarówno pracodawcy, jak i pracownikowi. Pracodawca zwolniony jest z konieczności bezpośredniej kontroli nad czasem pracy pracownika, nie musi  prowadzić ewidencji czasu pracy, a przy właściwym określeniu zadań, nie musi płacić za godziny nadliczbowe. Z drugiej strony pracownik, mając większą swobodę w realizacji powierzonych mu zadań, sam decyduje o harmonogramie pracy.

Czym jest zadaniowy czas pracy? Kto może pracować w ramach zadaniowego systemu czasu pracy? Czy konieczna jest zgoda pracownika na wprowadzenie tego systemu? Zapraszamy do dalszej lektury, gdzie przedstawimy bliższe wyjaśnienia.

1. Co to jest zadaniowy czas pracy?
2. Kto może pracować w zadaniowym systemie czasu pracy?
3. Na czym polega zadaniowy system czasu pracy?
4. Nadgodziny w zadaniowym systemie czasu pracy
5. Wprowadzenie zadaniowego systemu czasu pracy
6. Czy pracownik musi wyrazić zgodę na wprowadzenie zadaniowego systemu czasu pracy?
7. Ewidencja czasu pracy a zadaniowy system czasu pracy
8. Wady i zalety zadaniowego systemu czasu pracy

Co to jest zadaniowy czas pracy?

Regulacje dotyczące zadaniowego systemu czasu pracy znajdują się w artykule 140 Kodeksu Pracy. Zgodnie z nimi, "w przypadkach uzasadnionych rodzajem pracy lub jej organizacją albo miejscem wykonywania pracy może być stosowany system zadaniowego czasu pracy. Pracodawca, po porozumieniu z pracownikiem, ustala czas niezbędny do wykonania powierzonych zadań, uwzględniając wymiar czasu pracy wynikający z norm określonych w art. 129", czyli do 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy.

W kontekście Kodeksu Pracy zadaniowy czas pracy polega na rozliczaniu pracownika z wykonanych zadań, a nie z ilości przepracowanych godzin. Jest to system oparty na efektywności i ilości obowiązków, a nie na sztywnym ustalaniu ram czasowych.

Najprościej mówiąc, zadaniowy system pracy polega na tym, że pracodawca przydziela pracownikowi konkretne zadania do wykonania, a pracownik samodzielnie planuje czas potrzebny do ich realizacji. Jednakże, przed rozpoczęciem pracy, pracodawca i pracownik muszą osiągnąć porozumienie co do czasu potrzebnego do wykonania zadań.

Kto może pracować w zadaniowym systemie czasu pracy?

Jak już wspomniano, zadaniowy czas pracy może być zastosowany w trzech przypadkach:

• Gdy rodzaj pracy uzasadnia takie podejście.
• Gdy jest to związane z organizacją pracy.
• Gdy wynika to z miejsca wykonywania pracy.

Nie jest konieczne, aby spełnione były wszystkie te warunki jednocześnie. Wystarczy, że jedno z nich jest spełnione, aby stosować zadaniowy czas pracy.

System ten może być stosowany w różnych sytuacjach, takich jak:

• Praca, którą można wykonywać poza standardowymi godzinami pracy zakładu, na przykład praca programisty komputerowego.
• Praca, której zapotrzebowanie jest nierytmiczne, zależne od zmiennej sytuacji, gdzie pracownik może samodzielnie decydować o czasie wykonywania zadań, jak w przypadku listonosza czy dozorcy domu.
• Praca, gdzie kontrola i ewidencja czasu pracy są utrudnione ze względu na specyfikę miejsca pracy, jak praca akwizytorów, doręczycieli czy przedstawicieli handlowych.

Na czym polega zadaniowy system czasu pracy?

Zadaniowy system czasu pracy polega na ocenie pracownika na podstawie wykonanych zadań, a nie liczby przepracowanych godzin. Zadania muszą być wykonalne w określonym czasie pracy, wynoszącym 8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo, przy przeciętnym pięciodniowym tygodniu pracy w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy. Pracownik ma elastyczność w planowaniu czasu pracy, co oznacza, że może pracować dłużej w jeden dzień, krócej w inny, lub wcale, o ile zadania są wykonane zgodnie z planem.

