Roszczenia ze stosunku pracy – czym są, jak długo można ich dochodzić oraz kiedy ulegają przedawnieniu?

Jeżeli zastanawiałeś się kiedykolwiek jaka jest definicja roszczeń ze stosunku pracy i czego roszczenia mogą dotyczyć oraz jak długo można dochodzić roszczeń i kiedy ulegają przedawnieniu, to poniższy artykuł zapewni ci kompletną wiedzę w tym temacie.

1. Roszczenia ze stosunku pracy – definicja i aspekty
2. Przedawnienia roszczeń ze stosunku pracy – jak poprawnie liczyć okres przedawnienia roszczeń?
3. Kiedy zatem roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu?
4. Niewypłacalność pracodawcy a roszczenia pracownicze

Roszczenia ze stosunku pracy – definicja i aspekty, których dotyczą

Roszczenia ze stosunku pracy są niczym innym jak żądaniami związanymi z niewykonaniem lub błędnym wykonaniem obowiązków spoczywających na pracodawcy lub pracowniku, określonych przepisami Kodeksu Pracy i wynikających z zakresu zawartej umowy o pracę.

Roszczenia ze stosunku pracy mogą dotyczyć:

w przypadku pracowników:

• wypadków w trakcie pracy
• chorób zawodowych
• wynagrodzeń za wykonywaną pracę
• premii i odpraw pracowniczych
• wydawania sprostowań dotyczących błędnie wystawionych świadectw pracy
• przywrócenia do pracy w związku z rozwiązaniem umowy o pracę
• odszkodowań dotyczących błędnego rozwiązania stosunku pracy

w przypadku pracodawców:

• wyrządzenia szkody z powodu niewykonania lub błędnego wykonania powierzonych obowiązków, w tym szkód związanych z aspektami finansowymi pracodawcy
• naruszenia zakazu o konkurencji, który może być zawarty na czas wykonywania stosunku pracy ale także na określony czas po zakończeniu stosunku pracy

Przedawnienia roszczeń ze stosunku pracy – jak poprawnie liczyć okres przedawnienia roszczeń?

Roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu, a więc aby móc domagać się swoich praw, zarówno pracodawcy jak i pracownicy muszą przestrzegać pewnych narzuconych norm czasowych. Przedawnienia roszczeń ze stosunku pracy zostały uregulowane w art. od 291 do art. 295 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeksu Pracy.

Kiedy zatem roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu?

Roszczenia pracowników (majątkowe i te niemajątkowe) ulegają przedawnieniu po upływie trzech lat od momentu (dnia) wyrządzenia szkody przez pracodawcę.

W przypadku roszczeń, które dotyczą pracodawców (tj. roszczeń o naprawienie wyrządzonej szkody, czy błędnego wykonywania swoich obowiązków pracowniczych) ulegają przedawnieniu z upływem roku od dnia, w którym pracodawca dowiedział się o wyrządzone na jego rzecz szkodzie (Uwaga! Nie później niż 3 lata od jej wyrządzenia!).

Są jednak sytuacje, w których pracownicy umyślnie spowodowali szkodę na rzecz pracodawcy – wtedy przedawnienie roszczeń o rekompensatę na rzecz tej szkody określają przepisy Kodeksu Cywilnego (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740).

Art.  442¹ Kodeksu Cywilnego, stanowi że:

• 1. Roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się albo przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.

• 2. Jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku, roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat dwudziestu od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.

• 3. W razie wyrządzenia szkody na osobie, przedawnienie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.

• 4. Przedawnienie roszczeń osoby małoletniej o naprawienie szkody na osobie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat dwóch od uzyskania przez nią pełnoletności.

Niewypłacalność pracodawcy a roszczenia pracownicze

Niekiedy dochodzi do sytuacji, że pracodawca staje się niewypłacalny, tzn. nie dysponuje płynnymi środkami finansowymi potrzebnymi do spłaty bieżących zobowiązań.

Co wtedy dzieje się z roszczeniami pracowniczymi? W sytuacji niewypłacalności firmy, niezaspokojone roszczenia pracownicze podlegają zaspokojeniu z tzw. Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Które z nich zaspokaja FGŚP?

• wynagrodzenia za pracę
• wynagrodzenia za czas przestoju, który dokonał się bez winy pracownika
• wynagrodzenia za czas zwolnienia od pracy lub za czas nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy
• świadczenia wyrównawczego, które przysługuje na podstawie przepisów o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych
• zasiłki chorobowe finansowane ze środków na wynagrodzenia
• wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy
• odprawy pieniężne związane z rozwiązaniem stosunku pracy po stronie pracodawcy
• należne składki na ubezpieczenia społeczne

W przypadku odmowy wypłaty świadczeń z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, osoba której odmowa dotyczy, musi zostać poinformowana o odmowie na piśmie wraz z uzasadnieniem odmowy wypłaty świadczeń.

Daniel Pałyga

Trener

Były Inspektor Pracy w Okręgowym Inspektoracie Pracy w Opolu. Wieloletni trener, wykładowca na uczelni wyższej, który przeprowadził ponad 2000 godzin szkoleń. Specjalista z zakresu prawa pracy, legalności zatrudnienia oraz bezpieczeństwa i higieny pracy. Od 1997 związany z szeroko pojętym zarządzaniem ludźmi. Posiada doświadczenie z zakresu stosowania i interpretacji dokonywanych przez organy państwowe oraz najlepszych praktyk stosowanych przez podmioty prywatne.

Dowiedz się więcej