Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP)

Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP)

Zastanawiasz się czy przysługują Ci świadczenia z tytułu Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych? Prowadzisz firmę i chcesz wiedzieć, w jakich sytuacjach należy odprowadzać składki na fundusz? W tekście poniżej zebraliśmy najważniejsze informacje dotyczące Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, a także najczęściej zadawane w tym temacie pytania i odpowiedzi na nie. Zapraszamy do artykułu.

  1. Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP)
  2. Kto opłaca Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych?
  3. Za kogo należy opłacać składki na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
  4. Kiedy pracodawca jest zwolniony z opłacania składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych?
  5. Komu i jakie świadczenia należą się z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
  6. Kiedy można otrzymać pieniądze z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych?
  7. Jak otrzymać wypłatę z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych?

Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP)

Jest to państwowy fundusz celowy, który został utworzony w celu ochrony środków finansowych pracowników, w sytuacji niemożności wypłacenia należnych świadczeń przez pracodawcę. Regulowany na podstawie ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz. U. 2006 Nr 158 poz. 1121).

Kto opłaca Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych?

Zgodnie z zapisami zawartymi w ustawie (Art. 9) do opłacania składek na rzecz funduszu zobowiązani są właściciele firm, którzy są pracodawcami w rozumieniu ustawy, tzn.:

  • przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą wyłącznie na terenie Polski
  • przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą również na terytorium innych państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym oraz Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, w odniesieniu do działalności prowadzonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
  • oddziały banków zagranicznych,
  • oddziały instytucji kredytowych,
  • oddziały zagranicznych zakładów ubezpieczeń,
  • oddziały lub przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych, jeśli jednocześnie zatrudniają, zgodnie z przepisami polskiego prawa, co najmniej jedną osobę fizyczną w związku z prowadzoną na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalnością gospodarczą lub działalnością przedstawicielstwa.

Za kogo należy opłacać składki na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych?

Przywołana wcześniej ustawa jasno określa obowiązek odprowadzania środków finansowych przez płatnika składek, na rzecz funduszu dla pracowników, którzy są objęci obowiązkowo ubezpieczeniem emerytalnym oraz ubezpieczeniem rentowym.

Pracownikiem według rozporządzenia (Art.10) jest osoba fizyczna, która zgodnie z przepisami polskiego prawa pozostaje z pracodawcą w stosunku pracy lub jest zatrudniona na podstawie:

  • umowy o pracę,
  • umowy o pracę nakładczą,
  • umowy zlecenia lub równorzędnej,

A także, jeśli wykonuje pracę zarobkową na podstawie innej niż stosunek pracy, na rzecz pracodawcy będącego rolniczą spółdzielnią produkcyjną, spółdzielnią kółek rolniczych lub inną spółdzielnią zajmującą się produkcją rolną - jeżeli z tego tytułu podlega obowiązkowi ubezpieczeń emerytalnych i rentowych. Wyjątkiem są osoby zatrudnione w roli pomocy domowej.

fundusz gwarantowanych świadczeń pracowniczych

Kiedy pracodawca jest zwolniony z opłacania składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych?

Zwolnieni z należności opłacania składek na rzecz Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych są w rozumieniu ustawy (Art. 9a, 9b, ust. 1,2, 9c ) przedsiębiorcy, którzy zatrudniają pracowników, w poniżej wymienionych sytuacjach:

  • powracających z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu wychowawczego w okresie 36 miesięcy począwszy od pierwszego miesiąca po powrocie;
  • za osoby zatrudnione, które ukończyły 50. rok życia i w okresie 30 dni przed zatrudnieniem pozostawały w ewidencji bezrobotnych powiatowego urzędu pracy, przez okres 12 miesięcy, począwszy od pierwszego miesiąca po zawarciu umowy o pracę;
  • za pracowników, którzy osiągnęli wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn
  • za skierowanych zatrudnionych bezrobotnych, którzy nie ukończyli 30 roku życia, przez okres 12 miesięcy, począwszy od pierwszego miesiąca po zawarciu umowy o pracę

Komu i jakie świadczenia należą się z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych?

Przywołana wcześniej nota prawna (Art. 11)  gwarantuje wypłatę niezaspokojonych roszczeń pracowniczych, w razie niewypłacalności pracodawcy aktualnym pracownikom, ale także byłym pracownikom oraz uprawnionym do renty rodzinnej członkom rodziny zmarłego pracownika lub zmarłego byłego pracownika. W dalszej części rozporządzenia, czytamy jakie należności są zaspakajane ze środków FGŚP, w razie niewypłacalności pracodawcy (Art.12, ust. 1-6). Dotyczą one głównie wynagrodzenia za pracę oraz wypłat świadczeń przysługujących pracownikom na podstawie zapisów w Kodeksie Pracy (Dz.U. 1974 Nr 24 poz. 141). Można podzielić je na dwie grupy, ze względu na okres wystąpienia niewypłacalności przedsiębiorstwa:

  • Roszczenia podlegające zaspokojeniu za okres nie dłuższy niż 3 miesiące bezpośrednio poprzedzające datę wystąpienia niewypłacalności pracodawcy albo za okres nie dłuższy niż 3 miesiące bezpośrednio poprzedzające ustanie stosunku pracy, jeżeli ustanie stosunku pracy przypada w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy poprzedzających datę wystąpienia niewypłacalności pracodawcy. Wśród nich wyróżnia się:
  1. wynagrodzenia za czas niezawinionego przez pracownika przestoju, za czas niewykonywania pracy (zwolnienia od pracy) i za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
  2. wynagrodzenia za czas niezdolności pracownika do pracy wskutek choroby,
  3. wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego,
  4. dodatek wyrównawczy, w sytuacji obniżenia wynagrodzenia, ze względu na powstałe choroby zawodowe;

Łączna kwota świadczeń za okres jednego miesiąca nie może przekraczać przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obowiązującego na dzień złożenia zbiorczego wykazu lub wykazu uzupełniającego.

  • Roszczenia podlegają zaspokojeniu, jeżeli ustanie stosunku pracy nastąpiło w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy poprzedzających datę wystąpienia niewypłacalności pracodawcy lub w okresie nie dłuższym niż 4 miesiące następujące po tej dacie. Należą do nich:
  1. odprawy pieniężne przysługujące na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
  2. odszkodowanie, w razie nieuzasadnionego rozwiązania przez pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia Świadczenia nie mogą przekraczać kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia lub jego wielokrotności, w przypadku gdy roszczenie stanowi wielokrotność wynagrodzenia stanowiącego podstawę do jego ustalenia ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy, przysługujący za rok kalendarzowy, w którym ustał stosunek pracy, oraz za rok bezpośrednio go poprzedzający, Łączna kwota świadczenia nie może przekraczać kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

W przypadku ponownego zaistnienia niewypłacalności,  w odniesieniu do danego pracodawcy przepisy dotyczące zaspokajania roszczeń ze środków FGŚP nie mogą mieć powtórnie zastosowania do tych samych pracowników w zakresie takich samych roszczeń.

Kiedy można otrzymać pieniądze z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych?

Zgodnie z rolą w jakiej został powołany fundusz, pieniądze z FGŚP można otrzymać, w sytuacji kiedy pracodawca staje się niewypłacalny. Można mówić o takiej okoliczności, jeśli sąd wyda odpowiednie postanowienia, zgodnie z ustawą (Art. 3-8) w przypadku:

  • ogłoszenia upadłości pracodawcy
  • wszczęciu wobec niego wtórnego postępowania upadłościowego
  • otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego
  • oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości pracodawcy, jeżeli jego majątek nie wystarcza lub jedynie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania
  • oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości w przypadku stwierdzenia, że majątek dłużnika jest obciążony hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską w takim stopniu, że pozostały jego majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania

fundusz gwarantowanych świadczeń pracowniczych

Jak otrzymać wypłatę z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych?

Co do zasady o wypłatę świadczeń z FGŚP, można się starać na podstawie wniosku, który należy złożyć do odpowiedniego marszałka województwa, zgodnego z siedzibą firmy. W oparciu o zapisy zawarte w ustawie (Art. 16, ust. 1) wypłata świadczeń może nastąpić także na podstawie wniosku pracownika, byłego pracownika lub uprawnionych do renty rodzinnej członków rodziny zmarłego pracownika lub zmarłego byłego pracownika. Wniosek powinien zawierać:

  • szczegółowe dane:
  1. imię i nazwisko
  2. numer PESEL (jeśli nie nadano rodzaj, serię i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość, datę urodzenia)
  3. nazwisko rodowe, obywatelstwo i płeć
  4. adresy: zameldowania na pobyt stały, zamieszkania oraz korespondencyjny (jeśli są inne niż zameldowania)
  5. nazwę i kod oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia
  6. nazwę i adres właściwego urzędu skarbowego
  7. informację o posiadanym stopniu niepełnosprawności
  8. informację o posiadaniu ustalonego prawa do emerytury lub renty oraz informację o sposobie dokonania wypłaty świadczenia
  • oświadczenie o zatrudnieniu u pracodawcy oraz rodzaju i wysokości niezaspokojonych roszczeń
  • oświadczenie o osiągnięciu lub nieosiągnięciu kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe na dany rok kalendarzowy - ogłoszonej na podstawie (Dz. U. z 2019 r. poz. 300, z późn. zm.6), z uwzględnieniem wnioskowanej kwoty świadczenia
  • oświadczenie o ciążących na pracowniku potrąceniach z tytułu świadczeń alimentacyjnych

Do wniosku pracownik dołącza informacje lub dokumenty uprawdopodobniające fakt zaprzestania działalności przez pracodawcę. W okresie miesiąca od daty niewypłacalności pracodawcy, wniosek może także zostać złożony (na podstawie Art. 15, ust.1) przez pracodawcę, zarządcę, syndyka, likwidatora lub inną osobę sprawującą zarząd majątkiem pracodawcy. Sporządza ona i składa marszałkowi województwa zbiorczy wykaz niezaspokojonych roszczeń, określając osoby uprawnione oraz tytuły i wysokość roszczeń wnioskowanych do zaspokojenia ze środków Funduszu. Zbiorczy wykaz obejmuje roszczenia z okresów poprzedzających datę niewypłacalności pracodawcy.