W zadaniowym systemie czasu pracy nie wymaga się prowadzenia ewidencji czasu pracy, jest to zgodne z Kodeksem Pracy. Jednak, jeśli zadania nie mieszczą się w ramach godzin pracy określonych w Kodeksie Pracy, pracownikowi przysługują nadgodziny.

Nadgodziny w zadaniowym systemie czasu pracy

Jeśli zakres zadań w systemie zadaniowym jest właściwie określony, przyjmuje się, że pracownik pracuje zgodnie z normami czasu pracy. W takim przypadku nie występują nadgodziny. Niemniej jednak, pracownik może być uprawniony do dodatkowego wynagrodzenia za nadgodziny w sytuacji, gdy realizacja zadań przekracza normy czasu pracy. Dodatkowe wynagrodzenie za nadgodziny może również przysługiwać w przypadku sytuacji awaryjnych, gdy pracownik musi interweniować w celu ochrony życia, zdrowia lub mienia.

Wprowadzenie zadaniowego systemu czasu pracy

Wprowadzenie zadaniowego systemu czasu pracy jest powszechne w przypadku stanowisk, gdzie nie jest wymagana stała obecność pracownika w miejscu pracy oraz współpraca z innymi pracownikami i pracodawcą. Taki model pracy jest uzasadniony w sytuacjach, gdy trudno jest z góry określić czas potrzebny do wykonania zadań przez pracownika lub dokładnie określić, w którym momencie dnia praca powinna być zrealizowana. Obejmuje to stanowiska, na których pracownicy samodzielnie wykonują zadania, nie wymagając przy tym stałej konsultacji z innymi współpracownikami. Istotą tego systemu jest autonomia pracownika, który sam decyduje, kiedy w ciągu dnia lub tygodnia podejmie się realizacji powierzonych mu zadań.

Czy pracownik musi wyrazić zgodę na wprowadzenie zadaniowego systemu czasu pracy?

Mimo że z Kodeksu Pracy nie wynika bezpośrednia konieczność zawarcia zapisów o zadaniowym czasie pracy w umowie o pracę, z praktycznego punktu widzenia zaleca się ich umieszczenie. Szczególnie istotne jest to w kontekście opisu zadań, których pracodawca może żądać od pracownika w określonym czasie, a na wykonanie których pracownik zobowiązuje się podpisując umowę. Optymalnym rozwiązaniem jest wprowadzenie zadaniowego systemu czasu pracy poprzez porozumienie zmieniające warunki umowy o pracę.

Warto zauważyć, że zgodnie z artykułem 150 Kodeksu Pracy "Systemy i rozkłady czasu pracy oraz przyjęte okresy rozliczeniowe czasu pracy ustala się w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu[...]". W związku z tym, w zakładach pracy, gdzie obowiązuje regulamin pracy, konieczne jest wprowadzenie zmian w systemie czasu pracy.

Ewidencja czasu pracy a zadaniowy system czasu pracy

Przy wyborze zadaniowego systemu czasu pracy, pracodawca jest zwolniony z konieczności ścisłej kontroli i ewidencji czasu pracy. Niemniej jednak, zaleca się prowadzenie ewidencji urlopów, dni wolnych itp. Odpowiednie przydzielanie obowiązków eliminuje ryzyko i potrzebę wypłaty dodatkowego wynagrodzenia za nadgodziny.

Chociaż pracodawca nie wymaga od pracowników pracujących w zadaniowym systemie czasu pracy prowadzenia oficjalnej ewidencji czasu pracy, zaleca się, aby pracodawca utrzymywał taką dokumentację dla własnych potrzeb. Będzie to stanowić dowód w przypadku ewentualnych zarzutów, że pracownik nie spełnił wymaganego standardu pracy na koniec okresu rozliczeniowego.

Wady i zalety zadaniowego systemu czasu pracy

Zalety i wady zadaniowego systemu czasu pracy można podsumować następująco:

Korzyści dla pracodawcy:

• - Uproszczona ewidencja czasu pracy: Zadaniowy system eliminuje konieczność precyzyjnego monitorowania godzin pracy, co ułatwia proces ewidencji czasu.
• - Ograniczenie wypłaty dodatkowego wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych: Dzięki elastyczności zadaniowego systemu, pracodawca unika konieczności płacenia pracownikom dodatkowych stawek za pracę w nadgodzinach.
• - Zwiększenie wydajności pracy: Pracownik, skoncentrowany na szybkim i efektywnym wykonaniu zadań, może przyczynić się do wzrostu ogólnej wydajności firmy.
• - Efektywniejsze wykorzystanie zasobów pracowniczych: Dzięki bardziej elastycznemu podejściu do czasu pracy, pracodawca może lepiej dostosować zasoby ludzkie do bieżących potrzeb i projektów.
• - Podniesienie atrakcyjności miejsca pracy: Zadaniowy system czasu pracy może być atrakcyjny dla potencjalnych pracowników, zwiększając atrakcyjność firmy na rynku pracy.

Korzyści dla pracownika:

• - Bezpośredni wpływ na harmonogram pracy: Pracownik ma kontrolę nad tym, kiedy wykonuje swoje zadania, co pozwala mu dostosować pracę do własnych preferencji.
• - Brak konieczności stałej obecności w firmie: Elastyczność zadaniowego systemu umożliwia pracownikowi pracę w miejscu, które mu odpowiada, bez konieczności ciągłego przebywania w biurze.
• - Swoboda rozpoczynania i kończenia pracy: Pracownik ma możliwość dostosowywania czasu pracy do własnych potrzeb, co może zwiększyć komfort pracy.
• - Duża niezależność: Dzięki zadaniowemu systemowi czasu pracy pracownik może działać niezależnie, podejmując decyzje dotyczące harmonogramu i sposobu wykonywania zadań.
• - Łatwiejsze pogodzenie życia zawodowego i prywatnego: Elastyczność czasu pracy ułatwia pracownikowi skuteczne pogodzenie obowiązków zawodowych z życiem osobistym.

Wady zadaniowego systemu czasu pracy:

• - Ocena efektów po zakończeniu zadania: Pracodawca może ocenić efekty pracy pracownika dopiero po zakończeniu zadania, co niesie ryzyko ewentualnych błędów, które wymagają korekty, generując dodatkowe koszty.
• - Ryzyko nadużywania pozycji przez pracowników: Brak bieżącej kontroli nad pracą pracowników może skłonić ich do nadużywania swojej pozycji i obniżania jakości wykonywanych zadań.
• - Brak możliwości realizacji nadgodzin w przewidzianym czasie: W zadaniowym systemie czasu pracy trudno uzyskać formalne uznanie i wynagrodzenie za nadgodziny, co może być problematyczne dla pracowników, którzy wykonują pracę ponad normy czasowe.

Podsumowując, zadaniowy system czasu pracy niesie ze sobą zarówno liczne korzyści, jak i pewne wyzwania zarówno dla pracodawcy, jak i pracownika. Ostateczny wybór tego systemu powinien być dokładnie przemyślany i dostosowany do konkretnych potrzeb i warunków firmy.

Podsumowanie

Zadaniowy czas pracy stanowi jeden z uregulowanych systemów czasu pracy, opisanych w Kodeksie Pracy. W tym modelu pracownik otrzymuje zadania do wykonania, ale nie są mu narzucane ściśle określone ramy czasowe. Odpowiedzialność za terminową realizację obowiązków spoczywa na pracowniku, który może wykonywać swoje zadania bez konieczności stałego nadzoru

Kalina Kaczmarek

Trener

Ekspert prawa pracy z 20 letnim doświadczeniem; prowadzi działalność konsultingowo - szkoleniową w zakresie "twardego HR". W latach 2001-2018 była pracownikiem Państwowej Inspekcji Pracy - Okręgowego Inspektoratu Pracy w Gdańsku, na stanowiskach inspektora pracy a następnie starszego inspektora pracy. Doświadczony trener współpracujący z firmami szkoleniowymi, specjalizuje się w problematyce prawnej ochronie pracy, doradca i stały współpracownik wielu przedsiębiorstw i instytucji.

Dowiedz się więcej