Na tej podstawie, w odniesieniu do regulacji prawnych (Art. 12a, ust. 1,2) marszałek województwa wypłaca, zaliczkę na poczet niezaspokojonych przez pracodawcę roszczeń z powodu braku środków finansowych, w związku z faktycznym zaprzestaniem działalności przez pracodawcę. Wysokość zaliczki stanowi kwotę niezaspokojonych roszczeń, nie wyższą jednak niż wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego na podstawie odrębnych przepisów, obowiązującego w dniu złożenia wniosku o wypłatę zaliczki.

Faktyczne zaprzestanie działalności przez pracodawcę, zachodzi, jeżeli w okresie trwającym dłużej niż 2 miesiące spełnione zostały łącznie następujące warunki:

  • pracodawca nie prowadził działalności gospodarczej i nie uzyskiwał z tego tytułu przychodów, z wyłączeniem zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej ujawnionej we właściwych rejestrach albo Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej
  • pracodawca nie przebywał w siedzibie albo w miejscach wykonywania działalności pomimo wpisu we właściwych rejestrach albo Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej lub siedziba pracodawcy została z urzędu wykreślona z właściwych rejestrów
  • pracodawca nie realizował wobec pracowników, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, organów podatkowych i rejestrowych obowiązków związanych z uprawnieniami pracowniczymi wynikających z powszechnie obowiązujących przepisów.

Pytania i odpowiedzi:

Czym jest Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP)? Jest to państwowy fundusz celowy, który został utworzony w celu ochrony środków finansowych pracowników, w sytuacji niemożności wypłacenia należnych świadczeń przez pracodawcę.

Kto opłaca Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych? Do opłacania składek na rzecz funduszu zobowiązani są pracodawcy.

Za kogo należy opłacać składki na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych? Za pracowników zatrudnionych na podstawie:

  • umowy o pracę,
  • umowy o pracę nakładczą,
  • umowy zlecenia lub równorzędnej,

A także, wykonujących pracę zarobkową na podstawie innej niż stosunek pracy, na rzecz pracodawcy będącego rolniczą spółdzielnią produkcyjną, spółdzielnią kółek rolniczych lub inną spółdzielnią zajmującą się produkcją rolną.

Komu należą się świadczenia z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych? Fundusz gwarantuje wypłatę niezaspokojonych roszczeń pracowniczych, w razie niewypłacalności pracodawcy aktualnym pracownikom, a także byłym pracownikom oraz uprawnionym do renty rodzinnej członkom rodziny zmarłego pracownika lub zmarłego byłego pracownika.

Kiedy można otrzymać pieniądze z Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych? Zgodnie z rolą w jakiej został powołany fundusz, zaspokojenie roszczenia można otrzymać, w sytuacji kiedy pracodawca staje się niewypłacalny.

Kiedy pracodawca jest zwolniony z opłacania składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych? Pracodawca jest zwolniony z opłacania składek, jeśli zatrudnieniu u niego pracownicy:

  • powracają z urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego lub urlopu wychowawczego w okresie 36 miesięcy począwszy od pierwszego miesiąca po powrocie;
  • ukończyli 50. rok życia i w okresie 30 dni przed zatrudnieniem pozostawały w ewidencji bezrobotnych powiatowego urzędu pracy
  • osiągnęli wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn
  • zostali skierowani do pracy z Urzędu Pracy i nie ukończyli 30 roku życia

Jak otrzymać wypłatę z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych? O wypłatę świadczeń z FGŚP, można się starać na podstawie wniosku, który należy złożyć do odpowiedniego marszałka województwa, zgodnego z siedzibą firmy. Do wniosku pracownik dołącza informacje lub dokumenty uprawdopodobniające fakt zaprzestania działalności przez pracodawcę.

Ewa Bielecka
Ewa Bielecka

Trener

Absolwentka Uniwersytetu Gdańskiego na Wydziale Prawa i Administracji  - kierunek: Administracja oraz  Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach na Wydziale Prawa i Administracji kierunek: Prawo. Długoletni pracownik działu Prawnego w  Państwowej  Inspekcji Pracy Oddział w Koszalinie, wykładowca prawa pracy i ubezpieczeń społecznych  –  na Gdańskiej Wyższej Szkole Humanistycznej Filia w Koszalinie, wykładowca prawa pracy na studiach podyplomowych –  na Politechnice Koszalińskiej,  wykładowca prawa pracy na studiach podyplomowych  -  w Europejskim Centrum Edukacyjnym w Koszalinie. Obecnie prowadzi własną działalność gospodarczą, zajmuje się szkoleniami i doradztwem z zakresu prawa pracy. Ekspert z zakresu prawa pracy, specjalista ds. doradztwa kadrowego i regulaminów pracy, doświadczony trener. Wieloletni pracownik Państwowej Inspekcji Pracy.